Populaties aanpassen in de natuur

Er zijn veel verschillende soorten dieren in ons land. Van hele kleine soorten tot hele grote, van heel snel tot enorm langzaam. Sommige zijn niet altijd even fraai om naar te kijken of om te voelen. Maar ze zijn er en daar moeten we het mee doen, meestal zijn ze ervoor om het ecosysteem in balans te houden. Ze zorgen ervoor dat er geen hevige verschuivingen ontstaan en dat er ineens veel dieren doodgaan of zelfs uitsterven. Maar wat heeft nou het effect van één soort op het ecosysteem? En wat houden populatie, draagkracht en populatiegrootte nou in?

Hoeveel nou eigenlijk

Bij een groot graanveld sta je stil om een foto te maken. Het enige wat je kan zien zijn aren, aren helemaal tot aan de horizon. Maar op het moment dat je even naar beneden kijkt om een foto van dichtbij te maken zie je opeens een klein gaatje in de bodem. Het zijn veldmuizen die zich onder de grond verstoppen. Doordat ze zich onder de grond verstoppen is het wel onmogelijk om te berekenen hoeveel veldmuizen er in dit gebied zijn. Verderop op een paal zit er nog wel een roofvogel, het is een torenvalk, de torenvalk jaagt op de muizen die zich onder de grond bevinden. Er zitten dus blijkbaar genoeg veldmuizen in het veld.

De populatie

De veldmuizen die zich in het veld bevinden behoren tot dezelfde populatie. De populatiegrootte is de hoeveelheid van één populatie. In dit geval is dat de hoeveel veldmuizen die zich in het veld bevinden. De populatiedichtheid verschilt iets van de populatiegrootte. De populatiedichtheid is de hoeveelheid van één soort per oppervlakte-eenheid, of per volume-eenheid.

Geen plaag

Bij veldmuizen ontstaat het meest van de tijd geen plaag, behoorlijk bijzonder want er is wel altijd genoeg voedsel voor de veldmuizen beschikbaar. Dat er geen plaag ontstaat, wordt veroorzaakt doordat de veldmuizen doodgaan door mechanisch maaien en het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Bovendien heeft de veldmuis veel natuurlijke vijanden zoals vossen, wezels, reigers, valken, mollen, kiekendieven en torenvalken. Hun populatiegrootte daalt en stijgt dus niet, ondanks hun grote aantallen nakomelingen.

Beleid in Nederland

In veel Nederlandse natuurgebieden lopen veel grote grazers vrij rond. Dit zijn bijvoorbeeld herten, paarden en runderen. Zij zorgen ervoor dat er gevarieerde landschappen ontstaan door veel te grazen en zodoende plekken tussen de struiken en bomen vrij te houden.

Draagkracht

De beheerders van de natuurgebieden moeten er voor zorgen dat de hoeveelheid grazers niet boven de draagkracht van het desbetreffende natuurgebied uit komt. De draagkracht is de maximale grootte van een populatie waarbij in zo`n gebied voldoende voedsel en schuilplaatsen zijn om die populatie, jaar in jaar uit, in stand te houden. Omdat deze grazers geen natuurlijk vijanden hebben in het gebied moeten de beheerders van de natuurgebieden de predatoren spelen van het gebied. Dit bewerkstelligen ze door de dieren uit de kudde te halen of door erop te jagen. Hierdoor voorkomen ze dat het ecosysteem uit balans raakt.

Probleem met jagen

In Noord-Amerika in 1900 gingen veel jagers de predatoren van herten afschieten. Hierdoor zouden ze de herten voor de jacht kunnen vergroten waardoor ze meer winst konden maken. Helaas pakte het plan niet helemaal goed uit. Doordat er nauwelijks meer predatoren waren voor de herten, bleven ze zich maar voortplanten. Daardoor kwam er een bepaald moment waarop de populatie boven de draagkracht van het gebied zat. Hierdoor stierven hele kuddes van herten. Ook veel plantensoorten stierven uit door het overvloedig grazen van de herten. Dit was op z`n hoogtepunt in 1924, op dat moment waren er ongeveer 80.000 herten terwijl de draagkracht maar rond de 47.000 herten lag. Dit aantal moest dus teruggebracht worden naar de hoeveelheid herten onder de draagkracht. Dit is uiteindelijk gebeurd in 1930, op dat moment lag de populatie weer onder de draagkracht van het natuurgebied. Al met al blijkt dus dat je wel wat kan aanpassen aan het ecosysteem, maar moet oppassen op wat voor schaal je het ecosysteem wilt gaan aanpassen.