Zelf kippen houden

Kippen zijn gezellige en eenvoudig te houden huisdieren. Ook in de achtertuin. Ze verlevendigen de tuin, zijn makkelijk te verzorgen en leggen ook nog eieren. Praktische informatie over het voer, de kippen zelf, vakantie, e.a.

Kippenvoer, het eten hoeft niet duur te zijn

Het basisvoedsel

Het basisvoedsel voor kippen zijn legkorrels, te koop bij bijvoorbeeld de Intratuin en bij dierenspeciaalzaken. Zorg ervoor dat er altijd een bak met legkorrels staat. Daarnaast is het goed om de kippen elke dag een beetje gemengd graan te geven, eveneens te koop bij bijvoorbeeld de Intratuin en dierenspeciaalzaken. Strooi aan het eind van de middag één handje per kip in de ren (het ‘toetje’). Grootverpakking is goedkoper dan kleinverpakking! Het graanmengsel op de ondergrond met zaagsel strooien, dan hebben de kippen meer te doen.

Voederbak
Voor legkorrels zijn speciale (plastic) voederbakken te koop. Nadeel is dat ze snel om kunnen vallen. Een gewone stenen bak, bijvoorbeeld een plantenpot, is beter. Wel op een verhoging neerzetten, zodat er geen vuil in de bak kan komen. Niet te hoog, anders moeten ze voor de laatste korrels erg reiken en gooien ze de bak weer om.

GFT of groenvoer

Verder houden kippen erg van groen. Teveel is niet goed, maar je kunt gerust elke dag een beetje ‘groenvoer’ geven, zoals appel-, komkommer- en wortelschillen. Ook houden ze erg van gemaaid gras, vogelmuur (= goed veevoer), paardesla (paardebloembladen), zonnebloembladeren (= goed veevoer), pompoenbladeren en bladeren van de Oostindische kers. Gooi het in het zijhok, de ren, dan blijft het binnenhok ‘schoon’.

Grit van het strand

Dit is belangrijk voor de hardheid van de eierschaal. Krijgen de kippen te weinig grit, dan kunnen ze windeieren (eieren zonder schaal) gaan leggen of in hun eigen eieren gaan pikken en dat nog lekker gaan vinden ook. Kippengrit kan je bijvoorbeeld kopen bij de Intratuin of bij een dierenspeciaalzaak.

Schelpen
Je kan ook schelpen verzamelen op het strand en thuis op een plasticzak met een steen fijn slaan en dan uitstrooien op het zand of het zaagsel in het binnenhok. Oesterschelpen blijken heel makkelijk fijn te slaan.

Water uit de kraan

Geef de kippen elke dag schoon water, dat is wel zo hygiënisch en prettig voor ze. Als het heet is, dan is het zinvol om 2x per dag koel water te geven. Als het vriest, doe dan 2x per dag lauw tot warm water in de waterbak, dan bevriest het water minder snel.

Waterbak
Je hebt speciale (plastic) waterbakken te koop, bijvoorbeeld bij de Intratuin of dierenspeciaalzaken. Dit is handig, al zou een stenen bak, bijvoorbeeld een porseleinen plantenpot, ook volstaan. Zet de speciale waterbak wel wat hoger, bijvoorbeeld op een paar stenen, zodat er niet zo snel vuil in het water kan komen.

Scharrelvoedsel Je kan de kippen ook in de tuin laten scharrelen. De kippen vinden het leuk, want ze zijn van nature erg nieuwsgierig en vinden nu van alles, waaronder ook wormen, kevertjes, etc. Nadeel is, dat ze overal aan pikken en dat je binnen de kortste keren allemaal ‘aangevreten’ of losgewoelde planten hebt. Natuurlijk kan je ze even loslaten, bijvoorbeeld voordat je het ‘toetje’ geeft, zie kopje Het basisvoedsel, want daar komen ze wel voor terug.

Winter
Een idee is om dit alleen ’s winters te doen, je tuin leidt er dan niet of minder onder. De tuin wordt daarentegen goed bemest en aarde (als die niet bevroren is) ‘gespit’, wat handig is voor als je er het nieuwe jaar bijvoorbeeld een stuk moestuin wilt aanleggen. Een deel van de tuin voor de kippen bestemmen kan natuurlijk ook, maar vraagt weer wat extra werk en/of aandacht.

‘Alles’ over de kip zelf

Kippen

Misschien ken je een boer of iemand anders van wie je een paar jonge kippen kan kopen of krijgen. Een jonge kip, die nog moet gaan leggen kost circa 3 à 5 Euro per stuk. Weet wel, waar je je kippen vandaan haalt!

Kortwieken
Het is belangrijk de vleugels van de kippen te kortwieken, omdat ze anders kunnen wegvliegen. Ze groeien weer aan, dus blijven opletten of het opnieuw moet gebeuren. Vraag het aan degene bij wie je de kippen vandaan hebt of doe het zelf.

Eieren
Kippen leggen 6 x in de week een ei en houden vaak een winterstop. 2 kippen voor 2 personen is dus meer dan genoeg. Raap de eieren elke dag, anders kan een kip broeds worden. Als een kip voor het eerst begint te leggen, zijn de eieren nog klein. Maar langzaamaan worden ze groter.

Een broedse kip?

Je kan altijd een kip (zonder haan) broeds laten worden door de eieren te laten liggen (circa 7) en dan vervolgens bevruchte eieren van de boer onder de broedse kip leggen. De rest doet de kip. De moeder en de kuikentjes wel zoveel mogelijk apart houden van de koppel (groep kippen).


