Middellandse Zeeziekten bij adoptiehonden uit het buitenland

Wilt u een hond adopteren uit het buitenland? Stichtingen zijn niet altijd scheutig met informatie over de ziektes die u naar Nederland of België haalt en de mogelijke gevolgen voor u en uw nieuwe maatje. Ook als u met uw Nederlandse hond naar een risicogebied gaat, is het belangrijk dat u van deze ziektes op de hoogte bent en in overleg met uw dierenarts preventieve maatregelen neemt. Wees goed voorbereid op de zogenaamde Middellandse Zeeziekten (MZZ): Leishmaniose, Babesiose, Erlichiose en hartworm.

Middellandse Zeeziekten (MZZ): Sluipmoordenaars in uw adoptiehond

Men ziet het steeds meer, (zwerf)honden die geïmporteerd worden vanuit landen rond de Middellandse Zee en Curaçao. Het is goed mogelijk dat uw nieuwe vriend besmet is met Leishmania, Babesia, Ehrlichia en/of hartworm. Adoptieorganisaties geven wel informatie over deze zogenaamde Middellandse Zeeziekten (MZZ), maar zeggen te weinig over de mogelijke nasleep. Het kunnen ware sluipmoordenaars zijn. Neem daarom een weloverwogen beslissing bij het adopteren van een buitenlandse hond. Deze ernstige ziektes zijn vaak niet te genezen en kunnen veel emotionele en financiële zorgen veroorzaken. Ook mensen met Nederlandse honden die naar een risicogebied gaan, hebben er baat bij zich hierin te verdiepen. Neem in elk geval, voordat u adopteert of vertrekt, contact op met een dierenarts en u laat u goed informeren over behandeling en/of preventie.

Leishmania

Leishmaniose wordt overgebracht door een zandvlieg, een soort mug, die de hond prikt en de Leishmania-parasiet achterlaat. Deze parasiet kan zich inkapselen in milt, lever, lymfeklieren en beenmerg. De incubatietijd is drie maanden tot levenslang. De ziekte kan jaren ongedetecteerd sluimeren en zich ineens openbaren. Negatieve bloedtesten zijn geen verzekering dat de hond geen leishmaniose heeft. Ook na een negatieve bloedtest kan de hond jaren later (tot wel zeven jaar) ineens positief testen en klachten krijgen. Ongeveer een kwart van de honden wordt (sero-)positief.

Symptomen leishmaniose

Tot de eerste symptomen behoren:

• Vergrote lymfeknopen vooral in knie- en halsholte
• Verlies van gewicht
• Toenemende sloomheid en veel slapen
• Afbraak van spieren
• Slechte eetlust
• Algemene zwakte

Wanneer de ziekte niet behandeld wordt, volgen:

• Huidproblemen, vaak droge schilferige huid of kale plekken, niet gepaard met jeuk
• Bloedneus
• Bloed in urine
• Overgeven
• Diarree
• Ontstekingen aan gewrichten, kreupelheid
• Chronische oogontsteking
• Ontsteking van de nieren tot nierfalen toe
• Aantasting van de hersenfunctie
• Problemen met de milt

De diagnose leishmaniose is lastig omdat de symptomen op verschillende ziektes kunnen wijzen. Het is dus van belang dat u de arts laat weten dat uw hond uit het buitenland komt of dat u met uw hond in het buitenland bent geweest. Leishmaniose kan alleen geconstateerd worden met bloedonderzoek, microscopisch onderzoek of een speciaal laboratoriumonderzoek (PCR). Wanneer u hond (sero-)positief op Leishmania test, bestaat er geen medicijn om deze parasiet uit te roeien. Medicatie kan alleen de symptomen tegengaan. Er zijn honden die nooit last krijgen, maar er bestaan ook voorbeelden waarbij de hond maanden- of jarenlang 18 pillen per dag moet slikken. Daar kunnen ze oud mee worden, maar wees wel voorbereid op een grote aanslag op uw portemonnee.

Teken- of karpattenziekten: Babesia en Ehrlichia

Babesiose en ehrlichiose worden door teken overgebracht, vandaar ook de naam teken- of karpattenziekte. Beide ziekten worden veroorzaakt door dezelfde soort teek. Er is een reële kans dat wanneer een hond één van deze ziekten heeft, hij ook besmet is met de andere. De ziekten kunnen alleen door bloedtesten of laboratoriumonderzoek worden vastgesteld. Net als leishmaniose zijn de symptomen niet eenduidig, dus laat uw dierenarts weten dat de hond uit het buitenland komt of is geweest.

