Calathea, kamerplant met een bonte bladerpracht

Met de kamerplant Calathea haal je een ware beauty in huis. Deze plant is erg geliefd vanwege haar prachtige, bontgekleurde bladeren. De fraaie bladtekeningen maken de Calathea tot een echte blikvanger. Die bladtekening is bij elk van de 150 soorten Calathea's verschillend. De meeste soorten dragen ook bloemen in opvallende kleuren. Deze eigenschap verliezen Calathea's echter wanneer ze als kamerplant geteeld worden. Maar de unieke bladeren maken dat ruimschoots goed! Eén klein nadeel: qua verzorging is deze kamerplant niet echt makkelijk.

Beschrijving van de Calathea
Het plantengeslacht Calathea
Betekenis van de naam
Verzorging
Standplaats
Water geven
Verpotten
Bemesten
Vermeerderen
Ziektes en remedies
Calathea-soorten
Besluit

Beschrijving van de Calathea

Het plantengeslacht Calathea

Het plantengeslacht Calathea is het belangrijkste geslacht uit de familie van de Maracantaceae. Deze plantenfamilie is afkomstig uit het Amazonegebied in Brazilië. De planten groeien er in het wild als struiken en worden gekenmerkt door fraaie bladpatronen. Er bestaan ongeveer 150 soorten Calathea's. De soorten die als kamerplant worden gekweekt zijn erg geliefd vanwege de uitzonderlijk mooie bladtekening. De bladeren zijn groot en de vorm van het blad verschilt naargelang de soort: sommige soorten hebben ronde bladeren, bij andere soorten is het blad ovaal of lancetvormig. Ook de bladkleuren variëren heel sterk: ze gaan van groen, grijsgroen, geel, zilvergrijs tot wit. De onderkant van het blad is meestal paars of rood. Het blad kan gestreept, gevlekt of gemarmerd zijn met verschillende tinten, of het kan een contrasterende rand hebben. Zelfs de minder opvallende Calathea's hebben iets fleurigs door deze veelvoud aan kleuren.

In de vrije natuur dragen de meeste Calathea-soorten ook bloemen, meestal in felle kleuren, gaande van wit en geel tot oranje. Jammer genoeg verliezen ze deze eigenschap wanneer ze als kamerplant geteeld worden, met uitzondering van de Calathea crocata. Maar de charme van de bladeren compenseert dat verlies ruimschoots!

Sleeping beauty met gesloten bladeren

Een bijzondere eigenschap van de Calathea is het feit dat ze 's avonds, als het donker wordt, haar bladeren sluit en wanneer het weer licht wordt, gaan de bladeren langzaamaan weer open.

Goed om weten: de Calathea is een luchtzuiverende plant. Ze is dus niet alleen een beauty, ze zorgt zelfs voor een gezondere leefomgeving!

Betekenis van de naam

De naam Calathea komt van het Griekse woord kalathos wat mand of korf betekent. De naam kan verwijzen naar het het feit dat bepaalde stammen in Zuid-Amerika korven maken van de bladeren. Ook kan de benaming duiden op de bloeiwijze van sommige Calathea-soorten. De bloeiwijze doet namelijk denken aan een bloemenmand.

Verzorging

Standplaats

De Calathea heeft uiteraard licht nodig maar ze verdraagt geen direct zonlicht. In de vrije natuur, met name in het dichtbegroeide Amazonewoud, zijn Calathea's immers gewend aan weinig zonlicht. Kies daarom een plekje uit in de halfschaduw of een plaats met gefilterd zonlicht. Ideaal is een raam op het oosten maar een Calathea doet het ook nog goed op een vrij donkere plaats. Echter, hoe bonter de bladeren, hoe meer licht een Calathea nodig heeft. Te weinig licht kan leiden tot het verdwijnen van de bladtekening. In de zomer kan je de plant buiten zetten, maar ook dan moet je direct zonlicht vermijden. Zet een Calathea niet op een tochtige plek want daar houdt ze helemaal niet van.

Calathea's zijn tropische planten en houden dus van warmte en vocht. De temperatuur mag niet onder 15° C zakken, ook niet in de winter. De ideale temperatuur ligt tussen 18° C.en 24° C. Grote temperatuurschommelingen moeten vermeden worden.

Water geven

Regelmatig gieten is de boodschap, althans in de lente en in de zomer. Geef twee keer per week water, liefst regenwater, en zorg ervoor dat de grond vochtig blijft. Wel opletten dat de plant geen natte voeten krijgt want dat kan leiden tot wortelrot. Een goede drainage is dus zeer belangrijk. In de herfst en de winter laat je de grond bijna helemaal opdrogen vooraleer je weer water geeft.
Benevel de plant ook regelmatig in de lente en de zomer. Tropische planten houden namelijk van een hoge luchtvochtigheid.