Als de kip broeds is geworden, omdat je bijvoorbeeld vergeten bent de - niet bevruchte - eieren weg te halen, zet dan de kip apart, liefst op een natte ondergrond, bijvoorbeeld in het zijhok (de ren). Neem een gieter met water en maak de grond kletsnat, na een paar dagen is de kip niet broeds meer en kan ze weer in de koppel. Zet er wel een (extra) bak met water en legkorrels neer.

Pikorde

Kippen leven heel hiërarchisch. In elk koppel moet de zogenaamde pikorde worden vastgesteld: de 1e, 2e, 3e, 4e, etc. kip. Dit kan wel enige dagen tot een week duren. Veranderd er wat, bijvoorbeeld doordat er kuikentjes bij zijn gekomen, die langzamerhand groter worden dan moet opnieuw de pikorde worden vastgesteld. Ook tussen moeder en kinderen. Een haantje kan je – in het geval je alleen kippen wilt houden - maar beter wegbrengen of verkopen. Je kan de nieuwe of ‘lastige’ kip, de kip die heel erg pikt, ook tijdelijk, bijvoorbeeld een week, apart in het zijhok zetten, zodat ze aan elkaar kunnen wennen. Eén kip houden kan ook, maar dat is een beetje zielig, want het blijven sociale dieren.

Snavel
Zo nodig de punt van de snavel (laten) afknippen.

‘Herrie in het kippenhok’.
Soms blijkt het niet te klikken tussen de kippen, bijvoorbeeld door een verkeerde kruising tussen de vader- en moederkip. Eentje wordt bijvoorbeeld niet geaccepteerd door de hoogste in de rang of je hebt er één of meer die de andere kippen (zeer) agressief (blijven) pikken. Je kan dan overwegen – als apart houden niet mogelijk is – de zwakke kip of die agressieve kip(pen), als dat kan, terug te brengen. In zeer ernstige gevallen de naarling een kopje kleiner (laten) maken.

Ziek/Dood

Dat een kip ook ziek kan worden of dood kan gaan is natuurlijk jammer en de eerste keer zelfs schrikken, vooral als je ook kinderen hebt. Je kan met een zieke kip naar de dierenarts gaan of eens vragen bij iemand die ervaring heeft, zoals degene waar je de kip vandaan hebt, maar je kan ook denken, dat het er gewoon bij hoort. Het blijft wel wennen, vooral als je geen boer bent en je je kippen namen geeft.

Bloedluis
Symptomen bij een kip met bloedluis/rode mijt: eet niet, drinkt niet, legt niet, zit maar bol, slaapt overdag. ’s Nachts hoor je getik, dat betekent dat de kippen hun poten verzetten omdat ze last hebben van luizen. Bestrijden door: Hok helemaal leeghalen, schoonmaken met chloor en daarna hok en kippen behandelen met Vogelspray 404 van Beaphar, te koop bij de dierenspeciaalzaak. Knoflookstukjes in water doen (bloedluis houdt niet van ‘knoflookbloed’) en uierzalf, bijvoorbeeld van het Kruidvat op uiteinde van slaapstok (bloedluis kan niet naar poten van kippen). Of gewoon diesel in naden/kieren en op slaapstok spuiten met een plantenspuit. Naast bloedluis kunnen de kippen ook last hebben van ander ongedierte.

Karakter

Het is grappig om te zien, dat kippen een persoonlijkheidje, een soort karaktertje lijken te hebben. Ook kan je ze best een beetje tam krijgen. Kippen zijn vriendelijke beestjes, dus zeer geschikt met kinderen.

Contact
Als je het hok schoonmaakt en de kippen voert, kan je gelijk even contact met ze hebben en kijken hoe het met ze gaat.

Haan

In een achtertuin van een rijtjeshuis of met kleine kinderen is een haan niet handig. Je wilt geen last met de buren en een haan kan soms gevaarlijk zijn als hij zijn hennen wil beschermen. Hij kan namelijk heel scherpe poten hebben.

Vakantie en huisdieren

Allemaal met vakantie

Als je met vakantie gaat, kan je natuurlijk je buren of familie vragen om voor je kippen te zorgen, maar je kan ook vragen of de kippen (als het er niet teveel zijn) kunnen ‘logeren’ (bijvoorbeeld voor een klein bedragje) bij de boer of diegene, waar je de kippen vandaan hebt. Als het goed is, worden je kippen dan goed verzorgd.

Kattentransportbak

Koop een kattentransportbak, bijvoorbeeld bij de Intratuin of een dierenspeciaalzaak, om de kippen mee te vervoeren. In zo’n bak kunnen twee kippen. Een grote kartonnen doos met een doorgeknipte binnenband van een fiets met een knoop erom heen kan ook. Wel gaten (met vork) in doos prikken voor zuurstof.

Thuiskomen

Thuiskomen is het bewijs, hoe leuk kippen zijn. Als ze er nog niet zijn (doordat ze nog aan het ‘logeren’ zijn), dan is het saai in de tuin, alsof er geen leven is in de tuin. Je mist het tokken, misschien zelfs het nepkraaien en het geloop en je wilt ze direct gaan halen.

Tip voor als je zelf kippen gaat houden

Lees voordat je aan kippen begint, eerst iets over kippen, bijvoorbeeld uit de bibliotheek of op internet. Laat je ook goed voorlichten door degene, bij wie je je kippen vandaan haalt. Goed geïnformeerd is het halve werk.

Lees verder

• Zelf een kippenhok maken