Welke vachtkleuren zijn er bij katten?

Katten kan je krijgen in allerlij kleuren, van bruin tot rood en van zwart tot wit, buiten de genoemde kleuren om heb je ook te maken met verdunning en mutatie van genen waardoor kleuren net een beetje anders uitkomen. Daarnaast heb je ook verschillende tekeningen en raseigen kleuren zoals de wildkleur die heel typerend is voor de abessijn en somali, of de tekening colourpoint bij de siamees. Kleuren vererven en melaninen bepalen uiteindelijk hoe de katten er uit zullen zien.

Eumelaninen en Phaeomelaninen

De vachtkleur van katten onstaat door pigmentkorreltjes, deze pigmentkorreltjes worden melaninen genoemd. Er zijn twee soorten melaninen, de eumelaninen, die voor het zwarte pigment zorgen en de phaeomelaninen, die voor de rode vachtkleur zorgen. Alle kleuren zijn afkomstig van boven genoemde kleuren. Zodra er een kleine mutatie optreedt kan zwart bijvoorbeeld chocolate (bruin) of cinnamon (kaneel) worden. Bij phaeomenalinen (rood) zijn de kleurafwijkingen niet zo goed te zien als bij eumelaninen (zwart) en worden dus gewoon rood genoemd. Dus een rode kat met lichtere aftekeningen is gewoon rood.

Verdunning

Verdunning treedt op wanneer er minder pigmentkorreltjes aanwezig zijn met als resultaat dat de vachtkleur verminderd. Als basiskleur is hier nog steeds zwart, of een afleiding hiervan en rood. Echter dragen deze verdunde kleuren een andere naam, namelijk:

• Zwart wordt Blauw
• Chocolate wordt Lilac
• Cinnamon wordt Fawn
• Rood wordt Créme

Basiskleuren

De kleur van de vacht van katten valt dus grofweg onder te delen in de volgende basis en verdunde kleuren:

• Zwart
• Blauw
• Rood
• Créme
• Wit
• Chocolate
• Lilac
• Cinnamon
• Fawn

Aftekeningen

Buiten bovenstaande kleuren om zijn er nog vele variaties in de verschijning van katten, zo zijn er verschillende aftekeningen die een kat kan hebben en verschillende kleurcombinaties. Om een beter beeld te krijgen van de hieronder gebruikte benamingen raad ik aan om een zoekprogramma zoals google te gebruiken daar het geen doen is om alle mogelijke combinaties ook hier weer te geven.

Tabby
De Tabby, ook wel bekend als getijgerde kat of cyperse kat, wat een foutieve benaming is, heeft vier varianten, namelijk:

• Geticked (Ticked)
• Gestreept (Mackerel)
• Gevlekt (Spotted)
• Gemarmerd (Blotched)

De kleurverschillen worden veroorzaakt door lichte verdunning van melaninen, de echte kleur van de kat is de donkere kleur die je in de strepen of spots ziet. De strepen en spots van een tabby kan alle basiskleuren hebben. De enige uitzonderingen zijn wit en rood, wit omdat, logischerwijs, een witte kat geen zichtbare strepen heeft en een rode kat heeft altijd tabby strepen en wordt dus niet als een apart teken patroon gezien. Er is ook een tekening genaamd de spooktekening, dit is in feite een heel licht gekleurde tabby waarbij de tekening naarmate de kat ouder wordt langzaamaan vervaagd.

Schildpad

De schildpad, ook wel tortie genoemd bevat zowel eumelaninen (zwart) als phaeomelaninen (rood) en zijn nagenoeg altijd vrouwelijke katten. Dit vachttype heeft dus zowel rood als zwart als basiskleur al zijn de verdunde en gemuteerde mogelijkheden ook mogelijk. In feite kunnen deze katten dus alle basiskleuren hebben, maar zwart moet altijd overheersen over rood of wit. De kleuren kunnen kriskras door elkaar lopen of kunnen uit platen bestaan, zo zijn er ook katten die nagenoeg helemaal zwart zijn met hier en daar wat rood haar.

Tortietabby

De tortietabby is in feite een combinatie tussen de schildpad en de tabby. De tortietabby hanteerd dezelfde regelds als de schildpad, zwart moet domineren en gecombineerd zijn met rood, wit mag aanwezig zijn maar ook niet domineren. Het verschil met de schildpad is echter dat deze vacht strepen of stippen mag bevatten zoals omschreven onder het kopje Tabby.
Ook hier geldt, eumelaninen (zwart) moeten de strepen bevatten, als alleen de phaeomelaninen (rood) strepen bevatten wordt dit niet beschouwd als tabby daar rood nagenoeg altijd strepen bevat.

