De Dendrobium of bamboeorchidee heeft een tros met bloemen

De Dendrobium nobile of bamboeorchidee, is een van de grootste geslachten van de familie van de orchideeën. De Dendrobium nobile ontwikkelt de bloemen op de dikke stengel (bulb) net onder de oksel van elk blad. Daar begint een trosje bloemknoppen te ontstaan die zich vervolgens langzaam ontplooien tot prachtige bloemen. De plant is inheems in delen van India en in de Himalaya en rond 1731 deed de orchidee zijn introductie in Europa. Door veredeling zijn er in 2018 veel verschillende soorten orchideeën te koop in veel verschillende kleuren. De Dendrobium nobile komt na een rustperiode in bloei en kan wel twee maanden bloeien.

• De orchideeënfamilie
• De favoriete kamerplant de orchidee Dendrobium nobile of bamboeorchidee
• Twee soorten Dendrobium
• Wat hebben compactumhybriden aan verzorging nodig
• Blad en stengel bij de Dendrobium
• Bloemen
• Nieuwe scheuten of keiki

De orchideeënfamilie

De orchideeënfamilie (Orchidaceae) is een van de grootste families wereldwijd met ruim 31.000 soorten en meer dan 1.000 geslachten die verdeeld worden over tientallen onderfamilies. Deze onderfamilies worden weer onderverdeeld in geslachtgroepen en geslachten. Een aantal soorten en ondersoorten zijn te vinden in de Nederlandse en Belgische natuur. Zoals de:

• Dactylorhiza, waaronder het soort Dactylorhiza maculata en het ondersoort: de gevlekte orchis (dactylorhiza maculata);
• Orchis, waaronder de soort puperorchis (orchis pupurea);
• Platanthera (nachtorcissen) en de soort de welriekende nachtorchis (Platanthera bifolia);
• Wespenorchis, waaronder de soort brede wespenorchis (Epilaties helleborine).

Regenwouden

Orchideeën komen voor in het wild maar worden ook gekweekt als kamerplant. Een orchidee wordt ook wel orchis genoemd. De orchideeën die we als kamerplanten hebben, vinden hun oorsprong in de tropische gebieden. De orchideeënfamilie is een familie met meer dan 20.000 soorten en 800 geslachten. Door het kruisen van verschillende orchideeën (veredelen) komen er steeds nieuwe orchideeën in onze huiskamers. Orchideeën die onder ander gekruist zijn op de bloeitijd, de bloeirijkheid en de vorm van de bloem.

Orchideeën uit tropische landen die gekweekt worden als kamerplant zijn onder meer de:

• Phalaenopsis of vlinderorchidee (de meest verkochte kamerplant);
• Paphiopedilum of venusschoentje;
• Cymbidium met lange smalle bladeren en bloemtakken met meer dan zes bloemen;
• Miltonia of viooltjesorchidee;
• Dendrobium Nobile (een van de grootste orchideeëngeslachten met wel meer dan 1200 soorten is een favoriete kamerplant)

De favoriete kamerplant de orchidee Dendrobium nobile of bamboeorchidee

Rond 1731 deed de orchidee zijn introductie in Europa en ruim een eeuw later (in 1859), bloeide de eerste gekweekte vlinderorchidee. De veredeling van de Dendrobium orchidee komt rond 1900 op gang. De naam Dendrobium, komt van het Griekse woord dendron en betekent boom. De orchidee leeft op bomen. De plant is familie van de orchideeën en van het ondergeslacht Epidendroideae. De orchidee die inheems is in Azië, Australië, Nieuw-Zeeland en de eilanden in de Pacifische Oceaan. De plant is dan ook een plant van extremen qua klimaatomstandigheden. Van:

• hoogtes tussen zeeniveau en 3600 meter;
• zeer droge gebieden;
• vochtige regen/nevelwouden.

Epifyten

Van de familie Orchidaceae zijn er veel soorten die leven op andere planten zonder dat het ten koste gaat van de andere plant of boom: de epifyten. De Dendrobium-orchidee is een epifyt die zich vast hecht aan bomen en zich voedt met het regenwater dat langs de stam van de boom loopt.

Veredeling Dendrobium

Door verschillende Dendrobiums te kruisen met elkaar zijn de Dendrobium-soorten te koop als kamerplant met verschillende kleuren, zoals:

• geheel wit (Dendrobium nobile var. virginalis);
• wit met bruinrode vlekken op de het eind van de bloembladeren, (Dendrobium nobile Lindley);
• wit met zacht paarse vlekken op de bloembladeren (Dendrobium nobile Apollon);
• geheel geel (Dendrobium nobile Song Bird);
• diep paars (Dendrobium Berry Oda).

Ook in de breedte van de bloembladeren zit verschil bij de Dendrobium-soorten net als in de vorm van het middelste bloemblad, de kroon. Het veredelen blijft doorgaan en zo kunnen we nieuwe soorten Dendrobium verwachten. De Dendrobium-orchideeën worden onderverdeeld in twee types. De:

• Compactum;
• Phalaenopsishybriden.

