De 3 grootste Afrikaanse meren

Het Tanganyikameer, Victoriameer en Malawimeer zijn de drie grootste zoetwatermeren in Afrika. Tevens behoren ze tot de grootste in de wereld. Voor de aquariumliefhebber zijn deze namen geen onbekende omwille van de typische cichlidesoorten die hierin voorkomen.

Situering

De drie meren bevinden zich in en rond de grote riftvallei (soms ook grote slenk genoemd). Deze vallei is vooral bekend omdat dit algemeen wordt beschouwd als de geboorteplaats van de mens. Hier zouden zich de eerste hominiden hebben ontwikkeld en zich verder verspreid over de wereld. De grote vallei strekt zich uit van Syrië tot zuidwest Afrika. Ze is ongeveer 6400km lang en heeft een breedte die schommelt tussen de 30 en 100km. De riftvallei is ontstaan doordat twee tektonische platen zich op deze plaats uit elkaar bewegen. De vorming van de riftvallei is ongeveer 25 miljoen jaar geleden gestart.
In het oostelijk deel van de vallei ligt het Malawimeer, in de westelijke tak bevindt zich het Tanganyikameer,en tussen deze twee takken is het Victoriameer gevormd.

Het Victoriameer

Het meer is gelegen aan de grens van Uganda, Kenia en Tanzania. Het is het grootste meer van Afrika en het tweede grootste van de wereld. Het heeft een oppervlakte van bijna 69.500km² en is de bron van de Victoria-Nijl.
Geologisch gezien is het Victoriameer zeer jong, het is slechts 500.000 jaar oud. Ongeveer 15.000 jaar geleden zou het meer helemaal zijn opgedroogd en sindsdien bevolkt met vissen uit de stromen die in het meer uitmonden. De cichlidesoorten van het Victoriameer hebben een zeer snelle evolutie doorgemaakt waardoor er op een bepaald moment meer dan 500 soorten bestonden. Elke soort met zijn eigen specifieke niche en voedsel. Ongeveer 95% van de aan het meer endemische cichlidesoorten zijn terug te brengen tot een gemeenschappelijke voorouder van het geslacht Haplochromis.
Sinds het uitzetten van de nijlbaars in de jaren 50 is de diversiteit van het visbestand drastisch gedaald. Wat een economische opportuniteit leek is uitgedraaid op een ecologische nachtmerrie.

Het Malawimeer

Het meer is ontdekt door de bekende ontdekkingsreiziger David Livingstone. Het is ongeveer 560km lang en op zijn breedste punt tot 75km breed. Het Malawimeer is het 9de grootste zoetwatermeer van de wereld. Het grenst aan Mozambique, Tanzania en Malawi (vandaar zijn naam). Het is vooral bekend omwille van de vele endemische soorten die nergens anders voorkomen.
Het Malawimeer maakte vroeger deel uit van een kolonie van het Britse rijk, Nyassaland genaamd. Vandaar dat soms de naam Nyssameer nog wordt gebruikt. De cichliden van het Malawimeer zijn de meest kleurrijke van de drie en zijn grofweg te verdelen in twee categorieën.
Mbuna, die huizen in de rotsachtige gebieden en niet-Mbuna soorten die een meer zanderige ondergrond verkiezen. De watersamenstelling van het Malawimeer lijkt op die van het Victoriameer. Daarom zijn er soms vissen uit beide meren terug te vinden in eenzelfde aquarium, hoewel dit niet aan te raden is. Het meer bestaat ongeveer uit 2/3de rotsachtige gebieden en heeft zeer helder water.

Het Tanganyikameer

Algemeen wordt aangenomen dat het Tanganyikameer het op een na oudste en diepste meer ter wereld is. Het heeft een oppervlakte van bijna 33.000km² en is op zijn diepste punt tot 1.5km diep. Het meer wordt gevoed door tijdelijke stromen tijdens het regenseizoen en enkele permanente rivieren van de omliggende gebieden. Het meer is begrensd door Burundi, Congo-Kinshasa, Zambia en Tanzania. Het Tanganyikameer vormt een belangrijke voedselbron voor de locale bevolking. In de jaren 80 heeft de visserij een enorme impact gehad op het visbestand. Dit is gelukkig de laatste jaren gestabiliseerd maar er is toch onherstelbare schade aan het ecosysteem toegebracht.
Omdat het meer slechts één uitloop heeft, de Lukuga rivier, is het water heel mineraalrijk. Er worden veel mineralen aangevoerd via de rivieren die in het meer uitmonden, maar deze worden vrijwel niet afgevoerd.
Ook dit meer heeft zeer helder water. De bovenste waterlagen zijn zeer zuurstofrijk hierdoor is het voor het houden van de cichliden uit het Victoriameer in een aquarium zeer belangrijk om de temperatuur constant te houden. Dit in verband met het delicate evenwicht tussen de stofwisseling van de vissen en de saturatie van het water.
Er zijn ongeveer 200 unieke cichlidesoorten in het Tanganyikameer terug te vinden waarvan er vele door de locale bevolking worden gevangen om te verkopen aan vishandelaars.