Schietwilg, Salix alba

Hoewel de meeste mensen de schietwilg alleen kennen onder de naam ‘treurwilg’, is het toch een bekende plant. Zijn lange, kronkelende bladeren en ruwe bast zijn al van verre te herkennen. Ook is algemeen bekend dat hij graag langs het water staat. Minder bekend is dat hij vlinders aantrekt, dat zijn hout voor vele doeleinde gebruikt wordt, en dat hij als pijnstiller kan werken en lange tijd door artsen werd voorgeschreven. De knotwilg is een schietwilg waarvan takken worden afgezaagd.

Taxonomische indeling

• Klasse: Spermatopsida
• Orde: Malpighials
• Familie: Salicaceae
• Geslacht: Salix
• Soort: alba

Omschrijving

De schietwilg groeit tot een hoogte van iets minder dan dertig meter. De stam is lang, hij gaat door tot bijna aan de top van de boom. Hij is bedekt met een ruwe bast, deze is vooral in de lengte diep gegroefd. De geelgroene bladeren zijn lang, dun en kronkelend. Naar het einde toe lopen ze af in een punt. De onderzijde van het blad is behaard met zijdeachtige haartjes. Ook de jonge twijgjes zijn behaard. Een bekende variatie op de schietwilg is de treurwilg, met zijn hangende takken.

Verspreiding

De schietwilg heeft een groot verspreidingsgebied. Hij komt voor in vrijwel heel Europa, alleen niet in het noorden. Verder komt hij in Noordwest-Afrika voor, in Midden-Azië, en alles ertussen. Hij groeit in de zon tot de halfschaduw. De grond waar hij op overleeft is nat, of op zijn minst vochtig.

Voortplanting

De wilg is een tweehuizige plant. Dit betekent dat de mannelijke en vrouwelijke bloemen niet aan dezelfde plant voor kunnen komen. Een boom is dus ofwel mannelijk ofwel vrouwelijk. Het onderscheid tussen de geslachten van de plant is te zien in april en mei, wanneer de plant in bloei staat. Een mannelijke boom is te herkennen aan de gele helmkloppen. Verder hebben ze twee honingklieren, terwijl de vrouwelijke er maar één hebben. De vrouwelijke bloemen hebben verder korte stijlen en stempels.

De bevruchting van de vrouwelijke bloemen vindt plaats door insecten. De zaden worden in de zomer door de wind weggeblazen. Doordat de zaden pluizig zijn, worden ze door de wind ver weggeblazen.

Ecologie

De schietwilg groeit, zoals al eerder vermeld, voornamelijk in een natte omgeving. Voor verschillende diersoorten is de wilg van groot belang. Het gaat hier dan niet alleen om de schietwilg, maar ook om andere soorten. Volgens vinden veel beschutting tussen de wilgentakken, en sommige soorten knagen er graag aan. De zoete geur van de wilg lokt onder andere bijen en vlinders.

Aanplant

Wilgen, schietwilgen in het bijzonder, worden door hun snelle groei veel aangeplant langs wegen. Ze worden meestal wel geknot. Hierbij worden de top en zijscheuten afgezaagd zodat de boom bij windstoten ook nog stevig staat. Een ander voordeel van het planten van de wilg is dat hij gemakkelijk te stekken is. Door een tak enige tijd in het water te zetten, en vervolgens in de aarde, ontstaat er binnen enkele maanden een nieuwe boom.

Het hout

Het hout van de wilg is zeer geschikt voor vele doeleinde. Zo worden er kisten, cricketbats en klompen van gemaakt. Wilgentenen kunnen worden gevlochten tot hekwerk, of tot een geluidsscherm.Vroeger werden de wilgentenen ook gebruikt voor huizen, samen met leem. Ook stelen van gereedschappen kunnen vervaardigd worden van wilgenhout.

Medicinaal

Het kauwen op de vast van de knotwilg kan pijn verlichten. Dit komt doordat deze salicine bevat. Dit is een hoofdbestanddeel van aspirine. Vroeger werd een aftreksel van de bladeren gebruikt voor de behandeling van koorts, kiespijn, hoofdpijn, ontstekingen en jicht. Bijwerkingen van het gebruik van schietwilg kunnen bestaan uit maag- en darmklachten.