Wondverzorging bij paarden

Hoe goed ze ook hun best doen, er komt een dag dat paard en eigenaar geconfronteerd zullen worden met een wonde. Hoe ga je hier als paardenhouder het beste mee om? Wat moet je doen, en wat vooral niet? Welke soorten wonden zijn er? In dit artikel wordt een overzicht gemaakt van de meest voorkomende soorten wondes en hun behandeling. Wanneer het op de behandeling van een wonde aankomt, dan is er steeds 1 geldende basisregel. Neem elke wonde ernstig, hoe klein ook. Hoe sneller men de wonde gepast gaat behandelen, hoe mooier het resultaat zal zijn na de genezing. En het is van het grootste belang om een paard met een wonde altijd stalrust te geven, ook in de zomer. Op de weide is er teveel mogelijkheid voor het paard om bruusk te bewegen en de wonde opnieuw open te trekken. Dit gaat het genezingsprcoes alleen maar vertragen en moeilijker maken.

Haal er bij de minste twijfel steeds een dierenarts bij!

De kneuzing

Ook wel gekend als een hematoom of een "bloedblein". Het paard loopt dit soort wondes vaak op door ergens hard tegenaan te stoten, door een klap of na uitglijden. De huid is in de meeste gevallen nog intact. Je herkent een kneuzing vooral aan de zwelling, die veroorzaakt wordt door een inwendige bloeduitstorting. Dit is altijd pijnlijk.

Behandeling:

• Koel de plaats van de kneuzing goed af. Gebruik een coldpack, ijsblok of koud water en doe dit minimaal 10 minuten. Door de koude trekt de ader samen en wordt de inwendige bloeding en zwelling sterk verminderd.
• Smeer de plek in met een zalf die bloedklonters oplost. Deze gels bevatten veel ascorbinezuur en soms ook aspirine.
• Geef het paard stalrust.
• Prik nooit een gaatje in een vers hematoom! Dit vergroot het risico op een abces en op infectie. Is het toch nodig, laat het dan uitvoeren door een dierenarts.

De schaafwonde

Een schaafwonde is een soort wonde die vaak terugkeert bij paarden. Ze zijn ook makkelijk te herkennen. Het haar is weg, de huid verkleurt rood en er is sprake van puntbloeding. Dit zijn allemaal kleine stipjes bloed die zichtbaar worden.
Dit soort wondes is zeer pijnlijik, ook al is slechts het oppervlakkige deel van de huid beschadigd. Het grote voordeel van dit soort wondes is de makkelijke genezing.

Behandeling:

• De eerste keer dat je de wonde ziet kan ze best uitgewassen worden met een ontsmettende zeep.
• Daarna dagelijks 2x/dag de wonde gaan deppen met een ontsmettend middel. Nooit wrijven, dan wordt de huid opnieuw beschadigd.
• Smeer ook 2x/dag een wondhelende zalf. Voor wondes die slecht helen bestaat er ook zalf tegen wildvleesvorming.

De snijwonde

Snijwondes zijn er in verschillende soorten en gradaties. Dit kan gaan van een oppervlakkige snijwonde tot alle huidlagen die beschadigd zijn en ook de dieper liggende delen zoals spieren, pezen, bloedvaten, zenuwen en soms zelfs het bot of gewricht.
Zelfs de kleinste wonde dient ernstig genomen te worden. Het is niet altijd duidelijk hoe diep de wonde is, de gevolgen kunnen dan ook veel groter zijn dan op het eerste zicht lijkt.

A. De steekwonde
In de meeste gevallen is dit een kleine huidwonde die ook weer netjes zal sluiten. Hoewel de oppervlakte niet groot is, kan de wonde wel heel diep zijn. Het infectiegevaar is dan ook groot. Hoe meer vuil er naar binnen is gegaan, hoe slechter. Hiervoor wordt een paard dus jaarlijks ingeënt tegen tetanos en koudvuur. Het vaccin tegen tetanos wordt vaak jaarlijks herhaald omdat het in het vaccin tegen griep zit inbegrepen. Nochtans werkt 1 vaccin tegen tetanos alleen al 3 tot 4 jaar.

