Vissen in de vijver: hoe hou ik katten en reigers weg?

Een vijver met vissen is een sieraad voor vele tuinen. Het is onspannend om naar te kijken totdat er een reiger of kat naast land. Je rent erheen om het dier weg te jagen, maar je weet dat het op termijn geen effect heeft. Hoe kun je je vissen dan wel beschermen? Hoe voorkom je dat een kat of een vogel je mooie en misschien wel dure visjes opeet? Er zijn verschillende mogelijkheden, van keuze van de vissoort tot afrasteren van de tuin en schikdraad spannen. Sommige zijn effectiever dan anderen. Veel mensen hebben een vijver in de tuin. Het ziet er mooi uit en geeft de tuin een rustig uiterlijk. Vissen maken de vijver helemaal af, zo vinden ook katten en reigers. Maar hoe voorkom je dat de poes van de buren er met je vis vandoor gaat? Of dat een overvliegende reiger er een maaltje van maakt?

Katten: een probleem voor de vijvereigenaar

Katten zijn populaire huisdieren. Voor veel mensen zijn ze makkelijk te houden, zeker als ze buiten rond kunnen lopen. Echter, katten die door tuinen struinen kunnen een probleem geven. Katten vangen graag een visje uit de vijver. Ze zijn intelligent en laten zich niet gemakkelijk afschrikken. Katten zijn geboren vissers die met veel geduld wachten tot er een vis langskomt. De vis is kansloos.

Reigers: de oude vissertjes

Een reiger die lang de kant van het water zit, ziet er een beetje uit als een oud vissertje. Hij zit krom en wacht geduldig af. Tot de vis komt. Reigers kunnen uren stilzitten, wachtend op het juiste moment. Het gaat goed met de reigers in Nederland. Er komen er steeds meer. Hoewel veel mensen hier blij mee zijn, is dit voor vijvereigenaren slecht nieuws. Reigers komen steeds vaker in tuinen terecht, waar zij makkelijk hapjes vinden in de vorm van bijvoorbeeld goudvissen.

In Nederland en België komt vooral de blauwe reiger veel voor. Dit is dan ook de soort die het meest rondom de vijver te zien is. Reigers zijn vooral aan het einde van de herfst en in de winter rondom vijvers te vinden. Naast vissen eten ze ook amfibieën zoals kikkers en padden, insecten en kleine zoogdieren. Reigers zijn een beschermde soort. Dit betekent onder andere dat ze niet mogen worden afgeschoten. Gelukkig zijn er genoeg manier om ze bij je vijver te verjagen.

Welk soort vissen?

Sommige vissen kunnen de aanval door een roofdier beter ontvluchten dan andere. Zijn er veel katten en reigers in de buurt van de vijver, dan is het aan te raden hier rekening mee te houden bij het kiezen van de vissen. Snelle vissen hebben een betere kans. Ook vissen met een minder opvallende kleur hebben een grotere kans te overleven. Nadeel is echter dat deze vissen ook minder te zien zijn in de vijver.

• Goudvissen: zijn leuke en populaire vissen voor in de vijver. Ze laten zich veel zien en vallen op. Dit maakt ze wel erg kwetsbaar voor roofdieren, zoals de kat en de reiger. Heb je goudvissen in de vijver dan zijn extra beschermende maatregelen bijna altijd nodig.
• Goudwinden: goudwinden hebben dezelfde kleur als goudvissen, maar zijn een stuk sneller. Goudwinden worden niet snel gegrepen door katten of reigers, maar het risico is er nog steeds. Zijn er veel katten of reigers in de buurt, dan zijn extra maatregelen om de vissen te beschermen gewenst.
  Koi zijn populaire vijvervissen, ze kunnen best extra bescherming gebruiken / Bron: Krayker, Rgbstock
• Andere winden: Behalve goudwinden bestaan er ook zilverwinden en blauwe winden. Deze vissen zijn even snel als goudwinden, maar hebben minder opvallende kleuren. Ze worden zelden gegrepen door roofdieren, maar hebben als nadeel dat ze veel minder goed te zien zijn. Deze winden hebben bijna nooit extra bescherming nodig.
• Koikarpers: koikarpers zijn populaire vijvervissen. Deze vissen zijn duur, wat voor velen een extra motivatie is om tot bescherming over te gaan. En dat is nodig ook. Een reiger of kat pakt maar al te graag een koi uit de vijver. Koi zelf kunnen zich vaak slecht verbergen en slecht wegvluchten, aangezien veel beplanting in een koivijver ongewenst is.

