Slakken in het aquarium: soorten, nut en het verwijderen van
Slakken worden in aquariums vaak als ongewenste indringers gezien. Toch is dit niet altijd het geval. Hoewel een te grote slakkenbevolking wel degelijk planten kan gaan aanvreten, zijn de meeste soorten, mits in kleine aantallen, uitermate geschikt om de kwaliteit van het aquarium op peil te houden
Algemeen
Slakken komen meestal het aquarium in als eitje, afgezet op pas gekochte planten uit een aquariumzaak. Deze eieren zijn hiertegen al afgezet voordat de plant verkocht wordt en zelfs als de planten zorgvuldig nagekeken worden kunnen er nog eieren van slakken meekomen. Iedereen met een aquarium heeft daarom wel eens slakken in het aquarium gehad. Hoewel de slakkenpopulatie kan uitgroeien tot een grote
plaag, is het meestal een zegening om een aantal slakken in het aquarium te hebben. Het is daarvoor wel belangrijk om te weten welke slakken in aquaria voorkomen, wat zij eten en hoe zij functioneren.
De appelslak
De appelslak is een van de weinige slakkensoorten die actief verkocht wordt bij de aquariumzaken. Deze slak staat namelijk bekend om zijn
algenetende capaciteiten en wordt daarnaast ook nog eens in een attractieve gele kleur verkocht. Hierdoor is het uiterlijk van de slak eerder een decoratie dan bij de overige soorten. Ze zijn echter ook nog steeds verkrijgbaar in donkerdere kleuren. Deze slakkensoort voedt zich met algen, dode plantenresten en overgebleven vlokkenvoer. Hoewel zeldzaam, komt het ook wel eens voor dat deze slak planten eet. Als er voldoende voedsel of algen in het aquarium aanwezig zijn dan zal de slak hiertoe niet snel overgaan. Deze soort plant zich overigens ook veel moeilijker voort dan de overige bekende aquariumslakken, misschien een extra reden waarom deze wel te koop zijn en de overige niet. Deze slak staat er ook bekend om dat hij de eieren van andere slakken opeet, waardoor deze bijna niet aanwezig zijn in aquaria waar de appelslak in zit.
Puntslak
De puntslak heeft een spits toelopend huisje, wat uitziet als een scherpe piramide. De kleur is bruinig, vaak met roodachtige onopvallende stippen. Ze staan ook wel bekend onder de naam
torenslak of
slanke knobbelhoren. Deze slak is levendbarend en hoeft hiervoor niet persé bevrucht te worden. Een vrouwtje kan dit ook zelfstandig. Hierdoor kan één enkele slak in het aquarium een gehele plaag veroorzaken. De soort verschuilt zich bij licht het liefst, dus overdag zijn ze slecht te zien. Zodra het donker wordt beginnen deze slakken echter te bewegen. Ze kunnen zich zeer snel vermenigvuldigen, vooral als het warm is. Toch zijn deze slakken niet zozeer schadelijk voor het aquarium, alswel nuttig. Deze soort heeft namelijk de eigenschap om de bodem om te woelen, waardoor deze minder snel gaat rotten (minder snel blauwalg dus) en waardoor er meer lucht in de bodem terecht komt (betere plantengroei). Mochten deze slakken overdag gaan bewegen, is dit een indicatie van een te hoog nitrietgehalte of een tekort aan zuurstof. Hierdoor fungeren ze prima als verklikker voor een slechte waterkwaliteit. De puntslak leeft van dood organisch materiaal (detritus) of algen, deze slak eet niet of nauwelijks van planten.
Poelslak
De poelslak heeft een huisje dat naar de opening toe breed uitloopt en wat spits op het einde is. Ze hebben een bruinige kleur en kunnen maximaal zo’n 6cm groot worden. Deze slak is ook zowel mannetje als vrouwtje tegelijk, waardoor het voortplanten relatief snel kan gaan. Ze leggen hun eitjes aan de onderkant van bladeren. Deze slak eet graag dode planten, voedselresten en algen. Toch kan deze slak ook wat sneller aan aquariumplanten beginnen bij een tekort aan voedsel.
Posthorenslak
De naam dankt deze slak aan het huisje dat lijkt op een posthoorn, hij wordt ook wel
posthoornslak genoemd. De kleur is meestal bruin en de slak is tweeslachtig. Toch kan deze slak zichzelf niet bevruchten, er zijn dus minimaal twee nodig voor de voortplanting. De eitjes worden tegen planten of bladeren afgezet. Het voedsel voor deze soort bestaat uit rottend materiaal en algen, waardoor ook deze soort een nuttige toevoeging voor het aquarium kan zijn; mits ze in mate aanwezig zijn.
Massale voortplanting en verwijdering
Mocht een slakkensoort zich massaal gaan voortplanten is dit dikwijls een teken van teveel voer in het aquarium. De slakken zijn te temmen door minder te voeren, maar ook door bijvoorbeeld het inzetten van een slakkenval. Een andere oplossing is om het licht uit te zetten en een komkommerschijfje in het aquarium vast te zetten. Na een paar uurtjes zit deze vol met slakken en kan het komkommerschijfje eruit gehaald worden en de slakken verwijderd worden. Door dit een aantal keer te herhalen kan de populatie sterk teruggedrongen worden. Andere mogelijkheden zijn slakkenetende vissen, chemische middelen of slakkenetende slakken. Chemische middelen zijn echter niet aan te raden omdat deze de waterwaardes in het aquarium sterk kunnen aantasten en niet altijd even effectief zijn.
slakkenetende vissen en slakken
Slakkenetende vissen zijn er in veel soorten en maten verkrijgbaar. De meest bekende soort is de
kogelvis, bijvoorbeeld de tetraodon biocellatus. Deze vis is een echte slakkeneter, echter als de slakken op zijn begint de vis vaak aan de andere aanwezige vissen. Een mogelijkheid om ze hier vanaf te houden is om ze bij te voeren met bijvoorbeeld garnalen. Diverse botia soorten zijn ook goed tegen slakken, de meest handige soort hierbij is de
clownbotia (botia macracanthus). Deze moet wel in een groep gehouden worden en kan af en toe wat agressief zijn, echter wel minder dan andere botia varianten. Ze hebben wel als extra voedseltoevoeging speciale voertabletten nodig. Overige mogelijkheden zijn de
kersenbuikchiclide en de
paradijsvis. Slakkenetende slakken zijn ook verkrijgbaar bij diverse aquariumzaken, echter hebben niet alle zaken deze slakken. De appelslak kan dan een goede vervanging zijn, in combinatie met het handmatig verwijderen.
Samenvatting
Het verwijderen van slakken is niet altijd aan te raden, mijn advies zou eerder zijn om er een aantal te houden in het aquarium. Deze helpen namelijk de algen tegen te gaan en sommige soorten helpen de waterkwaliteit ook nog eens op peil te houden. Mocht er toch echt gekozen worden voor het verwijderen van slakken, kies dan liever niet voor chemische middelen, maar voor slaketende vissen, het handmatig verwijderen of slaketende slakken.