Katten houden niet van veranderingen

Mensen hebben snel de neiging uit te spreken dat ze prima tegen veranderingen kunnen. Echter, de praktijk wijst uit dat veruit de meerderheid van de mensen helemaal niet op veranderingen zit te wachten. Als eenmaal iets goed is, dan is het comfortabel het zo te houden. Eigenlijk geldt dat ook voor katten. Het verschil is dat je aan katten kunt merken dat ze moeite met veranderingen hebben. Veranderingen zijn onvermijdelijk, maar dit proces wil je in goede banen leiden, het is immers je geliefde huisdier. Hoe ga je hier mee om?

Anders dan anders

Als een kitten bij je komt wonen, dan groeit het kitten op met die omgeving en de mensen die er wonen. Dat is op enig moment een bekende en vertrouwde omgeving voor de kat. De kat hecht immers met name aan de omgeving waar ze leeft. De kat is, misschien meer nog dan andere dieren, bij uitstek een gewoontedier. Alles kan in feite routine verstorend zijn voor katten en kan om die reden stress opleveren.

Strikt genomen is stress een overlevingsmechanisme en is dus niet per definitie slecht. Oog in oog staan met iets heftigs wat je kan aanzetten tot vechten of vluchten, kan dus niet tot een weloverwogen besluit leiden. Daar is geen tijd voor, er moet nú gehandeld worden. Het lichaam zorgt dat in dit geval de kat ‘gereed’ is om die keuze in een oogwenk te maken. Het gaat hier om kortdurende stress. Stress die langer duurt is nooit goed, niet voor de mens en dus ook niet voor je huisdier.

Mensen en dieren
Als er een verandering te gebeuren staat, en dit kan variëren van ander meubilair tot andere mensen, dan kan dit tot stress leiden. Daarmee niet gezegd dat wanneer iemand op bezoek komt, dit bij katten al tot stress zal leiden. Echter als dat bezoek een meer permanent karakter krijgt en de man of vrouw tot de vaste groep mensen in het huis van de kat gaat behoren, kan dit erg wennen zijn voor de kat. Het kan de kat stress geven en dan maakt het niet uit hoe lief de man of vrouw in kwestie is voor de kat.

Laat staan dat er een ander dier, een kat of hond bijvoorbeeld, komt wonen. Dat andere dier moet wennen, maar dat geldt ook voor de kat die er al rondloopt. Deze kat krijgt plots een soort indringer in huis. Ook dit kan, hoe goed je de dieren ook aan elkaar laat wennen, toch tot stress leiden.

Omgeving

Zo kan het verschuiven van meubelen of geheel nieuw meubilair bij de kat ook tot stress leiden. Het vaste plekje voor de kat is het vaste plekje niet meer of die fijne stoel is vervangen door een andere stoel. Maar ook tijdens bijvoorbeeld een verbouwing kan het eten en drinken voor de kat ergens anders neer gezet zijn en kan de kat stress geven. Ze moet duidelijk wennen aan het (tijdelijke) nieuwe plekje waar ze kan eten en drinken.

Een ander huis is natuurlijk een nog grotere verandering, want alles is anders. Voor de kat die naar buiten gaat geldt, dat de poes of kater ook een geheel nieuw ‘buiten’ krijgt. Meerdere veranderingen kunnen tot hevige stress leiden. Net zoals het in de reismand meenemen van de kat naar de dierenarts enerverend kan zijn. Je haalt de kat immers uit de vertrouwde omgeving en opgesloten (er is dus geen kans op vluchten) in een mandje, gaat de kat mee naar het onbekende (althans voor de kat).

Signalen van stress

Als je je kat een beetje kent, dan herken je stress wel. Enkele uitingen van stress die op kunnen treden:

• De kat kan overdreven de vacht gaan verzorgen.
• De kat kan de vacht helemaal niet meer verzorgen.
• De kat eet nauwelijks.
• De kat kruipt weg op een dusdanige manier dat je de kat dagdelen niet meer ziet.
• De kat gaat kauwen op zaken die niet te eten zijn zoals speeltjes, kleding of kussens.
• De kat gaat naast de kattenbak de behoefte doen (er van uitgaande dat dit in het verleden niet gebeurde).
• De kat krijgt een soort rillingen of rimpelingen die over de rug lopen.
• De kat gaat vanuit het niets sproeien.
• De kat kan bij het aanhalen agressief reageren.