Beplanting

Door de vijver te beplanten hebben vissen meer kans om weg te komen. Ze kunnen zich verstoppen op een plek waar katten en reigers niet bij kunnen komen. Beplanten heeft een groot voordeel: het ontsiert de tuin niet. In tegendeel, een goed beplante vijver ziet er vaak nog mooier uit. Geschikte planten zijn vooral de drijvende planten, zoals eendenkroos. Let hierbij op dat deze planten de hele vijver kunnen afsluiten. Om dit te voorkomen moet er regelmatig kroos worden weggeschept. Een andere plant die veel wordt gebruikt is de waterlelie. De grote bladeren geven voldoende bescherming en de plant ziet er mooi uit.

Beplanting heeft ook een groot nadeel: het geeft geen volledige bescherming. Planten bieden de vissen een kans om weg te komen, maar voorkomen niet dat katten of reigers bij de vijver komen. Wanneer de rover lang genoeg stil zit, wordt hij voor de vissen onderdeel van de omgeving. Ze komen dus weer uit hun veilige plek, waardoor ze gegrepen kunnen worden. Beplanting is vooral effectief in combinatie met andere maatregelen.

Een net spannen

Een oplossing die vaak wordt geopperd is het spannen van een net over de vijver. Dit ziet er lelijk uit en het effect is minimaal. Intelligente katten zullen proberen het net weg te duwen of kapot te maken. Een stevig verankerd net kan hierop wel effect hebben. Reigers zijn in staat zich door een net heen op de vis te storten. Ze krijgen de vis niet altijd mee, maar de vis overleeft een aanval vaak niet. De reiger zal blijven proberen de vissen te eten als hij ze wel in zijn bek kan krijgen. Netten zijn dus geen geschikte oplossing.

Visplaats ontnemen

Zowel reigers als katten vissen bij voorkeur vanaf een platte ondergrond dichtbij het wateroppervlak. Ze moeten goed zicht hebben en snel kunnen toeslaan. Een vijver met rechte randen maakt het dus makkelijker voor roofdieren om vissen te grijpen. Rechte randen kunnen worden geblokkeerd om het zo moeilijker te maken om bij de vijver te komen.
Touw spannen: door stokken aan de hoeken van de vijver te zetten en hiertussen touwtjes te spannen kunnen vogels niet meer bij de vijver komen. Span tot een hoogte van tenminste een halve meter drie tot vijf stukken touw. Effectief is er één spannen op ongeveer 15 centimeter hoogte, dan 25, 40 en 50 centimeter hoogte. Vaak voldoet het ook om op 15 centimeter, 25 centimeter en 50 centimeter er één te spannen. Dit systeem werkt zowel tegen reigers als tegen katten.
Plantenbakken: touwtjes ontsieren de tuin. De vijver ziet eruit als een gevangenis in plaats van een sierraad voor de tuin. Door de vijver in te bouwen met plantenbakken kunnen reigers en katten niet meer vissen. De geschikte plaatsen om op de loer te liggen zijn immers volgebouwd met plantenbakken. Deze hoeven niet hoog te zijn, 20 centimeter is doorgaans voldoende om de vissen bescherming te bieden.
Oeverplanten: wanneer je een grote vijver hebt is het het overwegen waard om oeverplanten neer te zetten. Deze planten staan in het ondiepe deel van de vijver, tegen de rand aan. Riet is een voorbeeld van een plant die gebruikt kan worden. Hij woekert een deel van de vijver dicht, waardoor reigers en katten er niet meer bij kunnen komen.
Ondiepe delen: een kat zal niet snel met zijn poten in het water willen staan. Een reiger heeft hier geen enkel probleem mee. Heeft je vijver ondiepe delen, dan kan een reiger hierin landen om te vissen. Hieraan is weinig te doen, behalve voor beplanting zorgen.

