Feugelpôlle als natuurlijke klimaatbuffer

De feugelpôlle, Amelands voor vogel kwelder, op de westerkwelder bij Hollum op Ameland is een bijzonder stukje natuur. Duizenden vogels broeden er op enkele meters afstand van het fietspad dat onderaan de waddendijk loopt. De feugelpôlle kalft af en dreigt te verdwijnen. De broedplaats voor vogels is opgenomen in een gezamenlijk project van verschillende beheerorganisaties en natuurbeschermers en is een natuurlijke klimaatbuffer geworden. Het is een experimenteel project dat nauwkeurig in de gaten wordt gehouden.

Hoogwatervluchtplaats

De feugelpôlle is een kwelder aan de zuidwestkust van Ameland. Het is een hoogwatervluchtplaats voor duizenden vogels en een broedgebied voor meeuwen, sterns en visdieven. Een vijfde deel van deze vogels uit het waddengebied van Denemarken, Duitsland en Nederland zit op dat gebiedje. Het is te vinden aan de wadkant tussen Hollum en Ballum.
Op het gebiedje huizen in de broedperiode duizenden kokmeeuwen, duizenden sterns en honderden noordse sterns. Het bevat de op één na grootste kolonie grote sterns van West-Europa.
Het is een uniek gebied dat voor vogelliefhebbers vanaf de dijk en het fietspad langs de dijk van heel dichtbij te bekijken valt.

Bijna verdwenen

De pôlle, waar ook nog wel eens een flamingo wil neerstrijken, wordt bedreigd door erosie die ontstaat door een samenspel van een veranderende stroming van het Borndiep, afname van de Vrijheidsplaat, golfinslag en verdwenen mossel- en schelpenbanken. De Vrijheidsplaat onder de feugelpôlle laat van 1989 tot 2007 een teruggang zien als gevolg van verschuiving van het Borndiep. De stroom schuift steeds meer naar Ameland toe en de geul zorgt voor erosie aan de Vrijheidsplaat. Wat in de 19e eeuw nog een brede kwelderrand was mist door de 20e eeuwse indijking sedimentafzetting. Het restant van de kwelder krijgt door golfinwerking op zijn donder en het in 1990 opgeworpen stortstenen dammetje lijkt eerder nadelig te werken dan dat het zand vasthoudt.

Mosselbanken

De verdwenen mosselbanken hebben de plaat gevoeliger voor erosie gemaakt. Herintroductie van mossel- en schelpenbanken en plaatsen van rijshouten dammetjes en permanent zinkwerk zou het gebied nog kunnen redden.

Op de feugelpolle broeden:

• Kokmeeuwen
• Noordse sterns
• Visdieven
• Storm Foto Persbureau Ameland / Bron: Persbureau Ameland
  Bontbekplevieren
• Stormmeeuwen

Overstroming

De vogels broeden er op een plekje dat regelmatig bij storm en extra hoog water overspoelt. Als dat in de broedtijd gebeurt dan vindt er een ware slachting onder de eieren en jonge vogels plaats.
Kokmeeuwen, noordse sterns en visdieven krijgen er soms ook van langs door hevige slagregens. De vogels zien dan hun legsels en jongen wegspoelen. Duizenden kuikens vinden de dood en nesten worden vernield. Het komt bijna elk jaar een keer voor.
Om het gebied te redden hebben diverse partijen de koppen bij elkaar gestoken.

Klimaatbuffer Zuidwest Ameland

In juni 2012 ging het experiment Klimaatbuffer Zuidwest Ameland officieel van start. Acht partijen zetten hun schouders onder het waddenprogramma Zuidwest Ameland en tekenden daarvoor een overeenkomst. De acht zijn:

• Staatsbosbeheer
• Wetterskip Fryslân
• Ministerie van I&M
• Rijkswaterstaat
• gemeente Ameland
• programma Rijke Waddenzee
• Waddenvereniging
• Vogelwacht Hollum-Ballum

Werkzaamheden

Staatsbosbeheer beheert de feugelpôlle en is opdrachtgever van de werkzaamheden die in augustus 2012 startten. Ze werkt in dit project samen met Rijkswaterstaat en Wetterskip Fryslân. Met kleischelpen en rijshouten dammen gaat men proberen de natuurlijke kweldervorming te geleiden. De kleischelpen worden tegen de kwelderrand aangebracht en over een lengte van een kilometer plaatst Staatsbosbeheer rijshouten dammen.
Dit project met de feugelpôlle is een onderdeel van het landelijke innovatieprogramma Natuurlijke Klimaatbuffers.

Natuurlijke Klimaatbuffers

De coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers bestaat uit zeven natuurorganisaties, die klimaatbuffers willen realiseren om Nederland veiliger en mooier te maken. Klimaatbuffers zijn gebieden waar natuurlijke processen de ruimte krijgen, waardoor ze meegroeien met klimaatverandering en de leefbaarheid van Nederland verbeteren. Nederland Natuurlijk Veilig is de slogan.
De coalitie wordt mede gefinancierd door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
De natuurorganisaties van natuurlijke Klimaatbuffers zijn:

• Natuurmonumenten
• Staatsbosbeheer
• Vogelbescherming Nederland
• ARK Natuurontwikkeling
• De 12Landschappen
• Waddenvereniging
• Wereld Natuur Fonds

Mosselbanken

In maart 2014 vinden afrondende werkzaamheden van het project plaats. Er worden palen geslagen waar substraat in de vorm van 'kratjes' van biologisch afbreekbaar aardappelzetmeel tussen worden geplaatst of naaldhout in kokosmatten gerold. Hierop moeten mosseltjes zich gaan vestigen om een beschermende mosselbank te gaan vormen. Het project wordt tot 2022 in de gaten gehouden.

Voorjaar 2015

In het voorjaar van 2015 worden de structuren van aardappelzetmeel verwijderd, omdat de kratjes door de golfslag in stormen stukslaan en her en der op het wad worden gevonden.

Lees verder

• Feugelpôlle op Ameland - Pleisterplaats van sterns
• Storm, hoge golven en witte tijgers op de Noordzee
• Waddenfonds: subsidiepot voor het waddengebied
• Waddenzee Werelderfgoed in Fotopedia en Heritage App
• Waddengoud: Keurmerk producten en diensten uit waddengebied