Bedwantsen, wat zijn het en wat kun je er tegen doen?

De bedwants is al enkele jaren aan een opmars bezig. De bedwants is een heel klein beestje, dat onder andere leeft van het bloed van mensen. Het wordt, de naam zegt het al, vooral in en rond het bed aangetroffen. Het is logisch dat we niet zitten te wachten op nachtelijke parasieten die zich te goed doen aan ons bloed. Wat is de bedwants voor een beestje, wat weten we ervan en vooral: hoe bestrijden we de bedwants?

De bedwants

De bedwants is een klein insect, van 5 tot 6 millimeter lang. Vroeger werd dit insectje ook wel wandluis genoemd, maar die naam wordt niet meer gebruikt, een bedwants is namelijk helemaal geen luis. De wetenschappelijke naam van de bedwants is cimex lectularis, een onderorde van de Heteroptera ofwel de wantsen. De kleur van de bedwants is bruin tot roodbruin. Het insect kan niet vliegen, de vleugels zijn nog rudimentair aanwezig als kleine flapjes achter het halsschild. De verticale rijen haren op het achterlijf geven de indruk dat het diertje gestreept is.

Parasiet

De bedwants leidt een parasitair bestaan, hij leeft van het bloed van mensen, soms ook van andere zoogdieren. Aan de naam van het dier is te zien waar het vooral wordt aangetroffen: in of bij het bed van mensen. Om zich te voeden prikt de bedwants met zijn steeksnuit door de huid. De steeksnuit bestaat uit twee buisjes, waarvan één bloed opzuigt terwijl het andere antistollende en verdovende stoffen inbrengt. Dat heeft verschillende voordelen. Op de eerste plaats voelt de gestoken mens er niets van (althans niet tijdens het steken zelf), wat een ongestoord voedingsproces van de bedwants mogelijk maakt. Daarnaast zorgt het antistollende middel ervoor dat de bloedstroom op gang blijft, zodat het ongedierte van een volledige maaltijd kan genieten.

Overleven

De bedwants is een overlever. Het diertje heeft een afgeplat lichaam, waardoor hij zich in smalle spleetjes en plooien van het beddengoed gemakkelijk kan verstoppen. Overdag houdt hij zich vooral schuil in matrassen of ergens achter het bed. ’s Nachts gaan ze op zoek naar lichaamswarmte en een smakelijke maaltijd. Een bedwants hoeft zich niet dagelijks te voeden, als het nodig is houdt hij het ook maanden zonder voedsel vol. Dat maakt het bestrijden lastiger.

Bultjes en jeuk

Een bedwants wordt aangetrokken door lichaamswarmte en uitgeademd koolzuurgas (CO2). Je kunt overal worden gestoken door een bedwants, maar vooral de benen lijken favoriet. Dat is, met het oog op de gedragen nachtkleding misschien wel te verklaren. Tijdens het prikken zul je de bedwants waarschijnlijk niet opmerken, maar de volgende ochtend zie je wellicht kleine rode bultjes, die wel wat van muggenbulten hebben. Je kunt wel flinke jeuk krijgen. Soms zie je zelfs een rijtje bultjes staan, in dat geval is de bedwants bij zijn prikpogingen gestoord en heeft hij het een stukje verderop nog maar eens geprobeerd. De wondjes verdwijnen meestal weer snel, al kunnen opengekrabde bultjes infecties of littekens veroorzaken. De rode vlekjes doen er wat langer over om te verdwijnen. Hoewel bedwantsen wel bacteriën en virussen kunnen meedragen zijn ziektes voor zover bekend door de steek van een bedwants gelukkig nog niet overgebracht. In de kamer kun je bruinzwarte puntjes op lakens, plinten of bij stopcontacten aantreffen, dit kunnen poepjes van bedwantsen zijn. De combinatie van bultjes, jeuk en die bruinzwarte puntjes moeten in ieder geval wat alarmbellen doen rinkelen. Heb je twijfel hierover, dan is het goed contact op te nemen met een gemeentelijke bestrijdingsdienst.

Waar komt de bedwants vandaan?

In het verleden was de bedwants een veelvoorkomende en ongewenste gast, maar door gebruik van bestrijdingsmiddelen zoals DDT leekt het dier bij ons uitgeroeid. Een van de nadelen van verre vakantiereizen en veel internationaal verkeer is dat de bedwants gemakkelijk meereist. Na een overnachting in een ver land kan de bedwants in je koffer of je kleding met je mee terug reizen. De aantallen bedwantsen in Europa, ook in Nederland en België, stijgen de laatste jaren weer. Bij controles in 2007 bleek dat ook hotels in Amsterdam en Brussel regelmatig last hebben van dit nachtelijke parasietje.

Jacht op de bedwantsen

Bedwantsen zijn klein en kunnen zich gemakkelijk verstoppen. Niet alleen in plooien van het beddengoed, maar ook in naden en kieren in of bij het bed. Als je de bedwants ergens in je slaapkamer tegenkomt, moet je er rekening mee houden dat het diertje al lang ergens in de kamer eitjes heeft gelegd. Alleen uitroeien van de zichtbare bedwantsen heeft dan niet zoveel zin, als de eitjes uitkomen gaat de plaag gewoon weer verder. Mocht je de bedwantsen dus tegenkomen, dan dient de hele ruimte aangepakt te worden. Het is niet verstandig meubeltjes en beddengoed tijdelijk naar een andere ruimte te verhuizen, hiermee verhuis je mogelijk de besmetting ook.

Wat doe je tegen de bedwants?

Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd nog wel DDT of blauwzuur (waterstofcyanide) gebruikt om bedwantsen te bestrijden, maar omdat deze stoffen voor mensen erg gevaarlijk zijn is het gebruik van dit soort bestrijdingsmiddelen verboden. Maatregelen die nog wel genomen kunnen worden:

• Insecticide. Omdat je ook eventuele eitjes en nymphen (onvolwassen diertjes) wilt bestrijden zul je dit minstens twee keer moeten gebruiken, met een tussenpose van vier tot twintig dagen.
• Blootstelling aan lage temperaturen. Denk aan minimaal 48 uur op een temperatuur die lager is dan minus 14 graden Celsius. Bijvoorbeeld een grote diepvrieskist. Logisch dat deze methode alleen geschikt is voor kleding of beddengoed.
• Blootstelling aan hoge temperaturen, van 60 graden Celsius of hoger. Ofwel: was je beddengoed of kleding op minimaal 60 graden. Je kunt e.e.a. ook naar de stomerij brengen.
• Meubels en dergelijke kun je schoonmaken met warm water (minstens 50 graden Celsius).
• Kieren en naden in de slaapkamer maak je met goede kit dicht.
• Is er sprake van een echte grote plaag, dan kun je misschien beter nieuw beddengoed en een nieuwe matras aanschaffen.
• Geef op vakantie de bedwantsen minder kans om met je mee naar huis te reizen in je koffer. Leg koffer en tassen in hotelkamers niet op de grond, niet dicht bij het bed en niet dicht bij de muur, maar maak gebruik van het kofferrek (in de meeste hotelkamers aanwezig). Je kunt je koffer ook op de tegelvloer van de badkamer zetten, als je daar tenminste voldoende ruimte hebt.
• Lukt het je niet om e.e.a. onder controle te krijgen, of weet je niet zo goed hoe je het aan moet pakken, dan kun je natuurlijk ook een gecertificeerd bedrijf dat ongedierte bestrijdt gaan inschakelen.