Zeekoeien: dieet, leefgebied en meer

Zeekoeien zijn grote zoogdieren die in zee leven. Er zijn nog twee families van zeekoeien, namelijk de Trichechidae en de Dugongidae. Ze lijken niet echt op de koeien zoals wij die kennen uit de weilanden, maar er zijn wel wat kleine overeenkomsten. Zo zijn het zachtaardige en rustige dieren, die een groot deel van hun tijd grazend op de zeebodem doorbrengen. Ze zijn het enige mariene zoogdier dat er een volledig plantaardig dieet op na houdt.

Leefgebied, voorkeuren en natuurlijke vijanden

De zeekoe leeft altijd vlak bij de kust, omdat hij leeft van algen en planten die in ondiep water groeien. De familie van Trichechidae komen voor aan de oostkust van de Verenigde Staten. De winter brengen ze daar voornamelijk door rond Florida en de Everglades, maar in de zomer verspreiden ze zich verder langs de kust. In de amazone en het regenwoud komt een soort zeekoe voor die in zoet water leeft. Deze zeekoe heeft vaak witte of rozige vlekken op zijn buik. En dan is er ook nog een soort zeekoe die in West Afrika voorkomt. Deze leeft niet alleen in de zee, maar ook in baaien, kanalen en meren. De familie van de Dugongidae leeft aan de kustlijnen van de Indische Oceaan, dus aan de west- en noordkust van Australië, rondom Indonesie, en aan het bovenste gedeelte van de oostkust van Afrika.

Zeekoeien worden in het wild meestal tussen de 40 en de 60 jaar oud. Hun grootste vijand is de mens. Doordat ze vaak in ondiepe wateren zwemmen en vaak vlak aan het oppervlak te vinden zijn, worden ze regelmatig het slachtoffer van bootpropellers en visnetten. Andere natuurlijke vijanden zijn haaien, orka's en krokodillen.

Veel recreatieduikers komen graag zeekoeien tegen omdat het mooie en interessante dieren zijn om te zien. Verder zijn ze zachtaardig en grappig om te zien. Uit nieuwsgierigheid kunnen ze soms duikers een knuffel geven. Dat klinkt heel leuk, maar is eigenlijk heel angstaanjagend en kan soms verkeerd aflopen. De zeekoe houdt de duiker dan tegen zijn buik vast met zijn flippers, en gaat er bovenop liggen. Aangezien een zeekoe wel 600 kilo kan wegen kan dit vrij benauwend zijn. Voorzichtigheid is dus altijd geboden als je ze tegen komt met duiken.

Dieet

Zeekoeien grazen op de bodem, en ze eten voornamelijk bladeren van de planten die daar groeien, zeegras en algen. In de amazone eten ze ook vaak de bladeren van mangrovebomen. De zeekoe is het enige zeezoogdier dat alleen vegetarisch voedsel eet. De zeekoe is groot en log (ze kunnen tot wel 4 meter lang worden en wel tot 1500 kilo wegen), maar beweegt zich onder water gracieus en soepel. Ze hebben sterke flippers en een grote brede staart. Ze zwemmen meestal met een snelheid van ongeveer 8 kilometer per uur rond, maar kunnen een maximum halen van wel 24 kilometer per uur.

Als ze aan het eten zijn dan zwemmen ze langzamer, ze grazen echt en doen dat lekker op hun gemak. Een zeekoe is gemiddeld zo'n 8 uur per dag bezig met eten en werkt dan ongeveer 80 kilo aan planten en algen weg. De zeekoe moet wel steeds even boven water komen om te ademen (net als walvissen en dolfijnen). Ze kunnen maximaal ongeveer een kwartier onder water blijven voor ze even weer lucht moeten happen, maar meestal komen ze elke 5 tot 10 minuten even boven water.

Voortplanting en jongen

Als een vrouwtje 6 wordt is ze meestal klaar om jongen te krijgen. Bij sommige soorten kan dit pas rond het 10e levensjaar zijn. De vrouwtjes zijn het hele jaar door vruchtbaar en hebben niet een specifiek paarseizoen. Als zij vruchtbaar is paart ze met meerdere mannetjes die in de buurt leven, maar de mannetjes vechten niet om de vrouwtjes. Het vrouwtje is 12 tot 14 maanden zwanger, en krijgt meestal 1 jong. Het jong is tussen de 10 en de 35 kilo als het in het water geboren wordt. De jongen worden geboren met een vacht met haren, maar als ze groter worden verliezen ze de meeste haren en houden alleen de snorharen en wat haren op de romp over.

De jongen drinken moedermelk tot ze ongeveer anderhalf zijn, en dan stappen ze langzaam over op plantaardig voedsel en gaan ze zelf grazen. Een jonge zeekoe blijft meestal ongeveer 2 jaar bij zijn moeder, en daarna gaat het er alleen op uit. De meeste zeekoeien leven alleen en dus niet in groepen of met hun families samen. Zeekoeien kunnen onderling communiceren door geluid te maken, en zo 'praten' de jongen ook met hun moeder. Dit geluid ligt tussen de 600 en de 6000 Hertz.