De vogelspin, een oerdier

Vogelspinnen stammen uit de oertijd, zo’n 170 miljoen jaar geleden en het zijn daarom belangrijke dieren voor de geschiedenis. Vogelspinnen zijn ook interessante dieren, ze kunnen ondanks hun grootte (tussen de 3 en 30 centimeter) prooien vangen die veel groter zijn dan zijzelf. Ook kunnen zijn poten weer aangroeien als hij/zij een poot zou verliezen.

Algemene informatie

• Latijnse naam: Theraphosidae
• Type: Geleedpotigen
• Soort: vleeseter
• Hoe oud kunnen ze worden: Het vogelspinvrouwtje kan wel 25 jaar oud worden. Een mannetje echter wordt maar zo’n 4 tot 7 jaar oud.
• Waar komen vogelspinnen voor: Vogelspinnen komen voor in de warmere landen met een hogere luchtvochtigheid. De meeste soorten kom je tegen in Midden- en Zuid-Amerika, maar ze komen ook veelvuldig voor in Afrika en Azië.

Voeding en jacht

Vogelspinnen eten zowel insecten als reptielen en kleine knaagdieren, zolang deze kleiner zijn dan de vogelspin zelf. Zelfs vogels zijn niet veilig voor de grotere vogelspinsoorten! Een vogelspin maakt geen spinnenweb zoals andere spinnen dit doen om prooi te vangen. Een vogelspin echter, bespringt zijn prooi vanuit bomen of zelfs vanaf de grond en injecteert deze met gif en verterings-sappen om de prooi allereerst te verlammen en om hierna de vloeibare inhoud van de prooi te kunnen opzuigen. De harde en onverteerbare delen blijven hiervan over.

Kenmerken van het lichaam

Het lichaam van een vogelspin bestaat uit een kop, borststuk en een achterlijf. Het lichaam voelt hard aan (dit is zijn ribbenkast die aan de buitenkant zit) en is compleet bedekt met fijne haren. De haartjes op de poten zijn bedoeld om trillingen op te vangen die de spin waarschuwt of er een prooi of vijand op komst is. Een spin mag dan meerdere ogen op zijn kop hebben, hij kan er echter alleen maar donker en licht mee onderscheiden en dat op een afstand van maximaal 10 centimeter. Op het achterlijf zitten zogenaamde “brandharen”. Deze haren kan de spin door middel van wrijving naar de vijand werpen. De haren veroorzaken pijn en irritatie als deze in aanraking komen met de huid. Mocht een spin door een ongeluk zijn poot verliezen, dan zal deze beetje bij beetje weer aangroeien, meestal tijdens een vervelling. Naarmate een vogelspin groeit, zal deze niet meer in zijn huid passen en zal hij gaan vervellen. Hoe vaak een vogelspin vervelt is afhankelijk van de soort en oorspronkelijke grootte, variërend van ongeveer 2 tot 12 keer in zijn leven. Een vervelling op zich duurt per keer zo’n twee weken en de spin zal dan vaak ook van kleur veranderen (ze worden dan meestal donkerder van kleur).

De voortplanting

Als het op voortplanting tussen vogelspinnen aankomt, is het vrouwtje de gevaarlijke factor. Nadat het mannetje bij het vrouwtje zijn sperma heeft achtergelaten moet hij snel maken dat hij wegkomt, omdat het vrouwtje hem anders zal opeten (wat in de praktijk vaak gebeurt)! Vogelspinnen zijn solitaire dieren en zullen elkaar dus alleen opzoeken voor het voortplanten. De bevruchting vindt uitwendig plaats, het mannetje bewaart het sperma bij zijn achterlijf en brengt deze in de zaadblaasjes bij het vrouwtje. Het sperma komt hierbij pas met de eitjes in contact wanneer het vrouwtje de eitjes afzet. Het vrouwtje zal de eitjes in een cocon beschermen. De hoeveelheid eitjes varieert per soort van tientallen tot zelfs duizendtallen. Pas na de eerste vervelling lijken de embryo’s qua anatomie op een spin. De beharing ontstaat pas na de tweede vervelling en in dit stadium gaan de spinnen voor het eerst eten en verlaten ze het moedernest.

Een vogelspin als huisdier

Er zijn veel mensen die een vogelspin als huisdier hebben. Je hebt hiervoor een terrarium nodig van minimaal 30 bij 30 centimeter en bodemstrooisel van 10 centimeter dikte. In het terrarium hebben ze ook een ruimte nodig om zich te kunnen verschuilen en waar het donker is. Vogelspinnen eten maar één of twee keer per week. Als voedsel kun je ze dan krekels voeren. Houd er wel rekening mee dat een vogelspin solitair is en niet van gezelschap houdt, ze houden er dus ook niet van om steeds opgepakt te worden en aangeraakt te worden. Daarnaast zijn het ook geen levendige dieren, ze zitten graag stil en zijn eigenlijk alleen maar het meest levendig wanneer het etenstijd is. Koop dus geen vogelspin in een opwelling.