Heckrund, Bos taurus, een grote grazer

Het heckrund, Bos taurus, graast in Nederland op de Oostvaardersplassen en op de slikken van Flakkee. Het dier is de uitkomst van een terugfokprogramma om de oeros terug te krijgen. Het terugfokken is redelijk goed gelukt. Het dier is in staat om in het wild te overleven, maar hij is minder groot en sterk als de oeros. In de winter kan een heck rund makkelijk 30% van zijn lichaamsgewicht kwijtraken, waardoor hij er mager uitziet. Dit leidt in Nederland vaak tot discussies over bijvoeren.

Taxonomische indeling

• Rijk: Animalia (Dieren)
• Stam: Chordata (Chordadieren)
• Klasse: Mammalia (Zoogdieren)
• Orde: Artiodactyla (Evenhoevigen)
• Familie: Bovidae (Herten)
• Geslacht: Bos
• Soort: Bos taurus

Uiterlijk

Een mannelijk Heckrund is minstens 1 meter 60 groot, een vrouwtje 1 meter 40. Ze wegen tussen de 600 en 900 kilogram. Hiermee is het heckrund ongeveer 30 centimeter kleiner dan het oeros. Verder lijken de twee sterk op elkaar. Het rund heeft naar binnen gekromde hoorns die naar voren gericht staan. De dieren zijn zwart of bruin gekleurd.

Oeros

Tot 1400 leefde er in vrijwel heel Europa oerossen. Deze waren in de tweede helft van het Pleistoceen vanuit India gekomen, hadden zich aangepast en waren in staat te overleven. Door overbejaging stierf de oeros rond 1400 in de meeste gebieden uit. Alleen in Polen en Litouwen leefde hij nog langer. Hier verdwenen ze rond 1630. Op de dieren werd gejaagd voor voedsel en jachtplezier, maar ook om het dier te gebruiken in arenagevechten in het Romeinse rijk en omdat de os werd gezien als een bedreiging voor de landbouw.

Fokken

In de jaren ’20 van de 20ste eeuw poogden de gebroeders Heck om een rundras te fokken dat veel leek op de oeros. Veel kenmerken waren verloren gegaan naarmate de oeros was gedomesticeerd in verschillende rundrassen. Voor het terugfokken werden verschillende soorten gebruikt, zoals het Corsicaans bergrund, de Spaanse vechtstier, de Schotse hooglander en het Hongaars stepperund. De tweede wereldoorlog had het programma bijna stopgezet. Slechts 39 dieren overleefden het. Van deze runderen stammen alle heckrunderen die nu leven af. Heckrunderen zijn kleiner en minder sterk dan oerossen. Ze zijn wel in staat om in de meeste gebieden te overleven, zonder dat ze extra zorg nodig hebben.

Voedsel

Heckrunderen herkauwen hun voedsel. Hierdoor kunnen zij ook voedsel verteren dat andere dieren niet zullen eten. Hierdoor zijn zij minder tijd kwijt met het grazen, en meer met het verwerken van het voedsel.

Gedrag

Heckrunderen hebben verschillende levensgemeenschappen. De vrouwtjes leven in koegroepen, samen met de jongen. De jonge mannetjes vertrekken uit de groep als ze twee jaar oud zijn. Ze leven nog enkele jaren in groepen met andere jonge mannetjes. Hierna leven ze solitair, opzoek naar vrouwtjes om te dekken.

Voorkomen in Nederland

In Nederland zijn heckrunderen vooral bekend uit de Oostvaardersplassen. Ze komen ook voor op de slikken van Flakkee. In de Oostvaardersplassen worden de dieren niet bijgevoerd en niet afgeschoten voordat zeker is dat ze op sterven liggen. Hierdoor blijft de sociale structuur van de groep behouden. Het heeft als nadeel dat de dieren sterk vermageren, wat veel mensen zielig vinden. Veel van de dieren die sterk vermagerd zijn overleven de winter echter wel. Ze krijgen over het algemeen minder jongen, waardoor er het volgende jaar minder honger optreed.

Nadelen Heckrunderen

Heckrunderen zijn geen dieren die je moet benaderen. Hierom is het heckrund niet geschikt voor vlaktes waarop ook veel mensen komen. Heckrunderen kunnen agressief zijn. Zeker de jonge stieren en vrouwtjes met kalveren zijn geen dieren om te benaren. Andere wilde runderen in Nederland, zoals de schotse hooglander, zijn minder gevaarlijk. Zij geven duidelijkere waarschuwingen af en zullen eerder vluchten dan vechten.