De muskusrat en muskusratbestrijding

Muskusratten vreten hele dijken weg. Althans dat denken onderzoekers. Daar komt bij dat muskusratten ook nog eens wel 20 jongen per jaar kunnen krijgen. Daarom wordt overal sterk ingezet op de bestrijding van de muskusrat en worden overal klemmen geplaatst om ze te vangen. Maar de bever blijkt niet onder te doen voor de muskusrat. Sterker nog, de bever lijkt nog veel meer schade te veroorzaken dan de muskusrat.

De bever, een heel populair dier

In tegenstelling tot de muskusrat is de bever een populair dier. Toch veroorzaakt een bever heel veel schade in dijken. Een bever is echter een beschermd dier en mag dus niet bestreden worden. Daarom worden dijken beschermd tegen de bever door dijksloten niet te dicht naast een talud te laten liggen.

Bevers zetten hun eigen voortplanting stil als er teveel dieren in een gebied zitten

Bovendien zou er eigenlijk voor moeten worden gezorgd dat er in een gebied al veel bevers zijn om te voorkomen dat ze zich voortplanten. Bevers lijken namelijk een natuurlijke procedure te hanteren dat als zich in een bepaald gebied veel bevers bevinden, ze de voortplanting stop zetten.

Is muskusratbestrijding wel nodig?

Onderzoekers van de Universiteit Wageningen betwijfelen of het wel nodig is dat muskusratten worden bestreden. Een proef in Zweden zou hebben aangetoond dat het aantal muskusratten vanzelf minder wordt, als de mens ze niet meer bestrijdt. Waterschappen in Nederland willen daar echter niet aan en willen ook het risico niet aan. Daarbij komt dat het onderzoek in Zweden niet blijvend aangaf waarom de dieren minder in aantal werden. De Universiteit Wageningen gaat er van uit dat besmettelijke ziekten dan een rol gaan spelen. In Nederland zijn geen onderzoeken gedaan omdat waterschappen het niet aandurven en dus zijn er ook geen uitkomsten te geven over of het al dan niet mogelijk is om de muskusrattenbestrijding te stoppen.

Schade door muskusratten is ook niet eenduidig

Toch weten heel veel waterschappen ook niet of de schade die aan dijken is ontstaan nu werkelijk door de muskusratten is ontstaan of door andere oorzaken. Golfslag en landbouwvoertuigen zijn namelijk ook reden waarom schade aan dijken kan ontstaan. Sommige waterschappen hebben tegenwoordig overigens wel een registratie van de schade die is ontstaan door de muskusratten. In 2010 waren er 87 gevallen bij Waterschap Groot Salland op zo’n 500 kilometer dijk. In bepaalde gevallen was de schade door muskusratten zo groot dat er een dag gewerkt moest worden om de gaten weer op te vullen. Vooral rattengangen die nog niet zijn ontdekt lijken een groot risico op te leveren.

Muskusrattenbestrijding

De bestrijding van de muskusrat is geregeld door de overheid. Het dier vormt volgens de regering een bedreiging voor dijken en andere waterkunstwerken. Alleen al in Friesland worden per jaar duizenden muskusratten gevangen. In andere provincies is dat aantal ongeveer even groot.

Hoe ziet de muskusrat eruit?

Veel mensen weten niet hoe een muskusrat eruit ziet. Ze denken dat een woelrat, een bruine rat of een beverrat een muskusrat is. Toch zijn er flink wat verschillen. Zo is een volgroeide muskusrat erg lang. Met de staart erbij meet een volwassen muskusrat wel 50 centimeter. De muskusrat is dus veel groter dan de woelrat en de bruine rat. Het grootste verschil tussen de andere rattensoorten en de muskusrat is echter de staart. De staart van de muskusrat is bijna even lang als het dier zelf, maar is ook plat aan de zijkanten. Hij lijkt daarmee op de staart van een paling en er is in Nederland geen ander zoogdier dat ook zo’n staart heeft. Verder heeft de muskusrat een stompe kop. De oren van de muskusrat zijn bijna niet te zien. De vacht van de muskusrat komt in verschillende kleuren voor: van roodbruin tot donkerbruin. Er zijn ook muskusratten die bijna zwart zijn. De muskusrat heeft daarnaast hele korte poten. Wel zijn de achterpoten wel drie keer zo groot als de voorpoten.

Welke schade veroorzaakt de muskusrat in dijken en andere watergebouwen?

De muskusrat eet waterplanten, maar is vooral gek op de onderste delen van de stengel van een waterplant en de wortel van een waterplant. In Friesland vreet hij vooral aan rietkragen. In die provincie is dat juist de bescherming van de oevers, zodat de waterschappen niet zo dol zijn op het dier. Doordat de wortels afsterven, vallen de oevers in. De muskusrat houdt daarnaast ook nog van planten die door landbouwers worden verbouwd. Ook daar zorgen ze dus voor schade.

De muskusrat als wroeter

Door zijn vreetgedrag is de muskusrat een grote vernieler vinden waterschappen en de overheid. Maar de muskusrat wroet ook graag in dijken en oevers zonder te eten en dat zorgt ook voor schade. In dijken en oevers graaft de muskusrat namelijk graag zijn hol en om daar te komen legt hij allerlei gangen aan. Dat zorgt er bij kleinere dijken voor dat de dijken veel minder stabiel zijn. Bovendien zorgt het gewroet er ook voor dat er veel modder wordt verplaatst. Dit kan in de waterafvoer terechtkomen en zo de waterafvoer vast laten lopen. Door al dat gegraaf onderstaan er onder de grond bovendien allerlei holen, waar mensen zomaar in kunnen vallen omdat ze dat niet zien. Ook vee van boeren en landbouwmachines zijn vaak de dupe van de muskusrattenholen.

Muskusratten planten zich snel voort

Muskusratten zijn goede zwemmers die heel goed lang onder water kunnen blijven. Hun holen bouwen ze aan de kanten van de oevers, maar ze zijn niet zichtbaar omdat ze onder de lijn van het water liggen. In het hart van die holen worden de jongen geboren. En dat zijn er talrijke, want een muskusrat werpt drie tot vier keer jaar jongen. Per keer zijn dat 5 tot 6 jongen. Met zacht weer in de herfst krijgen de jongen die in april zijn geboren dan zelf al weer jongen.

Waar komt de muskusrat vandaan?

Een Tsjechische graaf is de aanstichter van het muskusrattenprobleem in Europa. Hij was gaan jagen in Alaska en vond het leuk een paar van die dieren mee naar huis te nemen. Het waren er maar vijf, hij zetten ze uit in zijn buitenverblijf in de Bohemen en hij voerde ze ook nog een tijdje bij waardoor ze zich ongebreideld konden voortplanten. Hij had de dieren meegenomen om er op te jagen, maar de vijf muskusratten die hij had meegenomen bleken zich in 10 jaar tijd te hebben voortgeplant tot een familie van twee miljoen dieren. Zij bevonden zich bovendien al in een straal van 100 kilometer rond het slot van de graaf. De dieren breidden zich daarna uit naar alle landen van Europa.

Hoe worden muskusratten gevangen?

Muskusratten worden gevangen in stalen kooien waar ze niet meer uit kunnen komen, met daarin klemmen. Die klemmen worden voor de ingang van een hol geplaatst. Muskusrattenvangers moeten dan ook altijd het water in om te zien waar die holen zich bevinden.