Pseudovogelpest: paramyxovirus of New Castle Disease (NCD)

New Castle Disease wordt ook wel pseudovogelpest genoemd of aangeduid met de afkorting NCD. De veroorzaker is een aviair (bij vogels voorkomend) paramyxovirus ook wel afgekort aangeduid met PMV. De ernst van de aantasting is afhankelijk van welk type paramyxovirus toeslaat. De paramyxovirussen worden namelijk onderverdeeld in verschillende typen. Daarnaast is de ernst van de ziekte ook afhankelijk van de gevoeligheid van de gastheer. Als symptomen zien we bijna altijd verminderde eiproductie, ademhalingsstoornissen, gewichtsverlies en verminderde voedselopname.

Besmetting

Binnen een koppel kippen kan het virus zich snel verspreiden. Deze verspreiding verloopt via het inademen van het virus of door opname van water of voer dat besmet is met mest of neusvocht van hokgenoten. Het virus kan zich ook door de lucht verplaatsen of via bezoekers die het virus meenemen op de kleding en schoeisel of andere voorwerpen. Maar ook andere zaken kunnen het virus binnenbrengen, zoals pluimveeproducten en strooisel. Tevens kunnen eieren en pluimveevlees verantwoordelijk zijn voor een besmetting. Ook insecten zoals vliegen kunnen het virus mee naar binnen slepen.

Andere vogels

Ook andere vogels kunnen bij een direct contact het virus verspreiden maar ook als deze vogels zich in de nabijheid van het hok bevinden. Het NCD-virus kan in bijna alle vogelsoorten aanwezig zijn, in zowel tamme en wilde vogelsoorten. De soorten die direct gevoelig zijn voor het virus zijn kippen, kalkoenen, kwartels, kanaries, papagaai-achtigen, (post)duiven en struisvogels. Andere vogels zijn minder gevoelig voor dit virus. Deze vogels worden er niet ziek van, maar zijn wel drager en kunnen het virus wel uitscheiden. Postduiven die meedoen aan wedstrijdvluchten of tentoonstellingen moeten jaarlijks verplicht geënt worden tegen dit virus en vormen geen gevaar meer voor de kippen.

Na een besmetting

Bij een besmetting met PMV zien we immunologische reacties bij hoenderachtigen en ook bij een aantal andere vogelsoorten. Er ontstaat dan afweer van het lichaam tegen het virus. Dit noemt men humorale immuniteit. Dieren met een hoge concentratie afweerstoffen zijn beschermd tegen de ziekte, lagere concentraties kunnen de besmetting niet altijd voorkomen, maar ze beschermen wel tegen de ziekte en de sterfte zal beduidend minder zijn.

Symptomen

De symptomen zijn sterk afhankelijk van de virusvariant en van de gevoeligheid van de vogelsoort. Ook kan het zijn dat er al door een eerdere besmetting afweerstoffen zijn opgebouwd. In dit laatste geval verloopt de besmetting milder. Daar waar het virus in de kip het meest voorkomt zien we symptomen optreden die daar mee samenhangen. Daarbij gaat het om de luchtwegen, de darmen en de hersenen. Daarnaast is de virulentie (het ziekmakend vermogen) van het virus van belang.

Ernstige vorm

In de ernstigste gevallen zien we een plotseling toeslaan van de ziekte en wel door het gehele koppel waarbij een sterke daling van de eierproductie optreedt. De kippen gaan beduidend minder eten en ze ademen zwaar. De ogen raken ontstoken en de kam verkleurt wat blauwig. De ontlasting zal een groenachtige diarree laten zien. De sterfte kan meer dan 90% bedragen.

Mildere vorm

Bij een wat mildere vorm zien we eveneens een verminderde opname van voeding en een daling in de eierproductie. We zien dan tevens problemen met de ademhaling. We kunnen dan ook verlammingsverschijnselen waarnemen aan de poten en vleugels en zien we trillende koppen. De sterfte ligt tussen de 10% en 20%, Bij jonge dieren kan dat nog wat hoger liggen.

Milde vorm

Bij de milde vorm van NCD zien we wel een afname van het gewicht en luchtwegproblemen. Ook zal de eierproductie dalen en wel voor een periode van maximaal een week of drie. Ook bij deze vorm kunnen er kippen sterven, maar het sterftecijfer is lager dan 10%.

Mildste vorm

Bij de mildste vorm zijn de symptomen soms nauwelijks tot niet waarneembaar. Er zijn lichte ademhalingsproblemen en de voeropname kan wat verminderen. De eierproductie neemt wat af en er kan enige sterfte optreden, maar de uitval is altijd zeer gering.

Vaccinatie

De kippen kunnen via een vaccinatie goed beschermd worden tegen het paramyxovirus. Na de vaccinatie wordt bescherming opgebouwd tegen dit virus. Niet alle vogels reageren na een enting, maar bij kippen zijn betrouwbare vaccins voorhanden.