Twee soorten Dendrobium

De compactumhybriden (de Dendrobium nobile) hebben meestal meerdere scheuten uit de dikke stengel (pseudobulb) onder de bladeren, met bloemtrossen met één tot zeven centimeter grote bloemen. De Phalaenopsishybriden (Dendrobium phalaenopsis) krijgen aan het einde van de stengel (pseudobulb), tussen de bovenste bladeren, een of meerdere bloemstelen met daaraan 5 tot 15 grotere bloemen in diverse kleuren. Sommige Dendrobium-soorten zijn geurend. De Dendrobium kan in de woonkamers wel twee maanden bloeien en is als kamerplant het hele jaar te koop.

Wat hebben compactumhybriden aan verzorging nodig

De compactumhybride Dendrobium nobile is een dankbare plant die jaar op jaar kan bloeien. De Dendrobium nobile staat het liefst in een pot die precies om de wortels past. Verpotten moet dan ook alleen als de pot écht te klein is. De plant wil graag een plekje in de zon maar niet in de volle zon. Een raam op het noorden of de plant afschermen bij volle zon neemt het risico op verbranding door de zon van bloem en blad weg. De plant heeft niet erg veel water nodig. Eén keer per week water geven is genoeg maar omdat het een epifyt is, heeft één keer per week tien minuten de kluit onderdompelen in water de voorkeur. Laat wel het water uitlekken voordat de plant teruggeplaatst wordt. Geef een keer per twee maanden extra voeding en de bloeiende plant zal het prima doen in de meeste huiskamers waar het gemiddeld tussen de 15 tot 20 graden is.

Blad en stengel bij de Dendrobium

De Dendrobium Nobile heeft een langwerpige en rechtopstaande stengel die bestaat uit meerdere dikke stukjes (schijnknollen of de pseudobulben). De totale lengte van de stengel met alle pseudobulben kan wel 40 tot 50 centimeter zijn. De pseudobulben hebben altijd een blad op het eind en de pseudobulben bevatten het reservevoedsel voor de plant. De pseudobulben zijn omgeven door een vliesachtig gestreept omhulsel en lijken op bamboestengels. Vandaar ook de Nederlandse naam bamboeorchidee. Het langwerpige, ovaalachtig en mooi donkergroen gekleurd blad is afwisselend geplaatst. Aan de basis van de pseudobulben, ter hoogte van de bladaanzet, verschijnen er kleine scheutjes die de bloemen geven.

Bloemen

De kleine scheuten kunnen gaan groeien in het voorjaar. Aan de basis van de pseudobulben beginnen ze te groeien. Er ontstaat een trosje van twee tot vier knoppen bij meerdere pseudobulben over de gehele lengte van de stengel. Vanaf het moment dat de trosjes ontstaan is het belangrijk om de plant aan het groeien te houden om de bloemen te zien verschijnen. Een goede luchtvochtigheid (sproeien) en een iets regelmatiger watergift (twee maal per week), warmte, licht en meststoffen (om de twee weken) zijn daarvoor essentieel. De kleur van de bloem varieert van wit, geel, rood, oranje, en paars met diverse combinaties. De meestal zacht geurende bloemen hebben vijf bloembladen en een soort kroon (lip)in het midden. De drie smallere bloembladeren hebben een elliptische vorm en twee bloembladeren zijn breder en licht gegolft. De bloemen blijven drie tot vier weken open en de lip is om het insecten gemakkelijker te maken in landen waar de plant inheems is. Die landen op de lip van de bloem en brengen zo de bevruchting tot stand. De korte kantige doosvruchten van de orchidee hebben vele kleine zaden.

Topblad en bloemen vallen af

Als de bloemstengel van de Dendrobium nobile is uitgebloeid, vallen de bloemen vanzelf van de stengel af. Tegen het eind van de zomer kondigt de plant zelf het einde van de groei aan door het geven van een topblad. Het topblad is blad dat gemiddeld kleiner is dan de andere bladeren en betekent dat de pseudebulben rijp beginnen te worden. De plant kan in de rustperiode.

Rustperiode

Tijdens de rustperiode gaat de orchidee werken aan de ontwikkeling van nieuwe scheuten voor het volgend jaar. Zet de plant op een koele en lichte plek waar het 5 tot 15 graden. Geef geen water ook niet wanneer de pseudobulben gaan schrompelen. Wanneer de nieuwe scheuten zichtbaar zijn (rond januari) de plant weer warmer zetten op een licht plaats en een keer in de week water en voedsel gaan geven.

Nieuwe scheuten of keiki

Tijdens rustperiodes geeft de orchidee zelf kleine mini-plantjes of keiki’s. Een kleinere plant van de moederplant die groeit uit een slapend oog van de stengel aan de basis van de plant. Wanneer de keiki ongeveer twintig centimeter lang is en geen bladeren meer maakt, de oude, vliezige stengel waar de nieuwe plant aan vastzit, wegknippen. De nieuwe scheut het liefst plaatsen in een orchideeënpot waar veel gaten inzitten zodat het teveel aan water wordt afgevoerd. Zet de orchidee twee maanden op een warme plaats en stop met mest geven. Na de twee maanden, de plant zes weken lang op een koelere plaats zetten en minder water geven en nog geen mest. Wanneer er uitstulpingen zichtbaar zijn op de bulbs, de plant terugzetten in de huiskamer en hetzelfde behandelen als een pas gekochte Dendrobium nobile.

Weetje

• Orchideeën worden ook weleens afgekort tot orchis;
• In China worden de Dendrobium-soorten gebruikt om er een tonicum van te maken welke goed is voor de spijsvertering;
• De kamerplant geldt in China als het ultieme geschenk voor een beste vriendin.