Velduil, Asio flammeus

De velduil, Asio flammeus, is een bedreigde uilensoort die weinig in Nederland voorkomt. Toch laat hij zich zien. Dit komt omdat hij overdag jaagt, waardoor hij gemakkelijker te zien is. Als hij niet jaagt zit de velduil vaak op de grond. Hier nestelt hij. Op dit nest broedt alleen het vrouwtje, terwijl het mannetje voor bescherming zorgt. De jongen lopen al rond voordat ze kunnen vliegen. De velduil eet voornamelijk muizen. Hij leeft in open gebieden met voldoende beschutting door vegetatie.

Taxonomische indeling

• Rijk: Animalia (Dieren)
• Stam: Chordata (Chordadieren)
• Klasse: Aves (Vogels)
• Orde: Strigiformes (Uilen)
• Familie: Strigidae (Kerkuilen)
• Geslacht: Asio
• Soort: Asio flammeus

Kenmerken

De velduil word tot ongeveer 38 centimeter lang, met een spanwijdte van ongeveer een meter. De velduil lijkt sterk op de ransuil, alleen heeft hij nauwelijks oorpluimen. De korte pluimpjes die hij heeft komen alleen bij opwinding tevoorschijn. De bovenzijde van deze uil is donkerbruin met geelwitte vlekken. De onderzijde is witgeel met smalle, donkere lengtestrepen. De ogen zijn opvallend geel, en omringt met zwarte veertjes. De rest van zijn gezicht is beige tot wit. De vleugels zijn lang en dwars gestreept met zwarte vleugelpunten. Van onder is er een opvallende polsvlek te zien. De velduil zit vaak op de grond in een gebogen houding.

Dagvogel of Nachtvogel

De velduil is actief bij schemer en overdag. Het is dus een daguil.

Voortplanting

Als nest gebruikt de velduil een kuiltje in de grond, tussen de vegetatie. In april legt het vrouwtje vier tot acht eieren. Ze broedt alleen. Het mannetje houd de wacht en beschermt het nest tegen roofvogels en andere roofdieren. Hij is ook agressief als mensen het nest willen benaderen. Na 26 dagen komen de eieren uit. Als de jongen 15 tot 17 dagen oud zijn, kruipen ze uit het nest en verkennen de omgeving. Na vijf weken kunnen de jongen goed vliegen, meestal trekken ze met deze leeftijd weg. Na een jaar zijn ze geslachtsrijp, en klaar om zelf een partner te vinden en jongen te krijgen.

Voedsel

De velduil eet voornamelijk muizen. Ook andere kleine zoogdieren en soms kleine vogels worden gegeten. Wanneer er veel muizen zijn, zijn de velduilen wel in groepen te vinden. Meestal jagen zij echter alleen. Hij jaagt vaak door laag over de grond te vliegen en zo zijn omgeving grondig uit te kammen. Soms wordt hij ‘biddend’ waargenomen, waarbij hij stil in de lucht blijft hangen totdat hij een prooi ziet. Een andere manier van jagen die hij toepast is vanaf een uitkijkpost. Hierbij zit hij stil totdat hij een prooi ziet.

Verspreiding

In West Europa is de velduil een zeldzame broedvogel. In het noorden en oosten van europa wordt hij vaker gezien. In Nederland komen ze vooral op de Waddeneilanden voor, hoewel het aantal broedparen hier sterk achteruit gaat.
In de rest van de wereld komt hij voor in Azië, Zuid Amerika en enkele Caribische eilanden. Verreweg het grootste deel van de velduilen leeft in Rusland.

Habitat

De velduil leeft in open landschappen met voldoende vegetatie. Deze moet dekking geven. Dergelijke gebieden zijn duinen, moerassen, heide en rietvelden.

Bedreigd?

Wereldwijd wordt de velduil niet beschermd, maar in Europa wel. In Nederland staat hij op de rode lijst in de categorie ‘bedreigd en kwetsbaar’. Door drooglegging van gebieden en ontginning heeft de velduil minder leefomgeving. Hierdoor is hij nu bedreigd.