Perenroest op het perenblad en Juniperus

Perenroest op het perenblad en Juniperus Het lijkt wel kunst. Een geel-oranje vlek op het perenblad. Van wazig doorschijnend geel-groen aan de buitenkant naar knaloranje, in de mysterieuze en opvallende vlek. De zwarte punten die zo mooi afsteken bij de oranje kleur. Het is alleen geen kunst, het is een roest die parasiteert op het perenblad. Een roest die het perenblad nodig heeft om zelf te ontwikkelen. En de peren dan? Hebben de vruchten van de perenboom er schade van?
Gymnosporangium sabinae op de juniperus / Bron: Velella, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Gymnosporangium sabinae op de juniperus / Bron: Velella, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Perenroest (Gymnosporangium sabinae)

Perenroest, ook wel perenvuur genoemd, hoort bij de klasse van roesten (Pucciniomycetes) binnen het rijk van de schimmels (Fungi) en tot de stam Basidiomycota. Perenroest heeft een levenscyclus van vijf stadia om jaarlijks te ontwikkelen, maar kan dat niet voltooien op de overwinteringswaardplant de jeneverbes (Juniperus communis).

Conifeer

De Juniperus communis is een bodembedekkende conifeer die de laatste vijftig jaren sterk zijn toegenomen in woonwijken als afscheiding van tuinen en in parken als bodembedekker. Naast een Juniperussoort, heeft perenroest ook de perenboom nodig om in de lente en in de zomer te ontwikkelen. Door het toegenomen gebruik van de Juniperussoorten is de toename van perenroest eveneens enorm toegenomen. Ook de weersvoorwaarden, die nodig zijn voor perenroest om te ontwikkelen, spelen een grote rol. De ontwikkeling van roest vindt alleen plaats bij warm en droog weer met temperaturen tussen 15 en 20° Celsius. Daarnaast is een hoog vochtigheidsgehalte in het voorjaar belangrijk.

Levenswijze van de perenroest

Roest op perenblad wordt ook peer-jeneverbesroest genoemd en wordt veroorzaakt door de roestschimmel, Gymnosporangium sabinae. De ontwikkeling van de roest, het jaar rond, bestaat uit vijf stadia: waardwisseling. Waardwisseling doordat perenroest een schimmel is die niet het hele jaar op een perenblad verblijven kan. In de winter is de perenboom kaal en overwintert op een Junisperus. De Junisperus is de waardplant waar de perenroest zich in het voorjaar, begint te ontwikkelen, om vervolgens op een perenboomblad verder te ontwikkelen.

Onderkant perenbladOnderkant perenblad

Verder op het perenblad

In het voorjaar worden er sporen gevormd op de geïnfecteerde Junisperus (de teleutosporen of teliosporen). De spore kiemt en dit maakt het mogelijk om de basidiosporen te vormen. Deze sporen worden meegevoerd door de wind. Omdat de sporen licht zijn kan de afstand wel meer dan 500 meter bedragen en alle perenbomen in de buurt infecteren.

Symptomen perenroest

Wanneer de basidiosporen terechtkomen op het natte jonge perenblad, gaan ze kiemen en dringen het blad binnen. Een geïnfecteerde perenboom krijgt oranje-gele vlekken op het blad, welke een halve tot één centimeter doorsnee hebben. Op een gegeven moment komen er zwarte stippen in het midden van de oranje vlek. De zwarte stippen (pycnosporen) zijn de vruchtlichamen. Rond augustus groeit de schimmel door het blad en maakt aan de onderkant van het blad een bruinachtig, onregelmatig gezwel van ongeveer 1,5 centimeter. Een gezwel als een galachtige bobbel met vreemde wratachtige of bekerachtige uitstekels. Hier ontwikkelen zich nieuwe sporen in, de aecidiosporen.