Behandeling:

• Haal met lauw, proper water of met een steriele wateroplossing zo veel mogelijk vuil uit de wonde.
• Dep voorzichtig, niet wrijven!
• Bij een diepe wonde altijd de dierenarts opbellen.
• Ontsmet zorgvuldig.
• Geef het paard stalrust. De huidlagen kunnen dan weer rustig aan elkaar groeien.

B. Nageltred
Men spreekt van nageltred als er een scherp voorwerp door de zool van de hoef in de voet is gedrongen. De plaats en de diepte zijn van zeer groot belang, in het slechtste geval kan het hoefbeen of de diepe buigpees geraakt worden. Bij nageltred dient de dierenarts onmiddellijk ter plaatste te komen. Tijdens het wachten moet het paard kalm gehouden worden. Laat het voorwerp zitten tot de dierenarts ter plaatse is. Deze kan het veilig en vakkundig verwijderen. Is het toch losgekomen, hou het dan zorgvuldig bij.

Behandeling:

• De dierenarts zal de hoorn rond de wonde verdunnen.
• Het paard zal antibiotica toegewezen krijgen tegen infectiegevaar en een antitetanos serum.
• Er wordt gedurende enkele dagen een hoefzak omgebonden met ontsmettingsmiddel, daarna gaat de wonde onder verband.
• Indien nodig worden er RX-opnames gemaakt om te kijken hoe diep het voorwerp is doorgedrongen.

C. De kneuswonde
Kenmerkend zijn de rafelige randen bij dit soort wondes. Het weefsel rondom is gekneusd. De doorbloeding van dit weefsel daalt en de genezing zal hierdoor vertragen. Wat eventueel wordt toegepast om de heling te verbeteren is de wondranden opfrissen. Men gaat de rafelige randen "bijsnijden" om tot een egale wondrand te komen.

Hechten van wondes

Het dichten van de wonde na de ontsmetting en diagnostiek is even belangrijk als de nazorg. Er zijn 2 soorten van hechtingen die momenteel toegepast worden.

A. Hechten met draad:

• Blijft de meest stevige hechting, zeker als de wonde op een plaats zit met veel tractie of beweging.
• Er is mogelijkheid om te hechten met oplosbare draad.
• Bij niet-oplosbare draad moeten de draadjes er na ongeveer 10 dagen opnieuw uitgehaald worden.

B. Hechten met nietjes:

• Enkel toepasbaar bij kleine wondjes.
• Moeten verwijderd worden na 10 dagen.
• Kan alleen op plaatsen waar er niet te veel spanning is.
• Beste methode is een nietje om elke 0,5 cm. Men gaat uit van het principe beter te veel dan te weinig.
• Het gaat sneller dan hechten met draad.
• Er is minder verdoving nodig.

Complicaties

Het zal je maar overkomen dat je een wonde vaststelt en dat er complicaties optreden. Wat kan er allemaal misgaan?

• Penetratie van een gewricht: Het voorwerp is zo diep binnengedrongen in het lichaamsdeel dat het gewricht geraakt is. De dierenarts kan dit controleren door middel van een punctie. Aanleiding is vaak de verdachte uitvloei van een plakkerig vocht. Het gewricht dient dan uitgebreid gespoeld te worden met antibiotica. Bij dit soort complicatie zijn de voorzuitzichten vaak zeer slecht.
• Botvlies aantasting: Het botvlies gaat als reactie op de wonde zelf nieuw bot produceren. Deze aanwas kan naderhand gaan drukken op een pees, wat zeer pijnlijk is voor een paard.
• Sekwestratie:Dit is een botschilfer die is losgekomen.
• Infectie: Hiervoor zal de dierenarts preventief antibiotica geven, ook tegen ontstekingen.
• Dehiscentie: De wonde is opnieuw opengescheurd door een slechte hechting of te veel beweging. De dierenarts erbij halen en stalrust zijn de enige oplossing.
• Wildvleesvorming: Ook gekend onder de naam hypergranulatie/ Paarden zijn hier zeer gevoelig voor. Het kan voorkomen worden door het paard stalrust te bieden en de wondes in te smeren met een goede zalf tegen wildvleesvorming. Is er toch ontwikkeling, dan zalde dierenarts dit afsnijden en een zalf voorschrijven.

Lees verder

• De fysieke kenmerken van een gezond paard
• Fracturen en breuken bij paarden
• Soorten bloedingen en verbanden bij paarden