Voortplantingsritueel, communicatie tussen dieren

"Zullen wij met elkaar de liefde bedrijven?" kunnen dieren niet vragen aan elkaar. Toch kunnen dieren duidelijk maken dat zij in de stemming zijn door gebruik te maken van lokkertjes. Dieren maken o.a. gebruik van geluiden, kleuren en geuren.

Geluiden

De hoefslag van de antilopen speelt een rol in de paringsceremonie. Als het mannetje het vrouwtje benadert, strekt hij zijn hals over kop recht naar voren of steekt hij zijn neus in de lucht. Als het voorspel het hoogtepunt bereikt, volgt er een geroffel met de voorpoten. Een zeer indrukwekkende gebeurtenis, het lijkt een beetje op tromgeroffel. Na het voorspel volgt de paringsmars. De antilopen lopen achter elkaar aan. Als het vrouwtje blijft staan, geeft het mannetje haar van achter een tik met de sterke voorpoten. Waarmee hij wil zeggen "doorlopen jij". Het bespringen en paren gebeurt namelijk onder het lopen.

Als een vrouwtjes neushoorn bronstig is, gaat zij heel geforceerd ademhalen. Ze stoot dan ritmische fluittonen uit. Naast deze fluittonen zal zij ook haar urine laten lopen. Hiermee geeft ze aan dat zij in de stemming is. Het mannetje reageert direct op deze signalen en gaat in op de uitnodiging.

De ooievaar is van nature monogaam. Als een mannetje en een vrouwtje elkaar gevonden hebben, zullen zij bij elkaar blijven tot de dood hen scheidt. Als in het voorjaar de hormonen op hol slaan, ontstaat er een drang tot voortplanting. Vogels hebben liever geen lichamelijk contact, daarom moet er heel wat worden overwonnen, wil het tot een paring komen. De over het algemeen complexe begroeting is daarom het belangrijkste onderdeel van de hele voortplanting. Bij de ooievaar gaat dit door middel van luid geklepper met de snavel. Het lijkt een beetje op castagnetten. Tenslotte neemt het mannetje met hoog opgerichte vleugels plaats op de rug van het wijfje, dat haar vleugels horizontaal gespreid houdt.

Kleuren / uiterlijk vertoon

Bij veel vogels verschilt het verenkleed van vrouwtjes en mannetjes. Eenden zijn hiervan een goed voorbeeld. In de regel dragen de vrouwelijke eenden het gehele jaar door onopvallende veren, waarin vlekkerig bruin en grijs de boventoon voeren. Na het broedseizoen heeft het mannetje hetzelfde verenkleed als het vrouwtje. Alleen aan de kleur van de snavel kunt u ze duidelijk onderscheiden: vrouwtje snavel is zeemkleurig, de snavel van het mannetje is geel. Maar aan het begin van de verloving zal hij zijn veren inruilen voor een prachtkleed. Deze pracht en praal is onderdeel van het baltsgedrag dar gezien kan worden als het voorspel.

Het gewei van een mannetjes hert wordt niet, zoals de meeste mensen denken, steeds langer tot het einde van zijn leven. Elk jaar valt het gewei af en groeit weer een nieuw gewei aan. Als het gewei in goede conditie is, zal zijn gewei flinke afmetingen krijgen. Dat is heel gunstig als hij het hart wil veroveren van een van de dames.

Geuren

Geuren spelen een belangrijke rol bij de voortplanting. Aan de urine van een vrouwelijke soortgenoot ruiken veel dieren of ze in de paringsstemming is. Hitsige mannetjes olifanten scheiden een riekend geurtje uit via klieren op hun kop tijdens de musth. (Musth is een Hindoestaanse term die aangeeft dat de stier bronstig is). Vaak lijdt de stier ook tijdelijk aan incontinentie. De binnenkant van zijn dijen is voortdurend nat van de urine en zijn geslachtsdeel krijgt een vreemde groene kleur.

Een katachtige snuift het geursignaal op met de bek half open. De bovenlip wordt licht teruggetrokken, het dier verstart en ademt langzaam. Het lijkt soms alsof het mannetje de urine van het vrouwtje drinkt. Dit vreemde gedrag heet flemen. Wanneer een kat fleemt, brengt hij met de tong druppels van de stof die hij onderzoekt in contact met de opening van een tweede reukorgaan dat in zijn bek zit (orgaan van Jacobson). Elk zoogdier (met uitzondering van de mens en zeezoogdieren) hebben zo'n reukorgaan. Als u weer eens een dier ziet likken aan de urine van een soortgenoot, dan weet u waar het mee bezig is.

Bloemen kunnen zich niet voortbewegen en dus niet naar elkaar toekomen. Planten lokken insecten naar hun bloemen door verleidelijke kleuren en voedsel in de vorm van nectar. Sommige orchideeën gebruiken een listige truc om er zeker van te zijn dat zij worden bevrucht. Iedere bloem ruikt als het vrouwtje van een vlieg, wesp of bij. Het bedrog is zo levensecht dat de mannetjes bij, vlieg of wesp met de bloem probeert te paren.