Maranta: bont gekleurde Zuid-Amerikaanse kamerplanten

Het geslacht van de Zuid-Amerikaanse Maranta’s bestaat uit niet altijd even makkelijk te houden kamerplanten die, wanneer goed verzorgd, lang zullen blijven leven. De plant, die gemarkeerd wordt door grote bladeren met felle patronen, groeit langzaam en zal maximaal een halve tot een meter hoog worden. Een Maranta laat zich goed stekken door de plant vanuit de wortelkluit te scheuren en vervolgens op te potten. De planten kunnen soms last krijgen van spintmijt en zijn gevoelig voor te droge lucht.

Taxonomische indeling en herkomst

Het geslacht Maranta behoort tot de familie van Marantaceae, welk 25 geslachten omvat. Het geslacht Maranta bevat op haar beurt 25 soorten waarvan er een aantal als kamerplant gehouden kunnen worden. Dit zijn onder andere de Maranta leuconeura (met verschillende ondersoorten) en de Maranta mackoyana, deze laatste heet ook soms Calathea mackoyana en wordt dan bij het verwante geslacht Calathea ingedeeld. Ook van het geslacht Calathea kunnen veel soorten als kamerplant worden gehouden. De Maranta komt van oorsprong uit Zuid-Amerika, vooral uit de oerwouden van Brazilië. Een bekende variant is de Maranta leuconeura “Erythrophylla”, deze heeft groene bladeren met dikke rode nerven, gecombineerd met lichtgroene vlekken in het midden van het blad.

De Maranta als kamerplant

Een aantal Maranta-soorten kan als kamerplant gehouden worden, de planten blijven vrij klein, 50 tot 100 centimeter is het maximum. Per jaar kunnen vijf tot zes nieuwe bladeren worden gevormd, er kunnen witte bloemen in de zomer verschijnen maar die worden niet groot. Een aantal bekende kamerplant soorten is:

• Maranta leuconeura: een vlakke plant met 12 centimeter grote bladeren, de bovenzijde is lichtgroen en de onderzijde blauwgroen met soms een paarsrode gloed
• Maranta massangeana: een plant met kleine olijfgroene bladeren, lichtgroene nerven en bruine vlekken, de onderzijde is donkerrood tot paars
• Maranta leuconeura ‘Erythroneura’: een plant met enigszins langwerpige bladeren maar nog steeds rondachtig, de kleur van de bladeren is donkergroen, richting de nerf toe wordt de kleur lichtgroen, de nerven zijn rood, de kleur van onderkant van de bladeren is roodpaars
• Maranta leuconeura 'Kerchoviana': een plant met bladeren die smaragdgroen van kleur zijn aan de bovenkant, gecombineerd met donkere grote vlekken die in paren aan weerszijde van de hoofdnerf staan, de onderkant van de bladeren is blauwgroen met rode vlekken, deze plantensoort vouwt ’s nachts de bladeren samen
• Maranta bicolor: deze plant heeft zoals de naam al aangeeft twee kleuren, deze wordt slechts 35 centimeter groot, de bladeren zijn donkergroen met een lichtgroene streep in het midden

Onderhoud en verzorging

Kamerplanten van het geslacht Maranta kunnen het best op een lichte, maar niet zonnige plek worden neergezet omdat in de felle zon bladeren kunnen verbleken en zelfs bruin kunnen worden. Een temperatuur van 18 tot 21 graden is het meest ideaal, ook in de winter. Men moet bij deze planten altijd oppassen met te droge lucht als gevolg van centrale verwarming. Bij te droge lucht kunnen de potten op een laag grind in water worden gezet, zodat zowel de kluit als de omgeving van de plant vochtig blijft. Ook is het noodzakelijk om te plant regelmatig te besproeien (heeft u geen sproeier in huis; een lege verpakking van een allesreiniger met sproeikop erop kan prima voor dit doeleinde gebruikt worden). In regel moet in de zomer dagelijks worden besproeid en in de winter een keer per week. Pas op met te lage temperaturen, tegen lagere temperaturen dan 12 graden zal de plant niet bestand zijn.

Water geven, schoonmaken en verpotten

Tijdens de actieve groeiperiode in de lente en zomer moet veel water worden gegeven, ongeveer drie keer per week, en wel zo dat de kluit vochtig (maar niet nat) blijft, eveneens mag eens per twee weken vloeibare kunstmest worden toegevoegd. In de winter mag worden geminderd met water geven. Zet de plant nooit op de tocht, ook om de kans op uitdroging en spint te verkleinen. Schoonmaken kan door met lauw water en een doek de bladeren af te nemen, onder de douche zetten is ook een optie maar dit kost vanzelfsprekend meer water. Dode bladeren moeten verwijderd worden. Opvallend is dat de Maranta van gezelschap houdt van andere planten zoals Ficus, Philodendron of Dracaena, door meerdere planten in een plantenbak te combineren wordt de luchtvochtigheid verhoogd en dat wordt door de Maranta zeer gewaardeerd. Verpotten van de plant mag zeker eens in de drie jaar gebeuren, verse aarde bevat weer nieuwe voedingsstoffen en het helpt indirect ook om spint te voorkomen, daar spint vaak voor kan komen bij planten met een uitgeputte bodem.

Stekken en vermeerderen

Stekken van een Maranta kan op twee manieren: via een topstek of via scheuren. Scheuren is nog het makkelijkst, een volwassen plant kan dan in het voorjaar vermeerderd worden door de wortelkluit in tweeën (of meer) te scheuren en de nieuwe planten eenvoudig in nieuwe potten te zetten. Er hoeft verder geen plastic of andere speciale behandeling te worden toegepast.

Topstek

Via een topstek van 7 tot 10 cm lang kan men ook een poging wagen de plant te stekken. Een top wordt boven de grond afgeknipt, en de onderste bladeren worden afgesneden en wel zo dat er voldoende lengte ontstaat dat in de grond kan worden gestoken. Deze stek, waar nog drie bladeren aan moeten zitten, moet met doorzichtig plastic worden afgedekt dat er voor zal zorgen dat de stek voldoende vochtig blijft. Zet deze stek op een schaduwrijke plaats, het zal ongeveer vier tot zes weken duren voordat de stek voldoende wortels heeft gevormd en in een grotere pot kan worden gezet.

Ziektes, plagen en wat er nog meer mis kan gaan

Onder het kopje Onderhoud en verzorging werd al aangegeven wat er tijdens de verzorging mis kan gaan. Te veel zonlicht en direct zonlicht kan een probleem vormen, bladeren krijgen dan bruine randen en verbleken, dit is eenvoudig op te lossen door de plant op een schaduwrijkere plek neer te zetten. Bij te droge lucht kan er spinsel van de spintmijt op de bladeren terechtkomen, een hardnekkige plaag die te verhelpen is door de luchtvochtigheid te verhogen en de temperatuur te verlagen (maar niet te laag, daar een Maranta van hoge temperaturen houdt). Daarnaast kunnen de bladeren regelmatig met een mengsel van zeep (2%), water en spiritus (1%) worden bestreden, maar desalniettemin zal het moeilijk blijven de plaag te verhelpen. Verwijder in elk geval de aangetaste bladeren, wat ook wel eens kan helpen is de plant buiten zetten: daar is het vaak vochtig. Probeer spint in elk geval biologisch te bestrijden, lukt dat niet, gooi dan de plant gewoon weg (ook om besmetting van andere kamerplanten te voorkomen) en kies voor een kamerplant die minder tot niet gevoelig is voor ongedierte, zoals de bekende gatenplant, Dracaena, goudrank of sprietplant!