Vrouwen baas bij de hommels

Bij het rijk van de hommels is de koningin het machtigste dier. Zij overleeft als enige de winter en zorgt ook op haar eentje voor een volledig nieuwe kolonie hommels. Vele mensen vinden dit maar nare diertjes, maar ze kunnen voor bloemen- en fruittelers van heel groot belang zijn.

Het uiterlijk van een hommel

Net als heel wat andere dieren bestaan ook hommels uit drie grote delen: een kop, het borststuk en het achterlijf. Op de kop zit er één paar voelsprieten en elke hommel heeft ook één paar facetogen. Op het borststuk zitten drie paar gelede poten en twee paar vliezige vleugels vast. Deze vleugels kunnen tot 200 slagen per minuut halen. Daardoor hoor je ook een zoemend geluid wanneer een hommel in je buurt komt. In de vleugels zie je adertjes lopen. Dit zijn geen bloedvaten, maar met lucht gevulde buisjes. Het achterlijf bestaat uit in elkaar schuivende ringen en chitine versterkt het pantser van de hommel.

Koudbloedige dieren

Hommels zijn koudbloedige dieren. Hun temperatuur schommelt altijd in functie van deze van de omgeving. Doordat de hommel een dikke pels bezit, kan het diertje zichzelf goed warm houden. Ook het energierijke voedsel - zoals suikerrijke nectar- is daarvoor heel belangrijk. In de zomer kan hun lichaamstemperatuur oplopen tot een dertigtal graden Celsius. Bij de eerste koude sterven de meeste hommels. Alleen de sterke koninginnen overleven. Het zijn zij die dan het volgend jaar opnieuw voor kolonies hommels zorgen.

Het ontstaan van een nieuwe kolonie

De koninginnen zoeken een droog plekje om de winter door te komen. Daar wachten ze tot in maart. Dan komt de koningin uit haar winterverblijf en probeert ze zoveel mogelijk te eten. Na een tweetal weken zoekt ze een geschikte plaats om haar kolonie uit te bouwen. Ze legt er een voorraad honing aan en daarna produceert ze een soort broodklompjes van nectar, stuifmeel en was. In elk hoopje legt de koningin dan een ei. Na vijf dagen komen die eitjes uit en nog eens tien tot twintig dagen later spinnen de larven een cocon waarin ze zich verpoppen. Af en toe moeten de larven wat te eten krijgen en dan wordt er een gaatje in die cocon gemaakt. Nog een tweetal weken later komt er uit iedere cocon een werkster. Vanaf nu moeten zij voor het eten zorgen en vullen zij de honingpot dus constant aan. Ook de achtergebleven cocons worden gevuld met eten. De koningin legt van dan af alleen nog maar eieren. Dat aantal kan oplopen tot 500. Wanneer de kolonie op zijn hoogtepunt is, worden er mannetjes en nieuwe koninginnen geboren. Daarna raakt de kolonie snel in verval.

Hommels kunnen ook steken

Net als bijen en wespen kunnen hommels ook steken. Toch is er een groot verschil tussen bijen en hommels. Omdat er weerhaakjes aan de angel van een bij hangen, verliezen zij hun angel als ze iemand prikken. Daarbij komt nog dat hun ingewanden worden meegetrokken waardoor de dieren na een steek sterven. Bij hommels en wespen is dat niet zo. De dieren zijn in de eerste plaats al een stuk minder agressief, maar wanneer ze toch iemand aanvallen laten ze hierbij hun leven niet. De angel van beide diersoorten is glad waardoor zowel hommels als wespen ongeschonden uit het avontuur komen.

Identiteitskaart

• Wetenschappelijke naam: Bombus terrestris
• Levensduur: drie maanden tot één jaar
• Voeding: nectar, stuifmeel...

Weetjes

• De aardhommel is de meest voorkomende hommel in onze streken
• Andere soorten die hier vaak voorkomen zijn de steenhommel, de tuinhommel, de weidehommel en de akkerhommel
• Solitaire hommels zijn diertjes die geen kolonie aanleggen. Het vrouwtje legt slechts enkele eieren en breidt haar nest daarna niet verder meer uit
• Een hommel heeft een tongslurf om nectar uit de bloemen te halen