Kattengedrag: de kat is niet in staat een straf te begrijpen

Soms kun je ze wel achter het behang plakken. Dan ben je ineens heel erg boos op de normaal zo lieve knuffelpoes. Maar de kat is een levend dier met zijn eigen reacties op de gebeurtenissen in zijn wereldje. Straffen begrijpt hij niet, iets afleren is vaak onmogelijk maar wat kun je dan wel doen? Het is net als bij voetballen, over het straffen van een kat heeft blijkbaar iedereen een mening en worden een heleboel adviezen gegeven. Jammer, want voor een agressieve kat zal bepaalde bestraffende handelingen de kat bevestigen in zijn gedrag. Soms vinden eigenaren zichzelf superieur aan de kat en worden er handelingen uitgevoerd die bij kinderen al voor de nodige discussies zorgen.

Een kat oriënteert zich vooral op geur en lichaamstaal. Terwijl een mens zich oriënteert op wat hij ziet en het stemgeluid wat hij hoort.

Nadelen van het straffen

In beginsel moet vastgesteld worden dat een kat een straf nooit zal ervaren op een manier zoals wij er tegen aankijken. Wanneer je bijvoorbeeld thuis een plas op de grond aantreft heeft het geen zin om de kat te straffen, deze zal de link niet begrijpen. En wanneer je besluit de kat zijn neus door de urine te halen en hem dan te straffen zal hij net zo over zijn nek gaan als jij. Hij is echter niet in staat de link te leggen tussen ‘de straf’ en de plas urine op de grond. Bovendien is er vaak een oorzaak voor het ongewenste gedrag en daar ga je dan aan voorbij.
Iets wat op straffen lijkt kan alleen wanneer je de kat betrapt. Bijvoorbeeld de kat springt op het aanrecht terwijl je aan het koken bent. Pak hem dan op en zet deze ‘hard’ weg. Zie dit als een lichaamstaal tussen jou en de kat. Dit zal hij vertalen naar iets wat wij zien als straffen.
Maar, je komt thuis van je werk en daar tref je de kattensporen op datzelfde aanrecht aan, dan kun je er niets meer aan doen. Hooguit de keuken afsluiten wanneer je niet thuis bent.

Het probleem is dat de kat zich niet laat betrappen.

Daarnaast moet een straf zeer consequent gebeuren. Dus altijd straffen wanneer de kat een bepaald ongewenst gedrag vertoont. Met andere woorden: het hele gezin moet mee doen.

Straffen wanneer de kat in zijn ogen net beloont is heeft ook weinig zin. Bijvoorbeeld bij het likken van een toetje uit de schaal. Hij zal niet snappen waarom jij je zo druk maakt bij zoiets lekkers. Hij heeft er de tafel voor op moeten klimmen en met zijn poten diep moeten hengelen naar het lekkers. Waarom jij daar nu zo staat te schreeuwen en hem van de tafel gooide op de grond doet hem verder niks. Hij zal alles in zijn werk stellen om zo min mogelijk van het toetje aan zijn poot te verspillen. En dit zorgvuldig gaan wassen. Straffen in dit geval heeft alleen zin wanneer je hem had betrapt en in de sprong naar de tafel hem een straffend (lichaamstaal) signaal had gegeven. Bijvoorbeeld door hem in de gang op de grond te zetten en de deur te sluiten.