Colourpoints

Colourpoints, een typische aftekening die kenmerkend is voor bijvoorbeeld de Siamees.
De extremen van de kat, namelijk de neus, oren, poten, staart en balzak bij de kater zijn donkerder van kleur. Een colourpoint kan alle mogelijke basiskleuren hebben, van rood tot zwart en van lilac tot blauw, wit uitgezonderd, want dan spreekt men van een albino. De extremen geven de basiskleur aan van de vacht, de rest van de vacht is extreem verdund of volkomen kleurloos.

Zilver

De zilveren vacht bij sommige katten wordt veroorzaakt door een gen genaamd het Inhibitor gen dat de pigmentvorming bij de wortel van de haren dusdanig remt dat er helemaal geen pigmentvorming is, met als resultaat dat alleen een deel van de vacht een kleur heeft. Hier zijn drie varianten op, namelijk:

• Shaded: Komt voor bij tabbykatten met het eumelaninen, ongeveer één derde van de haar is gekleurd.
• Tipped: Komt ook voor bij tabbykatten met het eumelaninen, ongeveer één achtste van de haar is gekleurd.
• Cameo: Komt voor bij tabbykatten met phaeomelaninen, ongeveer één derde van de vacht is gekleurd.
• Shell: Komt voor bij tabbykatten met phaeomelaninen, ongeveer één achtste van de vacht is gekleurd.
• Smoke: De smoke is een uitzondering, smoke komt alleen voor bij effenkleurige katten waar de andere typen zilver voorkomt bij tabbykatten, het pigment komt tot ongeveer de helft van de haar.
• Zilvertabby: Komt voor bij tabbykatten met eumelaninen, de vacht is, net zoals bij de smoke, voor de helft gepigmenteerd, ze worden echter niet onder dezelfde naam geschaard daar het met de smoke gaat om een effen gekleurde kat.

Wit
Witte katten zijn in twee categorieën onderverdeeld, namelijk de dominant witte katten en de overige witte katten. Dominant witte katten hebben dus in feite een kleur, maar door het gebrek aan pigmentcellen is deze kleur niet te zien waardoor de kat wit is. Voorzichtigheid is geboden in het fokken met deze katten, witte haren missen over het algemeen stevigheid, voor de vacht is dat geen probleem maar het veroorzaakt wel vaak dat katten doof zijn. Als de haren in het binnenoor ook wit zijn komt er onvoldoende beweging in de haartjes die het signaal geluid door moeten geven aan de hersenen. Gelukkig hebben de meeste witte katten nog wel pigment in de haren in hun oren. Wel is het sterk af te raden om met twee witte katten te fokken daar het risico op dove katten vele malen groter wordt. Logischerwijs wordt er ook niet met dove katten gefokt. De meeste witte katten hebben gele of groene ogen. Blauw of odd eyed komt maar zelden voor. Buiten de witte katten om waarbij geen pigmentvorming is zijn er ook nog katten met een ander wit gen, het vererft recessief (niet dominant) en is vooral te zijn bij katten uit het verre oosten en voornamelijk siamezen, deze katten hebben altijd blauwe ogen. Roodogige albinos zijn nog niet aangetroffen.

Wildkleur en Sorrel

Wildkleur en sorrel komt maar bij weinig katten voor, bekend zijn ze bij de Somali en de Abessijn. In feite zijn het black ticked (wildkleur) en cinnamon ticked (kaneelkleur) tabbys met een warmbruine ondervacht waar deze bij de meeste andere katten een verdunde kleur is.

Harlekijn en de van

De Harlekijn is een kat die op zijn minst voor 90% wit is en bovenop de kop twee zwarte vlekken heeft (die de ogen vrij houden) twee of drie gekleurde vlekken heeft op het lichaam en een gekleurde staart heeft. De van heeft twee zwarte vlekken op de kop, maximaal één gekleurd vlekje op het lichaam en een gekleurde staart.

Parti colours

Parti colours is in feite een verzamelnaam voor meerkleurige katten, katten die een bepaald hoeveelheid wit in hun vacht vertonen. Hieronder verstaat men de bicolour (tweekleur) de tricolour (driekleur), de vans en de harlekijken.