Bovenkant perenbladBovenkant perenblad

Terug naar de Junisperus in de winter

Wanneer de gallen opengaan en de sporen eruit komen worden ze door de wind verspreid. De sporen (wintersporen) kiemen op de Junisperis waar een uredinium gevormd wordt. Een vegetatief voortplantingsorgaan waar de uredosporen gevormd worden en later een felgeel-oranje-achtige zwam. Hier kan de schimmel jarenlang in leven blijven zonder dat de perenboom nodig is. Of wanneer in het nieuwe voorjaar het weer ideaal is en er weer sporen ontwikkeld worden (de teleutosporen) die opnieuw de perenboom infecteren en na twee weken de eerste oranje vlekjes weer laten zien op het perenblad. De optimale temperatuur voor infectie is circa 15°C. Wanneer regendruppels lang op het blad blijven staan is de kans op infectie groter. Hoe langer de regen blijft staan hoe groter de kans op een ernstige infectie.

De vrucht

Perenroest tast alleen de bladeren aan, niet de peren. Wel kan een zware aantasting enigszins de vitaliteit van de boom verminderen. Wanneer in de herfst de bladeren met de perenroestgezwellen van de boom vallen is de boom vrij van de roest.

Perenroest tast alleen het blad aan.Perenroest tast alleen het blad aan.

Bestrijding

Bestrijding is moeilijk omdat er twee planten een rol in spelen. Het verwijderen van de Juniperusachtigen in buurt is radicaal tegen de perenroest maar niet reëel omdat de verspreiding van de perenroest een halve kilometer kan zijn en niet alle Juniperusachtigen in eigendom zijn. Bij het zien van de gele vlekken op het perenblad kan bij een jong boompje het blad weggehaald worden en in de groene container afgevoerd worden. Bij hoogstamfruit is dit echter ook moeilijk uitvoerbaar. Het is wel reëel om een perenboom te kopen welke weinig tot niet vatbaar is voor deze roest.
© 2014 - 2024 Rieja, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Perenboom in de moestuinPerenboom in de moestuinDe peer is een heerlijke sappige vrucht. De perenboom is redelijk eenvoudig te houden in ons klimaat. De perenboom staat…
Waarom een blad groen isWaarom een blad groen isIs een blad groen? Nee hoor, eigenlijk is een blad niet echt groen maar geel of rood. Maar waarom zie je dan het groen i…
Tuinboon-wikkeroest of Uromyces viciae-fabaeTuinboon-wikkeroest of Uromyces viciae-fabaeDe tuinboon hoort tot het geslacht van de wikke (Vica). Wanneer de bladeren in een warm en nat voorjaar kleuren de tuinb…
Krulziekte bij fruitbomenKrulziekte bij fruitbomenKrulziekte is een ziekte die vaak voor komt bij fruitbomen zoals perzikbomen, citroenbomen, pompelmoesbomen, … Heel kenm…

De schimmel Monilia-rot op appel, peer en pruimDe schimmel Monilia-rot op appel, peer en pruimIn de appelboom hangen vreemde appels. Wel erg mooi maar zeker niet meer eetbaar. De appels zijn bruin en dus rot en heb…
Insecten: de loopkeverInsecten: de loopkeverDe loopkever is een insect dat behoort tot de orde van de kevers. In Nederland en België komen tussen de 250 en 350 vers…
Bronnen en referenties
  • http://www.bongerdgrooteveen.nl/ziekten/perenroest/perenroest.php
  • http://www.natuurbericht.nl/?id=11333
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Urediniomycetes
  • http://www.hoogstamfruitnh.com/contentfiles/perenroest.html
  • Afbeelding bron 1: Velella, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Reactie

G. V. Welzen, 29-09-2016
Mijn perenboom heeft last van perenroest, kan dat ook door mijn aalbes komen? Reactie infoteur, 29-09-2016
Hallo,
neen, de waardplant is een jeneverbes (Junisperus). Hoeft niet eens in de eigen tuin te staan maar ergens in de buurt. De roest overwintert hier om in het voorjaar de perenboom te besmetten. Het ligt niet aan de aalbes. Gooi besmet perenblad in de groene container.
Groet, Ria.

Rieja (356 artikelen)
Laatste update: 01-12-2019
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Biologie
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.