Paringsritueel van spinnen

Zeer merkwaardig, eigenlijk uniek, is de wijze waarop spinnen paren. Bij zowel het mannetje als bij het vrouwtje liggen de geslachtsorganen halverwege het lijfje. De voorbereiding van de man is een heel karwei. Het ingewikkelde en langdurige voorspel dat noodzakelijk is voor een paring zou menig mens afschrikken. Bij de grote tropische vogelspinnen duurt deze voorbereiding vaak 2 a 3 uur.

De voorbereiding

De voorste twee poten (pedipalpen) van het mannetje moeten eerst gevuld worden met sperma. Dit is een uiterst zorgvuldig werk. het mannetje spint eerst een net en laat daar een druppeltje sperma op vallen. Vanuit dit netje zuigt hij zijn pedipalpen vol. Nu pas benadert het dier een wijfje. Het jachtinstinct van het wijfje moet worden uitgeschakeld en tegelijkertijd moet zij voor de paring in de stemming worden gebracht.

Het voorspel

Elk soort spin heeft zijn eigen voorspel. Het mannetje van de kruisspin doet dit door in een karakteristiek ritme tegen het web van het wijfje te tikken. Ook zijn er mannetjes die wenksignalen geven. Dit is natuurlijk alleen handig bij soorten met een relatief goed gezichtsvermogen. Dansrituelen kunnen we bij vele mannelijke springspinnen waarnemen. Meestal wenkt hij met de voorste paar poten en beweegt zich in deze houding voor het wijfje heen en weer, tot ze kop aan kop tegenover elkaar staan. Als het wijfje niet agressief blijkt en op haar oorspronkelijke plaats blijft zitten, kan het mannetje het wagen zijn uitverkorene te bespringen en zijn met sperma gevulde pedipalpen in haar geslachtsopening te brengen.
Om het vrouwtje te verleiden gaat de wolfspin nog een stapje verder. Het mannetje vangt een vlieg, maakt er een pakje van en loopt er vervolgens pronkend mee naar het wijfje toe en biedt het aan als bruidsgeschenk. Het aanbieden kan enige tijd duren en een aantal keren worden herhaald. Het mannetje verkeert daarbij in grote opwinding.

Een trieste afloop

Soms is al die moeite voor niks geweest. Als het wijfje niet tot paren bereid is, raakt zij er niet in het minst van onder de indruk. Ze bedreigt haar aanbidder en jaagt hem weg. Als spinnen ouder worden, raken ze wel eens overmoedig en houden ze zich minder aan de paringsrituelen. Dan is het mogelijk dat het vrouwtje het mannetje aanziet voor een prooi en kan het ernstig aflopen. Het vrouwtje, die meestal veel groter is, geeft het mannetje een dodelijke injectie of eet hem op.