Ballonoplatingen: nadelige gevolgen voor dier en milieu

Elke dag worden overal op de wereld ballonnen opgelaten. Bij huwelijken, festivals, sportevenementen, herdenkingen, schoolevenementen, geboorten, aandacht voor ziekten en fundraising. Stuk voor stuk belangrijke momenten om te vieren of gedenken, maar het zou beter zijn als de vieringen en herdenkingen zonder ballonnen zouden plaatsvinden. Ballonnen zijn namelijk funest voor het milieu. De organisatie 'Die Ballon Gaat Niet Op' zet zich in voor uitbanning van ballonoplatingen.

Het niet-feestelijke van ballonoplatingen

• Ballon van latex
• Ballonnen en lintjes
• Plastic soep
• Zwerfvuil in het milieu
• Schadelijk voor dieren
• Ballon op de dag van de inhuldiging van de Koning
• Lintje voor burgemeesters
• Afvalonderzoek op het strand
• Feestelijke alternatieven voor ballonoplatingen

Ballon van latex

Ballonnen hebben iets feestelijks en daarom zijn ze bij feestelijke gelegenheden en evenementen een graag geziene decoratie. Kinderen zijn blij met een ballon en volwassenen vinden het mooi om naar te kijken. Ballonnen worden van folie of latex, natuurrubber, gemaakt. Natuurrubber komt van sap van de rubberboom die vooral in Maleisië groeit. Ze krijgen kleur door de pigmenten die aan de latex worden toegevoegd. Het sap, dat melkachtig is, gaat met tankschepen naar de ballonnenfabriek. Daar gaat het in een bak, waar mallen doorheen worden gehaald. In die bakken worden ook de pigmenten toegevoegd om elke serie ballonnen een eigen kleur te geven. De latex kleeft dan aan de mal die door de kleurige latex wordt gehaald en daarna wordt er nog een tuitje aan de onderkant gerold. Het volgende stadium in het proces is het drogen. Daarvoor gaan de ballonnen een centrifuge in. Tot slot kunnen er afbeeldingen of teksten op de ballon worden gedrukt en dat gebeurt met de hand.

Latexballon en folieballon

De latex ballonnen breken af als ze in de natuur terechtkomen, maar de folieballonnen niet. Het zijn doorgaans de latex ballonnen die worden gebruikt bij ballonoplatingen.

Ballonnen en lintjes

Ballonnen worden massaal opgelaten omdat het een fantastisch gezicht is en een indrukwekkend deel van elke ceremonie. De organisaties van de ballonevenementen realiseren zich niet wat de consequenties zijn. Elke organisatie, groot of klein, kan zijn verantwoordelijkheid nemen en een mooi en even indrukwekkend alternatief bedenken. Wat als mooie ronde kleurige ballon de lucht in gaat komt eens ook weer naar beneden en vervuilt dan de grond, de zee en het strand en vormt zo een gevaar voor het zeeleven en de vogels.

Langs de vloedlijn

Wat overblijft van de feestelijke ballonnen zijn ballonrestjes en dan vooral de lintjes, plastic naamkaartjes en de ornamentjes die bij de oplating aan het lintje zijn geknoopt. Ze worden overal aangetroffen en wie op het strand een wandeling maakt ziet ze met eigen ogen langs de vloedlijn.

Plastic soep

De resten van ballonnen dragen bij aan zwerfvuil en de vorming van de plastic soep. Ballonnen die zijn opgelaten barsten niet op grote hoogte uit elkaar in snippertjes om daarna snel te verteren. Feit is dat ze nauwelijks helemaal verteren. Vooral de lintjes, plastic mondjes en tuitjes van de ballonnen blijven lang in het milieu. De latex van de ballon zelf breekt in de volle zon in tien weken af, maar in het water duurt dat veel langer. De lintjes verteren nauwelijks.

Anderhalf miljoen ballonnen

Volgens het rapport “Ballonnen in het maritieme milieu” uit december 2015 worden er in Nederland alleen al jaarlijks meer dan anderhalf miljoen ballonnen opgelaten.

