Vulkanisme door endogene krachten

Van buiten heeft de aarde een dikke aardkorst met vele verschillende landschappen. Van binnen is de aarde echter een grote hete bol waar de temperaturen hoog op kunnen lopen. De binnenkant van de aarde is constant in beweging en dat merken wij dan ook aan het aardoppervlak. Wanneer de druk te hoog oploopt, ontstaat er een vulkaanuitbarsting. Ondanks alle gevaren, blijven mensen in de buurt van een vulkaan wonen.

Endogene en exogene krachten

Op de aardkorst zijn endogene en exogene krachten van werking. Endogene krachten zijn de krachten van binnenuit, exogene krachten komen van buitenaf. De warmte uit het midden van de aarde werkt als endogene kracht. In het binnenste van de aarde is het ruim vijfduizend graden heet. Hoe meer je vanuit de kern richting het aardoppervlak gaat, hoe meer de magma afkoelt. De hete magma beweegt vanuit de kern van de aarde naar het aardoppervlak en daalt weer zodra het is afgekoeld. Door de endogene krachten ontstaat onder andere vulkanisme. Op de hele wereld zijn minstens 1500 vulkanen te vinden.

Vulkaanuitbarstingen

Doordat de warme magma in het midden van de aarde steeds rond stroomt, verschuiven de verschillende platen op de aardkorst. Sommige platen drijven van elkaar af, anderen gaan juist naar elkaar toe. Wanneer er in de breuk tussen twee platen en gat ontstaat, kan de magma hier omhoog komen. De magma die uit de aardkorst komt wordt lava genoemd. Deze lava vormt vervolgens een berg. Zo’n berg is een vulkaan. In het midden van de berg is een opening waar de magma uit naar buiten komt. Door de hitte kan het zijn dat de lava als een explosie naar buiten komt. Bij zo’n eruptie kan de vulkanische as wel dertig kilometer de lucht in geslingerd worden. Lava stroomt uit de vulkaan door het hele omliggende gebied. De gassen die hierbij vrijkomen vormen een dodelijke gloedwolk. Hierdoor zaait een vulkaan dood en verderf over het hele omliggende gebied.

Vruchtbaar land

Toch wonen er veel mensen in de buurt van een vulkaan. Dit is misschien gevaarlijk, omdat een vulkaan ieder moment kan uitbarsten. In dat geval zijn de mensen die hier wonen in levensgevaar. Ondanks het gevaar blijven veel mensen er toch wonen. Het gebied rond de vulkaan is namelijk erg vruchtbaar.

Dode vulkaan

Na duizenden jaren kan het zijn dat een vulkaan minder actief wordt. Als een vulkaan nooit meer uitbarst noemen we dit een dode vulkaan. Zo’n dode vulkaan kan nog wel bepaalde verschijnselen vertonen. Dit heten postvulkanische verschijnselen. Het water onder de grond wordt bijvoorbeeld snel warm waardoor bepaalde mineralen oplossen.

Bekende vulkanen

Sommige vulkaanuitbarstingen hebben grote gevolgen. Door de uitbarsting van de Vesuvius in Italië in 79 na Christus werd de stad Pompeii volledig verwoest. Hierbij kwamen 10.000 tot 25.000 mensen om het leven. De stad verdween onder een drie meter dikke laag as. Ook de Etna op Sicilië is een bekende vulkaan. Deze vulkaan is ruim drieduizend meter hoog en daarmee de grootste vulkaan van Europa. De Etna is ook nog eens heel actief. Een uitbarsting kan grote gevolgen hebben voor de bevolking. De uitbarsting van de St. Helens vulkaan in 1980 is de grootste uitbarsting in Amerika. De schade die deze vulkaan veroorzaakte kwam neer op miljarden dollars. Een gebied van honderden kilometers werd verwoest.

Vulkanen hebben een vernietigende werking. De gevolgen zijn groot wanneer er één uitbarst. Toch blijven mensen wonen aan de voet van deze enorme vulkanen. Bovendien blijft het een zeer interessant en boeiend verschijnsel.