De hybride Cymbidium: een orchidee met een zee van bloemen

De Cymbidium is een orchidee voor in de huiskamer of op het terras in de zomermaanden. Het is een vrij hoge plant met lange, smalle bladeren en een of meerdere lange bloemtakken waar wel zes of meer bloemen aanzitten. De bloemen van de gekweekte Cymbidium (hybriden) kunnen rood, paars, roze, wit, oranje, geel, groen of tweekleurig zijn. Er is zelfs een Cymbidium hybride met blauwe bloemen te koop. De Cymbidium-orchidee heeft haar oorsprong in het gematigd klimaat van het Himalayagebergte en subtropisch klimaat van Noord-Australië.

• Orchidaceae
• De subfamilie Cymbidium
• Herkomst Cymbidium
• Van voorouder Cymbidium naar hybride Cymbidium
• De Cymbidium hybride is te verdelen in drie groepen
• Het aanbod van de hybride Cymbidium
• Blad en wortels hybride Cymbidium
• Bloem
• Een Cymbidium gekocht of gekregen
• Na de bloei

Orchidaceae

De Cymbidium of bootorchidee, behoort tot de Orchidaceae (orchideeënfamilie). Wereldwijd heeft de orchideeënfamilie meer dan duizend geslachten, die zijn onderverdeeld in tientallen subfamilies, zoals:

• Phalaenopsis of vlinderorchidee;
• Dendrobium of bamboeorchidee;
• Oncidium of tijgerorchidee;
• Paphiopedilum of venusschoentje;
• Cymbidium.

De subfamilie Cymbidium

Een van de subfamilies van de orchideeën is de Cymbidium of bootorchidee. De subfamilie Cymbidium heeft ongeveer zestig botanische (inheemse) soorten, zestien natuurlijke hybriden (spontane bestuiving) en wel 1.000 verschillende hybriden (door kwekers handmatig bestoven). De naam 'Cymbidium' heeft de plant mogelijk te danken aan de lip in het hart van de bloem. De lip die lijkt op een hol bootje wat in het Grieks ‘kymbos’ is en daarvan is de naam waarschijnlijk afgeleid.

Herkomst Cymbidium

De voorouders van de Cymbidium zijn afkomstig van de zogeheten 'Aziatische Cymbidiumgordel'. De Aziatische Cymbidiumgordel is te vinden rond de zuidelijke uitlopers van de Himalaya en loopt vanaf de bergen in India naar China, Korea, Japan tot in het warmere zuiden. De planten groeien in het wild op een hoogte van 330 meter tot 2800 meter. De meeste planten groeien met de wortels in de bodem (terrestrische planten) maar er zijn ook Cymbidiums die met de wortels op bomen en rotswanden groeien: de epyfiten. Epyfiten groeien op o.a. bomen zonder hier voedsel aan te onttrekken. De eerste planten in Nederland zijn rond 1980 ingevoerd en werden door kwekers gekruist (de hybride Cymbidiums).

Van voorouder Cymbidium naar hybride Cymbidium

De oorspronkelijke wilde Cymbidiums (de botanische soorten) hebben in bloei een bruinige, gelige of groenige kleur en bestaan uit ongeveer 60 botanische soorten die groeien van hoog in de bergen tot in de tropische savanne. Vanaf 1985 zijn in Nederland verschillende soorten met elkaar gekweekt (hybride soorten) en is er volop keus in kleur, grootte en hoeveelheid bloemen. De bloemen zijn er in de kleuren rood, zwart, wit, oranje, abrikoos, geel, blauw (Cymbidium Dyed Blue) of zijn tweekleurig. Een hoeveelheid bloemen aan één tak, meerdere bloeiende takken en de meest exotische lip, geven een woonkamer een exotisch uiterlijk.