Veranderingen begeleiden

De kat zal je altijd aan veranderingen moeten laten wennen. De ene kat gaat dit sneller af dan de andere kat, maar ze zullen altijd de situatie willen komen bekijken en inschatten wat er nu allemaal anders is. Dit is weliswaar instinctief gedrag, maar je kunt er niet omheen dit een beetje te begeleiden voor je kat. Natuurlijk is het afhankelijk hoe groot de verandering is, maar als de routine op wat voor manier dan ook verstoord raakt, dan moet de kat even ‘acclimatiseren’. Geef je kat die ruimte.

Omgeving

Bij wat schuiven van meubilair of nieuw meubilair moet je de kat de kans geven om even overal aan te snuffelen. De kat moet ervaren dat het allemaal oké is en de nieuwe geur in zich opnemen. Neem hier de tijd voor en dwing de kat niet. Ook niet door de kat op te tillen en ergens neer te zeggen (met de beste bedoelingen). De kat wil op een eigen wijze de veranderde omgeving verkennen. Sommige katten zullen het snel geaccepteerd hebben, maar niet zelden is een kat toch wel even van slag. Laat het voor wat het is en doe zelf zo normaal mogelijk.

Als eten en drinken, maar ook de kattenbak op een andere plaats staat, laat ze dit dan zelf ontdekken. De meeste katten hebben de omgeving snel genoeg gescand, tenminste als je ze met rust laat. Dit wil overigens nog niet zeggen dat ze dan geen stress meer hebben. Dat bekende en vertrouwende plekje terugvinden, duurt meestal wel iets langer.

Mensen en dieren

Als er iemand nieuw in huis komt wonen, is het belangrijk hier zo gewoon als mogelijk over te doen. Hij of zij wordt of is al een deel van het gezin en de kat moet dit nog even tot zich door laten dringen. Dring de kat de nieuwe bewoner niet op door de kat op schoot te zetten of iets dergelijks. De kat zal de mens besnuffelen, de geur moet bekend worden en moet dus ook voor de kat geen issue meer zijn. Dit kost nu eenmaal tijd.

Met een nieuwe viervoeter in huis duurt het meestal wel iets lastiger. Beide moeten immers wennen en dat doe je door ze eerst apart te zetten en langzaam aan elkaar te laten wennen. Niets forceren, meestal komt er nog wel wat gesnauw bij kijken, want de kat had het alleenrecht en moet dit plots delen. Bovendien moet de rangorde bekend zijn. Het is een grote verandering en een die meestal niet binnen een dag geregeld is. Ook al is het een kitten of pup en staat deze lager in de rangorde.

Hulpmiddelen

Er zijn kunstmatige feromonen voor katten te koop die – mits ze enige tijd in de lucht hangen – de kat milder zullen stemmen (het werkt kalmerend). Meestal begin je hier al vóór de op stapel staande verandering mee. Het duurt namelijk even voordat ze gaan werken. Een voorbeeld is Feliway. Overigens hebben deze stoffen die in de lucht komen geen effect op andere huisdieren of mensen.

Stress weg?

Wanneer merk je dat de stress weg is? Veel katteneigenaren kennen hun dier dusdanig dat ze het meteen herkennen. Maar anders is het opstaande staartje met een klein subtiel knikje bovenaan een signaal. Maar ook het hoge geluidje van de pratende kat, de spelende kat die net zo gemakkelijk op de rug rolt en de vacht die weer optimaal door de kat zelf onderhouden wordt.

Tot slot

Waar het op neer komt is dat je zo gewoon als mogelijk doet, probeer het alledaags te houden. Niet anders reageren dan normaal, niets forceren op wat voor manier dan ook. De kat de kans en de ruimte geven om te wennen aan de verandering, dan komt het nagenoeg altijd wel goed.