Richt je op het alternatief

Het zit in zijn genen: hij moet en zal jagen op prooidieren.
Een straf kan een tijdelijke oplossing bieden maar beter is om het gedrag te veranderen. Dat zal niet zomaar gaan. Eerst moet achterhaald worden waarom hij iets doet, probeer je kat te begrijpen. Lag de kat bijvoorbeeld de hele dag in de zon op tafel te slapen dan zal voor hem niet duidelijk zijn dat wanneer er eten wordt geserveerd dat dit niet voor hem is. Zorg er dan voor dat de tafel altijd verboden terrein is, of zet uw kat buiten de kamer als u gaat eten om uw kat duidelijk te maken dat hij hier op dat moment niet bij hoort. Dit wordt dan een nieuw ritueel dat dan ook weer consequent uitgevoerd moet worden. Geef ook niet na die tijd de restjes aan de kat, dit zal hij zien als beloning en hij zal niet het verschil herkennen van zelf hengelen of dat u het hem nu even gemakkelijk maakt. Geef hem liever een klein beetje op zijn eigen etensplek, dan is het pas echt een beloning!

Omdat de kat nu zijn plekje in de zon op tafel kwijt is, kun je hem leren dat hij bijvoorbeeld wel op de stoel mag liggen. Leg er een handdoek of een kussentje op zodat het voor de kat verleidelijk is om de stoel te verkiezen boven de tafel. Kortom beloon hem voor het nieuwe gedrag.

Veel katten krabben op een bepaalde plaats het behang eraf. Dit is een typisch gedrag wat moeilijk af te leren is wanneer de kat dit al eens heeft gedaan. Vaak is verveling of een ongeschikte krabpaal één van de oorzaken om dit gedrag te vertonen. De oorzaak wegnemen, en wellicht de gelegenheid is ook hier effectiever dan straffen. Soms is het simpeler om een krabplankje over de schade heen te plaatsen. Maar sommige plaatsen lenen zich er niet voor. Probeer eerst de oorzaak te achterhalen.

Waarschuwen van tevoren heeft ook geen zin, bijvoorbeeld al roepen voordat hij is gaan zitten om naast de bak te plassen. Hij zal die ‘helderziendheid’ van jou niet begrijpen. Kijk ook uit dat je de gelegenheid om bepaald gedrag uit te lokken niet meer bied. Bijvoorbeeld als de kat de bekers van de koffie niet mag uitlikken, laat ze dan ook niet onbeheerd achter op de tafel. Het zal de jager in hem naar boven brengen en voortaan het ongewenste gedrag vertonen wanneer u niet in de buurt bent.

Pas ook op met het juiste moment van straffen. Bijvoorbeeld straf de kat wanneer hij óp het aanrecht springt en niet wanneer hij er net af springt. Hij zal dit niet begrijpen: moet ik nu op of van het aanrecht springen?

Plantenspuit: niet doen!

Veel katteneigenaren gebruiken de plantenspuit om hem te straffen. Maar leef je eens in, de kat volgt je wekelijks speels bij het geven van water aan de planten. En dan komt de eigenaar ineens met een straal water aanzetten? De kat associeert die spuit met planten en jouw aandacht trekken, velen spelen ook graag met de straal. Een misplaatst strafmiddel. Mogelijk kan er zelfs een trauma voor de spuit ontstaan wanneer hij er heel erg van schrikt. Stel dat er bijvoorbeeld ook nog iets met een hoop kabaal op de grond valt, door de sprong die hij heeft gemaakt om de straal te ontlopen. Liever niet doen dus.

Negatieve aandacht

Veel gedrag van de kat of het nu positief of negatief is levert aandacht op voor de kat. Stel je voor, je baasje komt thuis en het eerste wat ze doet is naar jou toekomen om ‘te straffen’. De kat zal van deze aandacht genieten, ook al begrijpt hij dit niet. Dus volgende keer weer?