Nieuwe scheuten

De bladeren mogen af en toe gereinigd worden met een vochtige microvezeldoek. Ondersteun daarbij het blad met je hand zodat het niet breekt. Dode bladeren kan je direct aan de basis wegsnijden.

Verpotten

Wanneer de wortels van de Calathea heel de ruimte van de pot hebben ingenomen, is het tijd om te verpotten. Dat doe je om de twee jaar in de lente. De Calathea heeft luchtige, zure potgrond nodig, universele potgrond voor kamerplanten is dus geschikt.
Een goede drainage is uiterst belangrijk, de Calathea wil immers geen natte voeten hebben. Plaats daarom een schoteltje onder de pot of leg wat potscherven op de bodem.

Bemesten

Van april tot september heeft de Calathea extra voeding nodig. Voldoende voedingsstoffen zijn erg belangrijk omdat ze de bladgroei en de prachtige bladkleuren bevorderen. Meng universele vloeibare meststof twee keer per maand met het gietwater volgens de dosering op de verpakking. In de herfst en de winter heeft de plant haar rustperiode en is bemesten niet nodig.

Vermeerderen

Wil je graag nog meer Calathea's in huis, dan kan je zelf deze juweeltjes creëren door je plant te vermeerderen. Dat gebeurt door scheuren en je doet dat het best meteen tijdens het verpotten in het voorjaar. Schud voorzichtig de potgrond los van de wortels - dat is makkelijker als de aarde wat opgedroogd is - en snijd met een schoon en scherp mes een of meerdere stukken van de wortelstokken. Zorg ervoor dat elk stuk minstens twee tot drie bladeren heeft en dat er voldoende wortels aanzitten. Dan zet je elk stuk in een aparte pot met universele potgrond en je plaatst de potjes op een warm schaduwplekje. Wanneer nieuwe scheutjes doorkomen wil dat zeggen dat er genoeg wortelvorming is en dat je gezinsuitbreiding geslaagd is!

Ziektes en remedies

Als je merkt dat je Calathea er minder mooi gaat uitzien, kan het zijn dat ze is aangetast door parasieten. Of ze is niet happy met de wijze waarop ze verzorgd wordt. In beide gevallen is er gelukkig wat aan te doen. Je moet wel tijdig ingrijpen.

Let op de volgende symptomen:

Het blad verschroeit: te veel licht of direct zonlicht.
Het blad verdroogt aan de randen: te droge omgeving, dus vaker sproeien.
Het blad krult om: meer water geven, de aarde is te droog.
Er is weinig bladgroei en de bladeren hebben weinig kleuren: tekort aan extra voeding of de plant staat te donker.
Er zitten wollige vlekjes aan de onderkant van het blad: de plant is aangetast door wolluis. Je kan de witte bolletjes er afhalen met een doekje, gedrenkt in alcohol, of gewoon met een spons met water en zeep. Daarna moet je de bladeren wel goed afspoelen om eventuele zeeprestjes te verwijderen. Als de plant al sterk is aangetast, is het enige redmiddel helaas een (biologisch) bestrijdingsmiddel.
Het blad wordt geel en krijgt bruine stipjes: mogelijk is de plant aangetast door spint. Soms zie je aan de onderkant van het blad kleine spinnenwebben, zoals bij echte spinnen. Haal de aangetaste bladeren weg of behandel ze zoals in geval van aantasting door wolluis. Bij zowel wolluis als spint is het aangeraden om vaker te sproeien. Beide parasieten houden niet van een vochtige omgeving.

Calathea-soorten

Er zijn ongeveer 150 soorten Calathea's en heel wat soorten worden gekweekt als kamerplant. Veel verkochte soorten zijn:

Calathea crocata: de enige soort die ook in huis bloeit. Het blad is ovaal en donkergroen en grijs gekleurd. De bloemen zijn oranje-geel.
Calathea living plant brown (ook Calathea medallion genoemd): hele mooie soort met grote glanzende bladeren in verschillende tinten groen en rood aan de onderkant.
Calathea backemania: bleekgroene bladeren met donkergroene strepen.
Calathea lancifolia: lancetvormige lichtgroene bladeren die tot 45 cm lang kunnen worden.
Calathea makoyana: ovale zachtgroene bladeren met een donkergroene tekening.
Calathea orbifolia: een echte blikvanger vanwege de hele grote bladeren.
Calathea zebrina: ook zebraplant genoemd wegens de het bladpatroon dat doet denken aan de strepen van een zebra.

Besluit

Een Calathea in huis is een must voor elke plantenliefhebber maar het is helaas geen plant voor beginners. Deze kamerplant stelt hoge eisen qua verzorging. Ben je niet echt iemand met groene vingers en wil je toch graag zo'n beauty in huis, onthoud dan zeker deze drie regels: vermijd direct zonlicht, zorg voor een warme en vochtige omgeving, en zet de plant niet op een tochtige plek.