Abalone – de schelp met parelmoer en paua

Abalone is een zeeslak met een schelp. Hij is er in veel soorten en wordt ook wel zeeoor genoemd, een zeeslak die in alle oceanen van de wereld voorkomt. De grote abalone zie je bij Japan, Nieuw-Zeeland, Australië, Zuid-Afrika en aan de westkust van Noord-Amerika. Het vlees van de zeeoor wordt als een delicatesse beschouwd, maar de schelp verbergt zijn eigen schat. Als het weekdier eenmaal uit zijn schelp is komt er een prachtig glanzende binnenkant tevoorschijn die iriseert en parelmoerglans heeft. De kleur is overwegend blauw en groen en die variant van parlemoer wordt paua genoemd, een naam die in Nieuw-Zeeland door de Maori wordt gebruikt. De Nieuw-Zeelandse paua hebben de allermooiste kleur van de wereld. Van het parelmoer worden sieraden gemaakt.

Juwelen uit de zee

• Abalone - schelp en zeeopaal
• Groei van paua
• Parels en parelmoer
• Smudging en salie
• Iriserende werking
• Knoppen van muziekinstrumenten

Abalone - schelp en zeeopaal

De abalone is een zeeslak met een mooie schelp. Het bijzondere aan de schelp is de rij gaten die gebruikt wordt voor de toevoer van zuurstofrijk water en de uitstoot van afvalstoffen. Een andere bijzonderheid van de schelp is de dikke laag parelmoer aan de binnenkant. Een abalone groeit heel langzaam en kan oud worden.

Zeeopaal

De abalone wordt ook wel zeeoor genoemd. Vanwege zijn mooie parelmoer is de benaming ook zeeopaal. Zijn buitenkant is ruw en bruin en doet meer aan een oester denken.

Groei van paua

De paua vormt binnenin de schelp in verschillende lagen die bestaan uit eiwit (conchioline) en kalk (calciumcarbonaat). De samenstelling van de lagen breekt het licht waardoor de prachtige kleuren zichtbaar worden. De verschillen in de kleuren kan het resultaat zijn van de voedingsstoffen in het water en het voedsel waar de zeeoor van leeft. De abalone eet verschillende kleuren zeewier die mee de kleur van de paua bepalen.

Winterslaap

Als het zeewater kouder wordt gaat de groei van paua heel langzaam: de abalone gaat in een soort van winterslaap.

Parels en parelmoer

De abaloneschelp is heel sterk en wordt gebruik in verschillende producten. Er worden onder meer sieraden van gemaakt, oorbellen en hangers voor kettingen. Het dier in de schelp is zacht en de schelp zelf is hard. De binnenkant laat de iriserende laag met veel blauw en groen zien en minder zilverkleur dan bij gewoon parelmoer. Is het licht dan wordt het mother of pearl genoemd, parelmoer, is het blauw en groen dan heet het paua. Dat is het materiaal waar de sieraden uit worden gesneden. Kleine stukken van de schelp worden met zand en water getrommeld waarna ze mooi afgerond en glanzend worden.

Parel
Er is een manier om de abalone aan te zetten tot het vormen van een parel, net als bij de ouester gebeurt. Op drie plaatsen wordt in de schelp een kern ingebracht die geleidelijk worden ingekapseld door laagjes parelmoer. Het duurt zeker anderhalf jaar eer er een parel is ontstaan, die uit duizenden laagjes bestaat. Om een grote parel te kunnen oogsten ben je zo zes jaar verder. Niet elke abalone is meester in het vormen van een parel; slechts een op de vijftig weet een bijna perfecte parel voort te brengen. Een parel wordt als perfect geschouwd als hij een glad oppervlak, een schitterende kleur en een bijzondere glans heeft. De parel van de abalone is niet rond en het is nog nooit gelukt om een ronde paua parel te kweken.

Indianen en paua

Het maken van sieraden van de paua is al net zo oud als het eten van het abalonevlees: de Apache indianen hadden een traditie waarbij een meisje een stukje abalone schelp op het voorhoofd droeg, aan de vooravond van vrouw worden.

Smudging en salie

Van de schelpen worden ook schalen gemaakt om kruiden of houtjes in te branden. Dit smudging is ook een oud gebruik van de Indianen. Bundeltjes bij elkaar gebonden kruiden of geurige houtsoorten worden in de abaloneschelp gebrand als onderdeel van een rituele ceremonie. Tegenwoordig wordt de abaloneschelp wel ingezet om met het branden van een bundeltje salie het huis te reinigen. De natuurlijke gaten in de schelp zorgen daarbij voor de luchttoevoer.

Laden en ontladen

De schelp wordt daarnaast gebruikt om edelstenen weer op te laden. De schelp wordt daartoe gevuld met bergkristal. Hetzelfde kan gedaan worden met hematiet en dan is de schelp een ‘bad’ dat edelstenen juist ontlaadt.

Iriserende werking

In het schelpdier kunnen parels zitten, die kostbaar zijn en waar net als van het parelmoer juwelen van worden gemaakt. De iriserende werking van de schelp zou het lichaam van degene die het sieraad draagt goed doen. Abalone is goed voor het immuunsysteem, de spieren, het hart, de spijsvertering en de gewrichten. De abalone zou ook de verbeeldingskracht en intuïtie stimuleren en het parelmoer zou een gunstige uitwerking hebben op emoties en die verzachten.

Zuiverende werking

Er worden de schelp nog meer heilzame krachten toegedicht. Het parelmoer zou een balancerend effect hebben op alle chakra’s en bovendien een zuiverende werking hebben. Het zou diverse gunstige uitwerkingen hebben op lichaam en geest en in het algemeen rijkdom, kracht en een lang leven schenken.

Knoppen van muziekinstrumenten

Naast sieraden worden er ook knoppen en versierende elementen op muziekinstrumenten van het parelmoer gemaakt. Bij bewerken van de schelp is het wel oppassen geblazen, omdat het schelpenstof dat vrijkomt bij bijvoorbeeld boren en zagen giftig is. Het is verstandig het bewerken aan een professional over te laten, die de geschikte instrumenten in kan zetten en die voorzorgsmaatregelen treft.

Souvenirs

In landen waar de schelp veelvuldig gevonden kan worden, Nieuw-Zeeland bijvoorbeeld, wordt paua verwerkt in souvenirs. Er wordt naar de abalone gedoken voor het vlees en voor de paua. Het is een belangrijk exportproduct geworden; veel abalonevlees gaat ingeblikt naar Azië. Om het voortbestaan van de abalone in de wateren van Nieuw-Zeeland veilig te stellen zijn er vangstquota ingesteld.

Lees verder

• Conch schelp – Koninginneschelp van de kroonslak
• Nautilus – inktvis met uitwendige schelp
• Abalone – delicatesse en schelp met paua