Tijdelijk castreren van een reu middels een implantaat

Laat ik mijn hond wel of niet castreren? Dat is een vraag waar iedere eigenaar van een reu ooit voor komt te staan. De redenen waarom er voor castratie voor een reu gekozen kan worden zijn divers; dominant gedrag, overmatig seksueel gedrag of een hardnekkige voorhuidonsteking kunnen redenen zijn om voor castratie te kiezen. Ondanks dat het castreren van reuen voor de meeste dierenartsen een routine-ingreep is, is de keuze voor zo'n operatie voor een eigenaar niet altijd makkelijk en vaak letterlijk en figuurlijk een gevoelig onderwerp. Bij een castratie vanwege een gedragsgerelateerd probleem bestaat bovendien de kans dat castratie toch niet blijkt te helpen. Daarom is er nu de mogelijkheid een castratie 'uit te proberen', middels een implantaat.

Reden om een reu te castreren

Er zijn diverse legitieme redenen waarom een reu gecastreerd kan worden. Zo wordt deze operatie geadviseerd bij de aanwezigheid van bepaalde gedragsproblemen, maar er kunnen ook medische redenen zijn waarom castratie van een reu wordt aanbevolen. Het willen (af)remmen van ongewenst en overmatig seksueel gedrag (rijden tegen mens en/of andere dieren) is waarschijnlijk de belangrijkste reden -op het gebied van het gedrag- voor castratie, maar ook bij (extreem) dominant gedrag wil een castratie nogal eens helpen. Daarnaast maakt de operatie de reu onvruchtbaar, wat met name bij eigenaren die ook geslachtsrijpe (fok)teven in huis hebben een reden kan zijn om de reu te laten castreren. Een medisch probleem dat over het algemeen zo goed als opgelost kan worden door een reu te castreren, is de aanwezigheid van een terugkerende en hardnekkige voorhuidonsteking bij die reu. Daarnaast bestaan er bepaalde tumorsoorten (perianaal tumoren) die -indien de reu niet meer onder invloed van testosteron verkeert- in grootte afnemen als gevolg van een castratie van een reu. Ook (goedaardige) prostaatvergrotingen en abcessen reageren over het algemeen op castratie van de reu.

Castreren door middel van een operatie

Tijdens een normale castratie worden tijdens een operatieve ingreep de zaadleiders en de bloedvaten naar de testikels afgebonden, waarna de testikels van de reu worden verwijderd. Chirurgische castreren is hiermee dus definitief en onomkeerbaar. Na de castratie is een reu niet meteen onvruchtbaar, maar kan nog enige tijd nakomelingen verwekken. De testosteronspiegel in het bloed neemt na de operatie langzaam af waardoor ook het libido of de geslachtsdrift niet meteen is verdwenen. Het kan tot zelfs 6 weken duren voordat een reu definitief onvruchtbaar is na castratie.

Alternatief voor de chirurgische castratie

Sinds enkele jaren is er een alternatief voor chirurgische castratie in Nederland beschikbaar. Er is een implantaat onder de naam Suprelorin® op de markt gekomen, die onder de huid dient te worden aangebracht, vergelijkbaar met het inbrengen van een identificatiechip. Het kleine staafje geeft langdurig een kleine hoeveelheid hormoon af, dat de testosteronproductie van de reu remt. Het dier wordt hiermee tijdelijk onvruchtbaar, afhankelijk van de grootte van het implantaat wel een half jaar of een jaar lang. Als het staafje is uitgewerkt en geen hormoon meer afgeeft, komt de testosteronproductie weer langzaam op gang en komt daarmee het typische reuengedrag en de vruchtbaarheid weer terug. Hiermee is dit implantaat geschikt voor situaties waarin een 'tijdelijke' castratie is vereist. Ook is het mogelijk om uit te vinden of probleemgedrag verdwijnt als het dier niet meer onder invloed van testosteron staat. Over het algemeen worden reuen rustiger en minder dominant indien zij niet meer door testosteron 'worden geregeerd'. Toch is testosteron niet alleen verantwoordelijk voor bepaald reuengedrag. Na een operatieve castratie blijkt meer dan een kwart van de reuen toch nog seksueel gedrag te vertonen en zelfs loopse teven te (willen) dekken!

Effecten van het implantaat

Nadat het implantaat is geplaatst, geeft deze voortdurend een dosis hormoon af, dat onder andere de testosteronspiegel in het bloed van de reu doet dalen, hierdoor wordt:

• het libido wordt onderdrukt oftewel de geslachtsdrift verminderd,
• de reu wordt onvruchtbaar,
• de grootte van de testikels zo'n 1/3 kleiner.

Kort nadat het implantaat is geplaatst is het mogelijk dat de reu nog wat drukker wordt en meer reuengedrag gaat vertonen. Dit komt omdat, voordat de testosteronremming optreedt, er eerst een activatie zal optreden. Dit kan al binnen enkele uren na de implantatie optreden. De meeste reuen hebben echter binnen 9 tot 21 dagen dusdanig lage testosteronwaarden in hun bloed dat onvruchtbaarheid gaat optreden.

Tenminste zes of twaalf maanden werkzaam

Er zijn op dit moment twee soorten implantaten op de markt: naast de standaard is er inmiddels ook een langwerkend implantaat beschikbaar. Standaard werkt het implantaat minstens zes maanden, terwijl de langwerkende een onvruchtbaarheid van tenminste twaalf maanden veroorzaakt. Na implantatie van het standaardimplantaat is duurt het zo'n 6 tot 9 weken voordat de reu onvruchtbaar is. Na inbrenging van langwerkende implantaat duurt dat wat langer: zo'n 8 tot 12 weken.