Consequenties van klimaatverandering voor trekvogels

De uitstoot van broeikasgassen en andere schadelijke stoffen door de mens hebben grote gevolgen voor de wereld om ons heen. De dieren, die al sinds jaar en dag in evenwicht met de natuur leven, vinden zichzelf plots in situaties waarop ze nooit eerder hebben hoeven rekenen. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor hun overlevingskansen.

Nederland vogelland

Nederland is bij uitstek een vogelland. Doordat Nederland erg plat is en er veel water is biedt het van oudsher een uitvalsbasis voor veel soorten vogels. Nederland heeft voor vogels niet alleen voordelen. Voor trekvogels is het in Nederland te koud om te overwinteren. Gedurende de soms koude winter in Nederland kan het aanbod aan voedsel voor de vogels sterk afnemen. Deze vogels hebben daarom een manier ontwikkeld om aan de dreigende hongersnood te ontkomen. Gedurende de koude wintermaanden trekken ze naar warmere gebieden zoals Afrika. Hier is het ook in de winters warm en is er genoeg voedsel voor alle vogels.

De effecten van klimaatverandering

Door de klimaatverandering wordt het echter overal steeds warmer. In Nederland heeft de opwarming van het klimaat ervoor gezorgd dat natuurlijke fenomenen steeds eerder in het jaar lijken te gebeuren. Ook de aanvang van de lente verschuift geleidelijk naar voren. De vogels moeten op het juiste ogenblik terugvliegen naar Europa om daar met de aanvang van de lente te kunnen broeden. Vogels die terugkeren uit Afrika zijn door de klimaatveranderingen vaak te laat terug in Nederland. De vogels missen de voedselpiek die veroorzaakt wordt door de aanvangende lente waardoor er uiteindelijk niet genoeg voedsel is om alle jonge vogels te kunnen voeden. Ook de volwassen vogels die terugkomen van een lange vliegreis kunnen het hierdoor zwaar krijgen.

Welke vogels hebben hier last van?

Er is nogal wat verschil in de mate waarin vogelsoorten last hebben van de klimaatveranderingen en het is niet altijd gemakkelijk om de effecten van klimaatverandering los te zien van andere effecten, zoals bijvoorbeeld boskap en andere vervuiling van het leefgebied. Dit leidt soms tot tegenstrijdige resultaten als men kijkt naar het aantal trekvogels. Vogels die in West-Afrika overwinteren lijken zelfs in getale te zijn toegenomen terwijl trekvogels die overwinteren in Oost-, Midden- en Zuid-Afrika wel degelijk een achteruitgang laten zien.

Vogelsoorten die achteruitgang laten zien zijn:

• Grote karekiet
• Grutto
• Tapuit
• Tuinfluiter
• Zwarte stern
• Boerenzwaluw
• Fluiter
• Huiszwaluw
• Spotvogel
• Zomertortel

Wat kunnen we doen?

Gelukkig zijn er altijd vroege vogels die wel op tijd zijn voor de voedselpiek en zo de soort in stand kunnen houden, maar de vogels kunnen zich helaas niet met deze snelheid blijven aanpassen. Verdere klimaatveranderingen zullen er helaas voor zorgen dat vogelsoorten die zich niet snel genoeg kunnen aanpassen zullen uitsterven door toedoen van de mens. Het is daarom belangrijk dat mensen stoppen met de uitstoot van broeikasgassen en de overstap naar duurzame energie maken.