Het verzamelen van fossielen

Sinds de 18e eeuw is er al een grote groep verzamelaars van fossielen. Dit ontstond toen de Europese ontdekkingsreizigers steeds vaker met verre streken in aanraking kwamen. Daardoor was er ook meer aandacht voor exotische dieren en de overblijfselen daarvan. Ook tegenwoordig is er een levendige handel in fossielen. Liefhebbers kopen en verkopen deze op beurzen en steeds meer online. Fossielen ontstaan doordat sporen van dieren en planten geconserveerd worden in steen. Fossielen hoeven niet per se heel oud te zijn. Er zijn genoeg voorbeelden van “jonge” fossielen die ontstaan zijn tijdens voor de mensen bekende perioden. Bij fossielen gaat het dus ook niet alleen om dinosaurussen of mammoeten. Meestal worden alleen de botten en tanden geconserveerd. Het is daarom vaak niet helemaal te achterhalen op basis van een fossiel hoe een dier er uitgezien moet hebben. Zachter weefsel, zoals vlees, wordt alleen onder bijzondere omstandigheden bewaard, bijvoorbeeld als een dier direct onder de rotsen bedolven werd en het lichamelijk overschot niet in aanraking kwam met lucht. Fossielresten kunnen in vrijwel alle soorten steenbodem worden aangetroffen. Het helpt wetenschappers om zich een beeld te vormen van het dierenleven en de klimaatontwikkeling in vroegere tijden. Wetenschappers die zich bezig houden met fossielen heten paleontologen. In Nederland zijn de oude steengroeven in Winterswijk en de steenkolenmijnen in Limburg van oorsprong goede plekken waar veel verzamelaars zoeken.

Verzamelen van fossielen

Veel verzamelaars raken op jonge leeftijd al enthousiast doordat ze tijdens een vakantie fossielen hebben gevonden. Een verzameling is daarna vrij snel uit te breiden in de breedte met het zoeken van nieuwe fossielen en eventueel aankopen daarvan. Voor wie meer ingevoerd raakt zal de lat echter steeds hoger komen te liggen. Het gaat dan om het vinden van bijzondere fossielen, bijvoorbeeld van zeldzame diersoorten. Helemaal bijzonder wordt het wanneer het gaat om de overblijfselen van dinosaurussen. Ook wordt er steeds meer op ouderdom gelet. Des te ouder, des te beter. Deze fossielen zullen doorgaans een hogere waarde vertegenwoordigen. Fossielen worden in het westen al sinds de 18e eeuw verzameld. Onder de adel raakte het toen in de mode om curiosa uit verre streken te verzamelen, zoals fossielen of opgezette inheemse diersoorten. Deze werden getoond in het rariteitenkabinet.

Waar kan ik fossielen kopen?

De handel in fossielen vindt via allerlei kanalen plaats. Een groot deel van de handel heeft zich verschoven naar het internet via sites als Ebay. In Nederland organiseert het online veilinghuis Catawiki bijna wekelijks veilingen onder het kopje “natural history”. Een groot deel van de aangeboden kavels betreft fossielen. Verder worden veel van de topstukken aangeboden via internationale veilinghuizen zoals Christies en Sottheby’s. Naast onlinehandel zijn er ook gespecialiseerde beurzen waar de liefhebbers elkaar ontmoeten. De grootste Europese beurs vindt plaats in Sainte-Marie-aux-Mines in Frankrijk. Op de site www.mineralenbeurzen.nl wordt een overzicht van de grootste Nederlandse beurzen bijgehouden. Na aankoop bewaren veel verzamelaars hun fossielen in glazen kasten, zodat ze goed zichtbaar zijn, maar toch beschermd.

Herkomst van fossielen onduidelijk

Een groot nadeel van de handel in fossielen is dat de herkomst vaak onduidelijk is. Dat kan bijvoorbeeld komen doordat in het verleden er weinig of geen registratie van deze gegevens heeft plaats gevonden. Ook komt het voor dat de omschrijving vrij algemeen is en bijvoorbeeld een bepaald gebied betreft. Vaak gaan gegevens ook verloren doordat een item meerdere keren verhandeld wordt. Verder kunnen handelaren er soms baat bij hebben door te stellen dat een fossiel in een ander gebied of regio is gevonden. Het ongelijk aantonen is bijna niet mogelijk omdat het veel tijd kost en iemand echt een ingevoerde expert moet zijn om een onjuiste claim aan te vechten. Daardoor is het ouder en dit drijft de prijs op. Er zijn wel centrale registers waarin informatie wordt bijgehouden, maar daarin worden met name de bijzonderste exemplaren in geregistreerd. Voor veel handelaren en verzamelaars loont het niet de moeite om elk exemplaar te registeren, zeker niet wanneer er grotere partijen worden verhandeld.