De dodemansvingers, een giftige plant

De dodemansvingers is een plant die relatief onbekend is onder de bevolking. Toch is het een plant die we beter wel kennen. De plant is zeer gevaarlijk voor de mens. Wanneer het sap in contact komt met de huid kunnen er tweedegraads brandwonden ontstaan. Ook de knollen van de plant zijn giftig. Als je deze eet zal het gif je zenuwstelsel langzaam uitschakelen. In ernstige gevallen kan je er zelfs aan sterven. Omdat de dodemansvingers vaak te vinden zijn langs de kant van de weg lopen kinderen makkelijker gevaar. Zij plukken de plant en het sap komt rechtstreeks op de vingers. Goed opletten is dus de boodschap.

Afkomst en uitzicht van de dodemansvingers

De dodemansvingers is een plant afkomstig uit de schermbloemfamilie. Hij komt zowel voor in Nederland als België. Zijn oorsprong komt van het Westerse Middellandse zeegebied. Je vindt hem vooral tijdens de maanden juni en juli. Dan staat de plant in bloei. Hij kan tot een meter en vijftig centimeter groot worden. Daardoor valt hij ook goed op langs de kant van de weg en tussen andere planten. De plant heeft een groen uitzicht. De bladeren van de dodemansvingers lijken op de bladeren van selderij. Daardoor wordt hij ook wel eens met een selder verward. Verder heeft de plant kleine witte bloemetjes. Deze kunnen een wijnachtige geur afgeven. De wortels van de plant lijken een beetje op vingers of op een pastinaak. Wanneer de plant geplukt wordt, komt er oranjegeel sap vrij.

Verspreiding van de dodemansvingers

De dodemansvingers verspreidt zich via zaden. Deze zaden kunnen zich verplaatsen via de wind of blijven aan de poten van watervogels hangen. Aan watergebied vind je de dodemansvingers dan ook sneller terug. De plant heeft een matig tot natte ondergrond nodig om te kunnen overleven.

Het gif van de dodemansvingers

De dodemansvingers is geen onschuldige plant. Hij bevat het zenuwgif oenanthotoxine. De gehele plant is giftig, maar het meeste gif bevind zich in de wortels.

Werking van het gif

Het gif oenanthotoxine staat er om bekend het centrale zenuwstelsel aan te tasten. Het gif van de dodemansvingers kan brandwonden veroorzaken. Dit gebeurt enkel als het sap van de plant op je huid terecht komt. Het aanraken van de plant op zich vormt dus geen gevaar. Wanneer de plant echter opgegeten wordt is dit zeer gevaarlijk. Vooral de wortels zijn gevaarlijk om op te eten. Het gif kan je zenuwstelsel aantasten. In eerste instantie zal de persoon opeens misselijk worden en braken. Daarna begin je tintelingen te ervaren in vingers en tenen. Na deze fase heb je geen gevoel meer in vingers en tenen. Bij sommige personen wordt de tong ook gevoelloos. In Engeland staat dit bekend als de 'dead tongue'. Toch hoeven de symptomen niet in die volgorde te verlopen. Er zijn ook mensen die een milde vergiftiging oplopen. Zij hebben last van duizeligheid, misselijkheid en braken, een verdoofd gevoel, verwardheid, stuiptrekkingen, verlies van kracht en gevoel, spierstijfheid en haaruitval. Wanneer je veel gif hebt ingenomen kan het gif van de dodemansvingers zelfs fataal zijn.

Sardonische grijns

Een sardonische grijns is de meest bekende effect van het gif op de mens. Bij een sardonische grijns worden de spieren van het gezicht aangetast. Deze spieren gaan verkrampen. De wenkbrauwen van de persoon worden opgetrokken en blijven zo staan. Verder trekken ook de mondhoeken omhoog waardoor het lijkt alsof de persoon continu lacht.

Het gevaar van de dodemansvingers was in de oudheid al bekend. Toen werd de dodemansvingers aan mensen gegeven die zichzelf niet meer konden verzorgen. De persoon die de wortel opat had genoeg gif opgenomen om de sardonische grijns te ontwikkelen. Na de sardonische grijns zal de persoon onmiddellijk sterven. In de oudheid werd dit gezien als op een waardige manier sterven en iemand uit zijn lijden verlossen.

Melden van de dodemansvingers in België

Als je een dodemansvingers gezien hebt moet je dit melden. Je maakt een foto van de plant en geeft door waar je deze plant hebt gezien. Zo kan in kaart worden gebracht waar de planten zich overal bevinden. In België kan je dit melden op www.waarnemingen.be. Als je de plant tegen komt in Nederland hoef je dit anno 2018 niet te melden.