Wat is ecologie

Ecologie is één van de grootste deelgebieden van de biologie. Wat is ecologie en hoe deel je het op in verschillende niveaus?

Wat is ecologie

Ecologie is de wetenschap die de relatie tussen organismen en hun milieu bestudeert. Het is één van de grootste studierichtingen van de biologie, omdat je ecologie op allerlei niveaus kunt bestuderen. Ook kun je onderscheid maken tussen planten en hun omgeving en dieren en hun omgeving.

Wat is het milieu

Onder het milieu verstaan we de omgeving waar organimen in leven. Dit kan opgesplitst worden in een abiotisch gedeelte en een biotisch gedeelte. Het abiotische gedeelte staat voor de niet levende natuur, waar je aan factoren als de hoeveelheid, licht, water, temperatuur en bijvoorbeeld de bodemgesteldheid moet denken. Bij het biotische gedeelte moet je denken aan de levende natuur, bijvoorbeeld predatoren, prooidieren, partner om mee te paren en eventuele ziekteverwekkers.

Ecologie ingedeeld van groot naar klein

Zoals boven al gezegd kun je de ecologie op verschillende niveaus bestuderen. Van groot naar klein begin je dan met de biosfeer.

• De biosfeer staat voor alles waar organismen voorkomen. In principe de hele aarde dus. Een voorbeeld van een onderzoek kan klimaatsverandering zijn, dit heeft invloed op de gehele aarde.
• De biosfeer wordt ingedeeld in ecosystemen, dit zijn aparte gebieden op aarde met een overeenkomstige leefomgeving. Bijvoorbeeld de tropen, woestijn, savanne en in West-Europa, duinen, loofbos, heide en polder.
• Ecosystemen worden opgedeeld in de levensgemeenschap en de biotoop. De levensgemeenschap gaat over alle populaties in het betreffende ecosysteem, bijvoorbeeld de leeuwen, giraffen en olifanten op de savanne en hun relaties onderling. De biotoop gaat over de abiotische factoren in het ecosysteem.
• De levensgemeenschap bestaat uit losse populaties. Een populatie is een groep dieren van dezelfde soort. Zo kun je bijvoorbeeld de populatie olifanten op de savanne bestuderen, de hoeveelheid oude mannetjes aanwezig in de populatie of de hoeveelheid vruchtbare vrouwtjes.
• Een populatie bestaat uit individuen van dezelfde soort. Een soort ben je als twee individuen vruchtbare nakomelingen kunnen produceren. Zo sterft de soort niet uit. Op het gebied van het individu kun je bijvoorbeeld sterfteoorzaken onderzoeken of leeftijden.

Ecologie valt op al deze niveaus te bestuderen, hiermee kun je verklaren waarom het één van de grootste en meest interessantste deelgebieden van de biologie is.

Voedselrelaties binnen het ecosysteem

Binnen ecosystemen eten organismen elkaar op. Deze voedselrelaties kun je op twee manieren weergeven.

1. Een voedselketen. Dit is een reeks van soorten die elkaar opeten. Een voedselketen is meestal vrij eenvoudig, en start altijd met een plant. Een voedselreeks kan uit drie schakels bestaan, maar ook uit tien. Dit hangt af van het aantal soorten dat in de keten voorkomt. Aan het eind van de voedselketen staat de toppredator. In zee is de toppredator de haai, op het land de mens. Een voorbeeld van een voedselketen ziet er als volgt uit: gras→konijn→vos
2. Een voedselweb. Dit bevat alle organismen van het betreffende ecosysteem en is veel ingewikkelder van opbouw. Ook een voedselweb start altijd met een plant. In een voedselweb kunnen organismen door meerdere predatoren gegeten worden. Een vereenvoudigt voedselweb zou ontstaan als we aan bovenstaande voedselketen gras→gans→vos toevoegen.

Een voedselketen of voedselweb start altijd met een plant. Planten worden ook wel producenten genoemd. Zij kunnen met behulp van zonlicht, uit water en koolstofdioxide glucose maken, ofwel energie produceren. Consumenten zoals de mens kunnen dat niet en hebben dus een producent nodig om van te kunnen leven. Ook al eet je een stukje vlees, het dier waar dat vlees van afkomstig was heeft planten gegeten of een prooidier gehad dat van planten heeft geleefd.

In de ecologie kijk je dus niet alleen niet naar de relatie tussen organismen en hun omgeving, je kunt ook voedselrelaties bestuderen en in kaart brengen.