Zwerfvuil in het milieu

Het Rijk wil het oplaten van ballonnen terugdringen. Vanwege de Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM) is Nederland verplicht om maatregelen te nemen tegen zwerfvuil op zee. Ballonnenrestanten zijn een deel van het zwerfvuil dat teruggedrongen moeten worden. Ballonnen staan in de top tien van meest aangetroffen afval op de Nederlandse stranden. Van een Nederlands verbod op het oplaten is nog geen sprake. Het Rijk laat het ontmoedigen van ballonoplatingen over aan de gemeenten.

Verbod

Zolang er nog geen verbod is moeten gemeentelijke overheden, evenementenorganisaties, winkelketens en burgers zelf het voortouw nemen en geen ballonnen oplaten.

Schadelijk voor dieren

Ballonresten zijn zeer schadelijk voor zeedieren en vogels. Ze raken verstrikt in de lintjes en eten de latex ballonrestjes op, omdat ze denken dat het voedsel is. Een vogel kan op die manier met een volle maag verhongeren.

Ballon op de dag van de inhuldiging van de Koning

In 2013 had Amsterdam een feestelijk plan: de stad wilde ter ere van de inhuldiging 150.000 ballonnen oplaten. Dat bracht een protest op gang dat het begin werd van een maatschappelijke beweging tegen het oplaten van ballonnen. Milieu- en natuurorganisaties, politieke partijen en veel burgers lieten weten dat dit niet de juiste manier van vieren was. Sindsdien worden steeds vaker ballonoplatingen afgelast of gewoon niet meer geprogrammeerd.

Lintje voor burgemeesters

In 2014 kregen alle burgemeesters van Nederland een lintje. Geen Koninklijke onderscheiding maar een ballonlintje van Die Ballon Gaat Niet Op, de organisatie die zich inzet voor uitbanning van ballonoplatingen. Het is een initiatief van Plastic Soup Foundation, Stichting De Noordzee en Vereniging Kust & Zee. De burgemeesters werd gevraagd het oplaten van ballonnen in hun gemeente te ontmoedigen. Verschillende burgemeesters reageerden daar positief op, maar het oplaten is in nog lang niet alle gemeenten uitgebannen.

Afvalonderzoek op het strand

Stichting De Noordzee doet elk kwartaal onderzoek naar het afval dat op de Nederlandse stranden wordt aangetroffen.
Op basis van dat onderzoek stelt de Stichting een top tien samen van meest aangetroffen afvalitems, een gemiddelde van tien jaar zwerfvuil verzamelen. Het doel van het onderzoek is om producenten van dat afval zover te krijgen dat ze zoeken naar duurzame alternatieven.
De top tien bestaat uit:

1. Stukken net en touw
2. Plastic (flessen)
3. Doppen
4. Ballonnen
5. Snoepverpakkingen
6. Kluwen touw en net
7. Purschuim en foam
8. Plastic zakjes
9. Plastic tassen
10. Industriële verpakkingsmaterialen

Feestelijke alternatieven voor ballonoplatingen

Ballonnen zijn feestelijk en die moeten ook een feestelijk effect hebben en geen slachtoffers onder zeedieren en vogels maken of het milieu vervuilen. Een vlastouwtje dat afbreekt is al veel beter dan het lintje dat niet afbreekt en een afbreekbaar kaartje is al veel beter dan een geplastificeerd naamkaartje. Het kleine plastic ornamentje in de vorm van een blauw beertje of rood hartje kan ook achterwege gelaten worden. Dat scheelt al enorm, maar nog feestelijker is het om geen ballonnen de lucht in te laten en een onvergetelijk alternatief bedenken.

Milieuvriendelijke alternatieven voor een echt feestelijk feest

• Bellenblazen
• Zwaaien met linten
• Droneshow
• Vliegerfeest
• Kaarsjes en theelichtjes
• Lampionnenoptocht
• Wenslinten
• Erebogen van ballonnen
• Ballonfiguren-show en zelf maken
• Lasershow

Alternatieven voor rouwplechtigheden zonder nare milieugevolgen

• Herinneringsteksten verzamelen in een herinneringsdoos
• Wens of gedachte op groeipapier schrijven: in groeipapier zitten zaadjes
• Fakkeloptocht
• Figuur of letters met waxinekaarsjes maken
• Bootjes maken van grote bladeren
• Vliegeren met wensen aan de staart
• Duiven laten vliegen

Lees verder

• Plastic Jagers - op jacht naar plastic in zee
• Plastic soep in de oceaan en zeemeerminnentranen op strand