Babesia

Babesiose is dodelijk als men er niet snel genoeg bij is. De Babesia-parasiet nestelt zich in de rode bloedcel, verwoest deze en gaat dan naar de volgende. Een hond kan van babesiose genezen. De behandeling bestaat uit twee pijnlijke injecties met Imidocarb. Er bestaat ook een kans dat de parasiet blijft sluimeren, waardoor de ziekte chronisch wordt, regelmatig de kop op blijft steken en dus behandeling nodig heeft.

Symptomen babesiose
In de acute fase (1-3 weken na infectie) openbaart de ziekte zich door een of meer van de volgende symptomen:

• Koorts
• Slechte of geen eetlust
• Maag- en darmklachten
• Lusteloosheid
• Bloed in urine (roodbruine kleur)
• Bloedarmoede (bleke slijmvliezen)
• Nierproblemen
• Verschijnselen van hersenaandoening
• Geelzucht

De chronische fase uit zich door:

• Sloomheid
• Koorts
• Spier- en gewrichtsontstekingen
• Bloedarmoede (bleke slijmvliezen)

Ehrlichia

Ehrlichiose wordt veroorzaakt door de Ehrlichia-parasiet. Deze nestelt zich in de witte bloedcellen van de hond en tast deze aan. Honden kunnen meteen ziek worden, maar het kan ook jaren sluimeren. Een hond die behandeld is, blijft de parasiet vaak meedragen. De ziekte wordt, net als babesiose, onderverdeeld in een acute en chronische fase.

Symptomen ehrlichiose
In de acute fase (5 tot en met 20 dagen na besmetting) vertoont de hond vaak de volgende symptomen:

• Koorts
• Sloomheid
• Rillingen
• Geen eetlust
• Bloedarmoede
• Braken

Na de acute fase kan de ziekte dus een chronische vorm aannemen met perioden van ziekte waarin de volgende symptomen waargenomen kunnen worden:

• Opgezette lymfeklieren
• Bloedneus
• Urinebloeding
• Infectie aan de ogen
• Pijnlijke gewrichten en/of spieren
• Pijn aan rug en nek
• Toevallen
• Hartproblemen

Als men de acute vorm snel genoeg behandelt, kan de hond parasietvrij worden. Honden kunnen de acute fase zonder behandeling overleven maar ontwikkelen dan vaak een chronische vorm. Wanneer de weerstand van de hond vermindert, kunnen er weer klachten ontstaan. Als uw buitenlandse hond positief test op Ehrlichia kan het zijn dat hij of zij de acute fase overleefd heeft en al een tijdje geïnfecteerd is en dus aan de chronische vorm lijdt. Behandeling met antibiotica zal in dat geval de parasiet niet doden. Hoewel sommige honden nooit symptomen zullen krijgen, bestaat er ook een grote kans dat uw hond regelmatig en langdurig een antibioticakuur moet volgen.

Hepatozoom en anaplasma

Hepatozoom en anaplasma vallen niet onder MZZ, maar zijn ook tekenziektes die bij uw adoptiehond kunnen voorkomen. Beide gaan gepaard met ernstige symptomen. Hepatozoom komt zelden voor maar vaak wel in combinatie met ehrlichiose of babesiose. Anaplasma is een tekenziekte die vrij eenvoudig volledig te genezen is.

Hartworm

Hartwormen zijn levensbedreigende hondenwormen. Hartworm wordt door muggen overgebracht en is zeer gevaarlijk. De parasiet gaat direct naar het hondenhart waar het 4-6 maanden nodig heeft om volwassen te worden. Als er in de longslagader een mannelijke en een vrouwelijke parasiet aanwezig zijn, planten deze zich voort en komen er nog meer wormen bij. Een volwassen worm kan 7 jaar leven in een hond en wel 10 tot 20 centimeter lang worden. Hartworm leidt tot ontstekingen van het hart en de longslagader en verdikking van de aderwand. Het hart zal hierdoor steeds meer moeite moeten doen het bloed rond te pompen met alle gevolgen van dien.