Kattengedrag nadoen

Het gedrag, zoals slaan als een moederpoes of naar de kat blazen heeft totaal geen zin. Mensen zijn geen katten en zullen nooit de volledige lichaamstaal uitstralen. Bovendien is de kat ook gevoeliger voor de geuren die de kat bij zich heeft. Zo ruikt de kat de angst van de andere kat bijvoorbeeld. Hij zal wellicht enigszins verward wegrennen maar dat is omdat hij de situatie niet inde hand heeft. Kans is groot dat hij zijn vertrouwen in jou en de mens in het algemeen heeft verloren. De straf die hij zojuist kreeg zal hij ook hier niet door hebben.
Bovendien is er een risico wanneer je de kat fysiek benaderd hij dit uitvergroot zal beantwoorden en de kat kan zo een agressie bij zichzelf ontwikkelen als reactie op het zien van jou. Maar het kan ook de andere kant opslaan, angst en stress kunnen het gevolg zijn van jouw strafgedrag. Dat kunnen jullie relatie en zijn welzijn een behoorlijke knauw geven. En dat wens je toch niemand toe? Je kat is je lief en je beste maatje, behandel hem dan ook zoals hij het verdient. Verdiep je in zijn gedrag en als je daar aan gewend bent en je ziet het resultaat valt het allemaal echt wel mee.

Met andere woorden, een kat is niet te straffen op een manier die wij als mensen kennen. Negatief gedrag afleren is bijna onmogelijk. Ga dus op zoek naar een alternatief, positief gedrag en moedig dit aan.
© 2008 - 2024 Hoptunaa, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Waarom plast een gezonde kat in huis?Waarom plast een gezonde kat in huis?Veel kattenliefhebbers zijn ermee vertrouwd dat veel katten hun behoeften niet doen waar we zouden willen. Dit is een he…
Misverstanden rond kattengedragMisverstanden rond kattengedragWe denken vaak in “mensentermen” als we de kat iets zien doen, maar dat vaak een onjuiste constatering. Daarnaast zien w…
Kattenkrabpaal voor je katEen kattenkrabpaal is een houten paal bedekt met ruwe materiaal. Dit is handig voor katten eigenaren om in huis te hebbe…
Help, mijn kat krabt aan meubels, deuren en/of behang!Help, mijn kat krabt aan meubels, deuren en/of behang!Het is heel natuurlijk voor een kat om te krabben, maar baasjes vinden dat meestal niet wenselijk wanneer dit gebeurt aa…

Kattengedrag: spelen, maak de tijger in hem wakker!Eén van de leukste dingen om te doen met je huisdier is het spelen. Zo ook met je kat. Het gaat vanzelf, de kat komt naa…
Tips voor het trainen van uw hondTips voor het trainen van uw hondJe bent de trotse eigenaar van een hond. Maar nu komt het moeilijkste. Het trainen van de hond. Hieronder volgen een aan…
Bronnen en referenties
  • http://www.kattengedragstherapie.nl/index.htm
Reacties

Annick, 30-03-2011
Ik ben ten einde raad; heb 2 poezen, 1 van een jaar (huis tuin en keukenkat, vader onbekend) en 1 van 9 maanden (half noorse boskat). We hebben de 2e er vorig jaar augustus bijgenomen zodat ze elkaar hebben als wij werken zijn. De oudste vertoont steeds moeilijker gedrag. Zodra de kattenbak verschoont is, gaat ze erin rollen en maakt er door de hele keuken/woonkamer een complete bende van. Ze maakt er tegenwoordig ook al geen probleem van als er al een hoopje in ligt. Ze is vorige week van 4 hoog naar beneden gesprongen, vertoonde geen enkele angst ofzo. Hangt in stalampen van 175 cm, is behoorlijk wild, gromt soms en blaast als het haar niet aanstaat, bijt sponzen stuk enz enz. Ik weet me geen raad. Mensen die ik om raad vraag denken dat er wild bloed inzit en raden me aan haar naar een boerderij te brengen… Help! Reactie infoteur, 06-05-2011
Ik vermoed dat de oudste poes jaloers is en aan het protesteren is maar ook om uw aandacht vraag, liever negatief dan geen aandacht.
Ik zou u in ieder geval naar de dierenarts willen verwijzen om uit te sluiten dat er geen medische verklaring is.
Dan zou ik overwegen om de poezen opnieuw aan elkaar voor te stellen. Dat betekent dat de kat die het laatste is binnengekomen in een aparte ruimte gehouden moet worden. Hou dit echt een paar dagen vol. Wanneer de beide katten rustig zijn kunt u voorzichtig proberen om ze aan elkaar te laten wennen. Geur uitwisseling via de handen aai de ander voordat u en kat gaat aaien en zet de deur op een kier met een haak. Zorg dat het altijd leuk is voor ze. Dat hun geur refereert aan leuke dingen zeg maar. Hou wel altijd in de gaten dat in principe de eerstwonende 'de meeste rechten' heeft. Ik wens u veel succes! Hoptunaa