De Cymbidium hybride is te verdelen in drie groepen

De Cymbidiumsoorten die van oorsprong uit de Aziatische Cymbidiumgordel komen (de Aziatische Cymbidiums of Chinese Cymbidiums) hebben een koele periode nodig om bloemen te vormen en worden de koele orchideeën genoemd. In het wild groeit Cymbidium van het tropisch regenwoud tot in het gematigd klimaat in de Himalaya, waar ook plaatsen met wintervorst voorkomen. De Cymbidium die van oorsprong uit het gematigd klimaat afkomstig is heeft een koele periode nodig om te bloeien. Omdat de oorspronkelijke Cymbidium een natuurlijk verschil in dag- en nachttemperatuur had, vormt de hybride Cymbidium in koelere rustperiode nieuwe scheuten waar de bloemtak (of takken) uitgroeit. Wanneer de eerste bloemen aan een bloemtak zich openen, mag de plant in de woonkamer of serre.

De andere twee groepen uit de warmere delen van het subtropisch Azië en Australië, hebben geen uitgesproken koele periode nodig om bloemen te vormen. De meeste hybriden die tegenwoordig worden gekweekt zijn ontstaan uit de van oorsprong koele orchideeën.

Het aanbod van de hybride Cymbidium

De Cymbidiumsoorten in Nederland zijn altijd hybridesoorten en het aanbod van de hybride Cymbidium bestaat uit:

• de mini-Cymbidium. Deze kan de kamertemperatuur het best verdragen;
• de grootbloemige Cymbidium. Deze Cymbidium wordt vooral gebruikt als snijbloem;
• de cascade Cymbidium. Deze heeft lange hangende bloemstelen. De bloemsteel met bloemen kan om een boog geleid worden en geeft zo een waterval (cascade) aan bloemen. De oorspronkelijke voorouders groeien in rotswanden en dode bomen het was voor de plant niet nodig om met de bloemstelen boven de bladeren uit te steken met als gevolg de lange hangende bloemen. Deze Cymbidium heeft ook altijd tussen de bladeren een zichtbare verdikte en platte ‘bulb’ of platte knol.

Blad en wortels hybride Cymbidium

De gekweekte Cymbidium herken je aan de lange, smalle, groene bladeren en de bloemenweelde aan één stengel. De Cymbidium heeft een kruipende wortelstok en om regelmatig te kunnen bloeien is de aanleg van scheuten essentieel. Uit de scheut van de koele Cymbidium groeit een platte, groene ‘bulb’ (bol) en naast de bulb groeien okselknoppen, tussen de bladeren, om zich te ontwikkelen tot een bloemtak met talloze knoppen. De hybride Cymbidium uit de streken van tropisch tot subtropisch Azië en Australië heeft geen bulb, daarbij groeien de bloemtakken uit de scheuten.

Bloem

De hybride soorten Cymbidium-orchideeën produceren gemiddeld meer dan 15 (soms wel 30) prachtige bloemen aan een steel waarvan sommige bloemen geurend zijn. De Cymbidium-orchideeën bloeien wel tien weken en kunnen bloeien vanaf november tot april. De bloemen hebben een wasachtige textuur en hebben drie kelkbladeren en drie kroonbladerenwaar het middelste kroonblad gevormd is tot de opvallende lip die vaak afwijkend is qua kleur. In het wild dient de lip om stuifmeelzoekers lokken. De stuifmeelzoekers bevruchten met het stuifmeel van de ene inheemse Cymbidium een andere Cymbidium.

Een Cymbidium gekocht of gekregen

Zet de Cymbidium op een plaats met veel licht maar geen direct zonlicht. Wanneer het gevaar van nachtvorst voorbij is kan de Cymbidium ook naar buiten op een schaduwrijke plek op het terras. Geef een bloeiende orchidee ongeveer om de zeven tot negen dagen water. Wat ook kan is om de orchidee één keer per week tien minuten onder te dompelen in water en goed te laten uitlekken. Geef één keer per maand voeding tijdens de bloeiperiode. Na enkele jaren kan de plant gescheurd worden en de beste periode hiervoor is het vroege voorjaar.

Na de bloei

De uitgebloeide tak van de Cymbidium kun je tot onderaan afknippen. Zet de Cymbidium ongeveer 10 tot 12 weken op een koele maar lichte plek weg. Geef een Cymbidium in rust minder water en geen voeding tot de nieuwe scheuten gaan groeien. De nieuwe scheuten geven na ongeveer 8 tot 12 weken weer nieuw bloemstelen en zo gauw de eerste knop begint te bloeien mag de Cymbidium naar een warmere plek.