Symptomen hartworm
De eerste symptomen openbaren zich doorgaans pas vijf tot zeven maanden na besmetting. Wanneer de eerste symptomen worden waargenomen (meestal chronische hoest en moeite met ademhalen), is de hond vaak al in een zeer ernstig stadium. De hond kan echter ook jaren symptoomvrij rondlopen. De volgende symptomen hoeven zich niet allemaal tegelijkertijd te openbaren:

• Algemene zwakte
• Chronisch hoesten
• Hoge bloeddruk
• Gebrek aan eetlust of helemaal niet eten
• Gewichtsverlies
• Uitdroging
• Benauwdheid
• Flauwvallen na fysieke of emotionele inspanning
• Vocht in de buik
• Opgezette achterpoten of opgezette voorpoten en hoofd

Hartworm wordt vastgesteld door bloedonderzoek, echografisch onderzoek of een röntgenfoto. De behandeling van hartworm is een lang en ingewikkeld proces, omdat het om een gefaseerde aanpak vraagt. Niet alle wormen kunnen in één keer gedood worden. De volwassen wormenlijkjes zouden de bloedvaten in de longen kunnen afsluiten waardoor de hond kan overlijden. Dat kan trouwens ook gebeuren als hartworm niet op tijd geconstateerd wordt. Als de wormen de grote bloedvaten afsluiten moet er chirurgisch ingegrepen worden. Honden kunnen blijvende schade aan hart en bloedvaten oplopen. Vooral actieve honden hebben hier kans op. Wanneer uw hond voor hartworm behandeld wordt, moet u hem dan ook absolute rust geven. Laat een potentiële adoptiehond altijd vooraf testen op hartworm en vraag bij de dierenarts na welke preventieve maatregelen u kunt nemen als u op reis gaat.

Blijvende schade aan het gestel

Alle bovengenoemde ziekten kunnen in elke fase blijvende schade aan het gestel toebrengen. Dat betekent dat er zich andere chronische problemen kunnen openbaren waarvoor de hond apart en meestal langdurig behandeld moet worden. Denk hierbij aan nieraandoeningen, oogproblemen, hartproblemen, neurologische afwijkingen, etc.

Besmettingsgevaar

Alle Middellandse Zeeziekten kunnen door tussengastheren (mug of teek) worden overgedragen. De Leishmania-mug komt hier niet voor, maar de parasiet kan worden overgebracht door de moederhond, bloedtransfusies of seksueel contact. Babesiose is overdraagbaar van teef naar pup, door bloedtransfusies of bijtwonden. Ehrlichiose is niet direct besmettelijk en heeft altijd een tussengastheer nodig. Er zijn in Nederland al teken met tekenziekte waargenomen. De zuid-Europese vorm van hartworm kennen we in Nederlands (nog) niet omdat de mug hier niet kan overleven. Het zijn echter allemaal ziektes die door het toenemende aantal buitenlandse honden en de zachtere weersomstandigheden oprukken naar Nederland.

Uw adoptiehond verzekeren

De meeste huisdierenverzekeraars sluiten Middellandse Zeeziekten uit in hun polis. Sommige verzekeraars geven de indruk dit niet te doen, maar als men de polisvoorwaarden goed leest, staat er dat reeds bestaande ziekten uitgesloten worden. Als u hond uit het buitenland geadopteerd is en hier verschijnselen gaat vertonen van MZZ, is het voor de verzekeraar maar een kleine stap te concluderen dat de hond al besmet was. MZZ komt in Nederland en België namelijk maar zelden voor. Verzekeringen sluiten ook de aan deze ziekten gerelateerde blijvende schade aan het gestel uit. Aangezien MZZ meerdere systemen aantasten, kan het gemakkelijk zo zijn dat alle aandoeningen die uw hond krijgt onder dat kopje worden weggezet. Laat u daarom goed informeren voordat u een verzekering afsluit.

Concluderend, wanneer u een hond uit een risicogebied adopteert, is er een hoop onzekerheid over de gezondheidstoestand en moet u met alle mogelijkheden rekening houden. Het belangrijkste is dat u een gezonde financiële basis hebt. U kunt uw hond niet verzekeren tegen deze ziektes en de gerelateerde gezondheidsschade. Als hondenliefhebber moet u zich ook bedenken dat u actief meewerkt aan het importeren van deze ziektes en daarmee mogelijk het hele hondenbestand in Nederland in gevaar brengt. Denk dus niet alleen aan die prachtige snuit op het Internet, maar ook aan de loebes van de buurman!