Twan, 13-07-2009
Wij hebben onze poes alles afgeleerd met de plantenspuit, u zegt dat is niet goed, maar voor onze poes heeft het wonderen gedaan, ze weet precies wat wel en niet mag. Wij hebben er een prima poes aan overgehouden. Reactie infoteur, 13-07-2009
Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen op de regel. Zelf had ik ook eens een kat die helemaal gek was van met name een hardere waterstraal uit een plantenspuit. Maar toch kan een kat vaak de 'actie' niet vertalen en zal ze eerder schrikkerig worden van het pakken van de waterspuit dan dat ze begrijpt waarom ze ineens nat wordt gespoten. Zo kunnen ze soms helemaal weg gaan kruipen op het moment dat u de spuit pakt voor een normale plantenwatergeefbeurt.
Maar goed als het bij uw kat wel gelukt is kan er in mijn ogen niks mis mee zijn.

Stephanie, 09-08-2008
Hallo,

Ik las het stukje over het negatieve effect van het straffen van een kat.
Zelf heb ik een klein poesje van ongeveer 4 maanden, zij is gevonden met haar 2 broertjes toen ze een week oud waren en naar het asiel gebracht. Ik heb haar met ongeveer 8 weken opgehaald en ze is nu dus 2 maanden bij ons.
Sinds een korte tijd is ze erg 'agressief'.
Ze valt aan (hard), zet haar rug omhoog, gaat schuin staan en valt aan.
Ik heb hier veel over gelezen, en er word gezegd dat dit gewoon speelgedrag is.
Ik vind dit zelf behoorlijk vervelend omdat het nogal pijn doet, en aangezien ik vanalles lees over wel/niet straffen zou ik graag wat advies willen over het omgaan met dit 'probleempje'.

Ik kijk uit naar een reactie!

Groetjes,
Stephanie Reactie infoteur, 09-08-2008
Beste Stephanie,

Het is moeilijk om zo in te schatten of het speelgedrag is of niet. Omdat ik nu af ga op jouw gegevens. Het lijkt wel op het beginnend spelenderwijze jagen. Maar als ze je pijn doet is het niet leuk meer natuurlijk.

Zelf heb ik een kater en die was ook een pijnlijk monster toen het een kitten was. Die hing dan met al zijn klauwen in mijn kuit en wilde dan ook nog gaan bijten. Op zich ook een speelgedrag.

In de natuur zou de moeder dit gecorrigeerd hebben alleen pikt ze dat niet van ons.

Wat je wel kan proberen is op het moment dat ze je pijn doet dat je haar bijvoorbeeld op de gang zet. Zo leert ze : 'als ik bijt moet ik naar de gang' dat zal ze niet prettig vinden.
Als ze weer bij je komt met die hoge rug enzo maar valt je niet aan/bijt dus niet: beloon dat dan, bijvoorbeeld met een extra knuffel of wat extra spelen.

Maar nogmaals ik geeft je advies op basis van wat je beschrijft. Veel succes.

O, ja en mijn kater hield vanzelf op met die aanvallen op mijn kuit toen hij wat ouder werd…

Succes
Groetjes
Hoptunaa

Hoptunaa (55 artikelen)
Gepubliceerd: 01-07-2008
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Huisdieren
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.