mijn kijk op

Bitloos, boomloos... Over enkele jaren ook paardloos?

Paardvriendelijk paardrijden wordt voor veel mensen steeds belangrijker. Paardenliefhebbers kijken steeds bewuster naar hun eigen handelen en de behoeften van het paard en paardenwelzijn staat hoog op de agenda van veel hippische organisaties. Een goede zaak, zeker nu dierenrechtenorganisaties kritisch naar onze sport kijken. Maar zijn we met alle vernieuwde producten en aangeboden diensten wel op de goede weg? Of ligt meer paardvriendelijkheid dichter bij onszelf dan we eigenlijk toe zouden willen geven?

Voorheen

Sinds mensen op paarden rijden, wordt en gezocht naar het best functionerende harnachement. Het doel hierin is wat verschoven de laatste eeuwen. Waar het in de middeleeuwen vooral om praktische controle ging en dwang d.m.v. pijn, willen veel mensen nu op een zo vriendelijk mogelijke manier paardrijden. Kritisch kijken en verbeteringen aanbrengen zijn belangrijke onderdelen van ontwikkeling. Zo diervriendelijk mogelijk paardrijden lijkt een mooi doel. Maar ligt het probleem wel in het harnachement? En slaan we misschien niet een beetje door?

Bitloos

Wanneer de ruiter of het paard het rijden met een bit niet weet te gebruiken of te waarderen, wordt er vaak gekozen voor een bitloze optoming. Hierbij draagt het paard een hoofdstel dat bij het opnemen van de teugels geen druk op het bit en dus in de mond geeft, maar op de neus of achter de oren. De verschillende bitloze hoofdstellen hebben allemaal een eigen inwerking. Hoewel de inwerking nog altijd afhangt van de ruiterhand, zijn er bitloze hoofdstellen op de markt die een minder scherpe en heel scherpe inwerking hebben. Het bitloos rijden is op wedstrijden inmiddels ook toegestaan, maar wel in een beperkt aantal klasses.

Boomloos

Behalve het woord 'loos' hebben bitloos en boomloos niet heel veel met elkaar te maken. Niet iedere bitloos rijdende ruiter rijdt ook boomloos. Een boomloos zadel heeft geen boom, zoals andere zadels die wel kennen. Een boomloos zadel wordt in model gehouden door een 'pommel' en een 'cantle'. De boom bepaalt bij een regulier zadel de pasvorm, doordat dit ontbreekt bij een boomloos zadel, past het zadel zich aan de paardenrug aan. Bij een boomloos zadel komen de hulpen directer door. De drukverdeling kan soms wel voor problemen zorgen.

Hype?

Naast bitloze optomingen en boomloze zadels zien we de laatste jaren steeds meer een trend gericht op het 'welzijn' van het paard. Instructeurs specialiseren zich en vanuit iedere inslag kun je paardrijden. Denk hierbij aan centered riding, coaches gericht op houding & zit en aan instructie voor het rechtrichten. Daarnaast is iedere hulpverlener die je bij jezelf kunt halen, tegenwoordig ook voor je paard te vinden. Denk daarbij aan een osteopaat, acupuncturist, sportmasseur of een fysiotherapeut. Er wordt aangenomen dat iedere dag rijden niet goed is voor een paard. Je moet er ook grondwerk mee doen, vrijheidsdressuur of een betere band krijgen met je paard door hem te masseren. Er zijn nog nooit zo veel verschillende stromingen geweest binnen de omgang met paarden. Denk aan natural horsemanship, Monty Roberts en Pat Parelli. Vergroten we het welzijn van een paard niet simpelweg met voldoende mogelijkheid tot weidegang met soortgenoten? Veel beweging en goed ruwvoer?

Onkunde

Ik denk dat de oorzaak van dieronvriendelijk paardrijden niet ligt bij het harnachement, maar bij de ruiter. Wanneer een paard een hoofdstel met bit draagt, wordt het paard hier niet gespannen van. Pas wanneer de ruiter te veel druk op de teugels zet, krijgt het paard pijn aan de lagen, het gehemelte, de tong en de mondhoeken. Daar gaat het mis. Ook wanneer een ruiter bij een bitloos hoofdstel te veel druk zet, ervaart het paard pijn. Dan alleen niet in de mond, maar achter de oren, op de neus of aan de kaak. De optoming is niet het probleem, de onkunde van de ruiter veroorzaakt de pijn.

De toekomst

Als we op deze manier doorgaan en steeds paardvriendelijker te werk willen gaan, graven we als ruiters ons eigen graf. Paardvriendelijk paardrijden kan alleen als we niet meer gaan paardrijden. Een paard is er nu eenmaal niet voor gemaakt om er op te gaan zitten. We moeten ons in allerlei bochten wringen om ervoor te zorgen dat het paard ons zonder pijn kan blijven dragen. Als je deze sport wil uitoefenen, dien je dat te beseffen. Zolang wij op een paard gaan zitten of het dier anderzijds conditioneren, wordt het niet diervriendelijk. Ga gewoon lekker rijden, zorg voor goede instructie en begeleiding en doe je best om je paard in goede gezondheid te houden. Als het paard nooit een rijdier was geworden, was het dier net zo slecht af geweest als het hedendaagse overige industrievee.