Dieren EHBO: Overgevoeligheidsreacties

Een overgevoeligheidsreactie is de abnormale reactie van het lichaam op contact met een vreemde stof meestal een eiwitachtig materiaal. Deze stof kan ingeademd, opgegeten, of ingespoten worden

Definitie

Een overgevoeligheidsreactie is de abnormale reactie van het lichaam op contact met een vreemde stof meestal een eiwitachtig materiaal. Deze stof kan ingeademd (stuifmeelkorrels), opgegeten (bédorven vlees of bijzonder voedsel), of ingespoten (gif van insecten of bepaalde medicijnen) worden. De reactie is meestal plaatselijk of gering van aard en levert daardoor zelden ernstige problemen op. Als echter de ademhaling bemoeilijkt wordt of er een collaps van de bloedsomloop ontstaat, kan het een spoedgeval worden en zelfs dodelijk verlopen.

Oorzaken

Meestal is het dier al eerder in aanraking geweest met de stof die de overgevoeligheid veroorzaakt en de reactie zal bij elk volgend contact ermee verergeren. Een dier kan overgevoelig zijn voor contact met leer, metaal, vlooienbanden, sommige planten, plastic bakken en nylon of wollen vloerbedekking.

Ook door insectenbeten van wespen, bijen, muggen en vlooien kan plaatselijk roodheid en zwelling van de huid ontstaan. Bij sommige dieren treedt er door een bije- of wespesteek een levensgevaarlijke algemene reactie op (anaphylaxie). Ook door het inademen van stuifmeelkorrels (bijv. van bloeiende bomen, grassen en jacobskruiskruid) en het eten van bedorven vlees of bijzonder voedsel (melk, vis of tarweprodukten) kan overgevoeligheid ontstaan.

Soorten reacties

De snel optredende of acute overgevoeligheidsreactie, die een collaps veroorzaakt. Het dier kan rusteloos worden, gaan hijgen, kwijlen, braken of diarree krijgen en zelfs collaberen (flauwvallen) of sterven. In het acute stadium kan de patiënt een toeval (stuip) krijgen. Ook kan er een aanval van astma (vernauwing van de luchtwegen) optreden. Dit type ernstige overgevoeligheidsreactie kan ontstaan door injectie van een medicijn of vaccin, door een insektebeet of door het eten van bijzonder voedsel.

De langzamer verlopende overgevoeligheidsreactie, die huiduitslag geeft. Er ontstaat een weke zwelling van de oren, rond de ogen en elders op de kop, meestal gepaard gaande met jeuk, zodat de patiënt krabt en met zijn kop langs de grond wrijft. Dit kan ontstaan na het eten van bedorven eiwithoudend voedsel of na een insektebeet. Verder na een bloedtransfusie, vaccinatie of contact met bepaalde chemische stoffen. Het hooikoortssyndroom wat bij de mens voorkomt door het inademen van stuifmeelkorrels zien we nauwelijks bij de hond, maar sommige honden krijgen er een jeu- kende huid door. Het resultaat van eerste hulp is meestal zeer goed.

Eerste hulp bij acute overgevoeligheidsreacties

• Een snelle behandeling (een injectie met adrenaline) is noodzakelijk; roep dus onmiddellijk de hulp van een dierenarts in.
• Maak de luchtweg vrij. Pas zonodig kunstmatige ademhaling toe, of geef de patiënt zo mogelijk zuurstof.

Eerste hulp bij overgevoeligheidsreacties van de huid

• Houd de ademhaling in de gaten en breng de patiënt snel naar de dierenarts.
• Verwijderde resten van chemische stoffen van de huid.
• Als u vermoedt dat het dier een schadelijke stof heeft opgegeten, moet u hem laxeren met paraffineolie en tevens een klysma geven.
• Zorg dat het dier niet nog eens met de schadelijke stof in aanraking komt.
• Raadpleeg een dierenarts over de huidaandoening t.g.v. het inademen van stuifmeelkorrels. Dit treedt meestal op in bepaalde seizoenen en vereist een deskundig onderzoek en een speciale behandeling.

Preventie

Zorg dat uw dier niet in aanraking kan komen met de stoffen waarvoor hij overgevoelig is. Bij sommige vormen van overgevoeligheid Voor stuifmeel kunnen ‘desensibiliserende’ injecties (deze geven een speciale ‘weerstand’ tegen de overgevoeligheidsreactie) zinvol Zijn.