Tuin afrasteren met visdraad

Bij een kleine tuin wordt afrasteren met visdraad als oplossing geopperd. Om dit te doen span je visdraad over de gehele tuin, zodat de reiger hier met geen mogelijkheid in kan komen. Tegen katten werkt dit niet, zij vinden doorgaans wel een manier om erlangs te komen. Voor een effectief systeem wordt iedere 15 tot 20 centimeter een stuk visdraad gespannen, zowel in de lengte van de tuin als in de breedte. Er ontstaat een raster, waar een reiger niet makkelijk doorheen komt. Voordeel is dat het nagenoeg onzichtbaar is. Nadeel is dat het aanleggen van een raster veel moeite kost en dat het systeem kwetsbaar is.

Schikdraad

Een krachtigere maatregel dan de eerder genoemde is het aanleggen van schikdraad boven de vijver. Er zijn verschillende soorten verkrijgbaar, ze zijn onschuldig maar geven het dier wel een schok. Dit zal ervoor zorgen dat hij niet meer komt om te jagen. Schikdraad is een zeer effectief bestrijdingsmiddel, maar het heeft een aantal nadelen. Ten eerste is het duur in aanschaf en onderhoud. Ten tweede is het systeem kwetsbaar, als er iets kapot gaat is het hele draad aan vervanging toe. Ten derde kan het natuurlijk niet worden gebruikt als er vissen in de vijver zitten die graag springen, of andere dieren gebruik maken van de vijver. Een schildpad kan er ook niet meer bij, een hond kan er niet meer van drinken. Daarbij ziet schikdraad er ook niet mooi uit. Wanneer een vijver de tuin moet sieren, is schikdraad niet heel geschikt.

Scarecrow

Een reigerverschrikker die ook tegen katten werkt, dat is de scarecrow die in verschillende vijverspeciaalzaken, tuincentra en online winkels wordt verkocht. Het is een systeem waarbij water wordt gespoten naar alles wat er op een bepaalde hoogte langskomt. Het is relatief duur in aanschaf, maar wanneer goed neergezet wel erg effectief in gebruik. Nadeel is dat in de winter het water bevroren kan raken, het systeem werkt niet meer. Verder is het lastig op te zetten en moet het op precies de goede plaats staan. Rovers moeten een plens water tegen zich aankrijgen, maar mensen die langslopen liever niet.

Licht reflecteren

Er zijn verschillende reflectoren te koop die op verschillende hoogtes geplaatst kunnen worden. Deze zouden reigers afschrikken. Er zijn verschillende vormen verkrijgbaar, vooral bollen en piramides worden veel verkocht. Licht reflecteren systemen hebben geen effect op katten. Reigers raken er na enige tijd ook aan gewent, waardoor het na verloop van tijd geen effect meer heeft.

Geluidsalarm

Een ander systeem dat veel verkocht wordt zijn de geluidsalarmen. Deze systemen geven een geluid af op het moment dat er iets in de buurt komt. Een mens negeert dit geluid, maar een kat of een reiger zal schrikken en vluchten. In elk geval in het begin. Na enige tijd kan gewenning optreden, bij katten vaak sneller als bij reigers. Het dier weet dat het geluid gaat komen en schrikt er niet meer van op. Het is gewoon een geluid wat hij kent en niets om bang van te worden. Een geluidsalarm werkt wel voor langere tijd wanneer er een harder geluid wordt afgegeven, maar of dit het waard is kun je je afvragen. Het is zielig en zonde als de vissen worden opgegeten, maar de hele nacht wakker te worden van een alarm is ook niet prettig. Andere alternatieven werken net zo goed of beter.

Wat niet te doen?

Er zijn een aantal manieren om katten en reigers uit de tuin te houden die worden aangeprezen, maar in werkelijkheid niet werken. Sommige vergroten zelfs de kans dat vissen gegrepen worden!

• Een nepreiger plaatsen: reigers zijn niet territoriaal. Een nepreiger schrikt dus geen echte reigers af. Sterker nog, hij kan reigers juist lokken doordat hij aangeeft dat er vis te vinden is!
• Visdraad laag bij de grond spannen: visdraad is slecht te zien. Span je het te laag, dan wordt het struikeldraad. Span visdraad tenminste drie meter hoog en nooit op plaatsen waar je regelmatig met een ladder bijmoet (bijvoorbeeld om ramen te lappen).
• Meer vissen in de vijver doen: de kans dat er een vis overblijft is dan wel groter, maar meer vissen in de vijver is natuurlijk geen oplossing. Het verstoort het biologische evenwicht en in feite komt het erop neer dat er meer te halen valt voor reigers en katten

In het kort