De 10 grootste natuurproblemen van de 21e eeuw

De 21e eeuw wordt gekenmerkt door klimaatveranderingen en andere natuurproblemen. Welke natuurproblemen en klimaatveranderingen spelen de voornaamste rol? En welk effect gaat dit op de wereld hebben? Hier volgt een top 10.

Recent onderzoek

Uit recent wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat de aarde de laatste 12,000 jaar een ongewoon stabiele periode heeft beleefd. Een periode waarbij het klimaat een zeer ongewone stabiliteit vertoonde. Deze veranderingen hebben natuurlijk wel veel voordelen voor de mens geboden. Zo hebben we globaal genomen de laatste 10,000 jaar agrarisch kunnen overleven.

Helaas komt deze periode langzaam tot een einde, en veel onderzoeken wijzen uit dat dit niet komt door een natuurlijke cyclus van de aarde, maar door toedoen van menselijke activiteiten.

Top 10 grootste natuurproblemen

10. De ozonlaag

De ozonlaag filtert de meest schadelijke golven van UVB ultraviolette straling die van de zon afkomstig zijn, vóórdat deze het aardoppervlakte bereiken. Wanneer er geen ozonlaag zou zijn, zou dit leiden tot een groot percentage van gevallen van huidkanker voor mensen, maar zou ook leiden tot veel schade aan planten en complete ecosystemen. Afbraak van de ozonlaag heeft sinds de jaren '70 en '80 veel aandacht gekregen. Wetenschappers ontdekten toen een enorm groeiend 'gat' in de ozonlaag boven Antarctica.

Gelukkig waren de wetenschappers in staat om de wereldgemeenschap te waarschuwen en om snel te handelen om de productie van ozonafbrekende stoffen te verminderen. Vandaag de dag lijkt de gehele menselijke gemeenschap te zijn overtuigd van de aantasting van de ozonlaag, en zijn we overtuigd om naar een succesvolle oplossing te komen, hoewel het 'gat' boven Antarctica niet volledig zal herstellen tot 2050.

9. Menselijk landgebruik

Het landgebruik van mensen komt in veel onderzoeken niet naar voren en het gevaar hiervan is dan ook relatief onbekend bij een groot publiek. Toch wordt dit een steeds groter probleem. Denk bijvoorbeeld aan de vele leefgebieden van wilde dieren die verdwijnen omdat er steeds meer land gebruikt wordt door de mens om bijvoorbeeld landbouwproducten te verbouwen of om steden te stichten. Verder is het zeer moeilijk om de precieze gevolgen van het menselijk landgebruik op te sommen, want het heeft zeer verschillende gevolgen die per situatie verschillen.

8. Atmosferische vervuiling door Aërosolen

Atmosferische aërosolen kunnen zowel natuurlijk of door de mens gemaakt zijn. In tegenstelling tot de uitstoot van broeikasgassen, hebben aërosolen net een koelend effect op het klimaat. Ze reflecteren het zonlicht terug de ruimte in, waardoor de aarde minder verwarmd wordt. Het beroemde jaar 1816 ging de geschiedenisboeken in als 'het jaar zonder zomer'. Dit was waarschijnlijk het gevolg van grote hoeveelheden natuurlijk aërosolen die de atmosfeer in werden geworpen bij de uitbarsting van de Mount Tambora.
Aërosolen zijn ook zeer schadelijk voor mensen en dieren. Ze leiden tot diverse aandoeningen aan de longen en luchtwegen. De Wereld Gezondheids Organisatie schat het aantal doden per jaar als gevolg hiervan op 2,4 miljoen.

7. Chemische verontreiniging

Verontreiniging van lucht, water en bodem door langdurige chemische verbindingen is een ander groot gevaar. Het is wel een moeilijk te kwalificeren gevaar, want van veel chemicaliën die we nu gebruiken is niet duidelijk welke effecten ze op de lange-termijn hebben. Deze omvatten veel stoffen die verdacht zijn van endocriene verstoorders, chemische stoffen die interfereren met de natuurlijke balans van hormonen in het lichaam. Sommige van deze hormoonontregelaars worden verantwoordelijk gehouden voor een plotselinge stijging van hermafroditisme bij in het ​​water levende dieren zoals vissen en kikkers. Anderen worden verondersteld bij te dragen aan de toename van borstkanker, prostaatkanker en andere hormoon-gerelateerde kankersoorten bij de mens.

6. Verzuring van de oceaan

Verzuring van de oceanen is een minder bekende bijwerking van overmatige CO2-productie. Ongeveer 1/4 van de door mens geproduceerde CO2, lost elk jaar op in de oceaan. In de zee gaat deze CO2 verbindingen aan, waardoor koolzuur ontstaat, welke de zuurgraad van het zeewater verhogen. In de afgelopen 250 jaar is de zuurgraad van de oceaan gestegen met bijna 30%. De zuurgraad zal omstreeks 2100 met 150% zijn toegenomen.

De effecten van deze stijgende zuurgraad zijn nog slecht begrepen. Maar wat wel bekend is, is dat de verhoogde zuurgraad de hoeveelheid carbonaat vermindert in het zeewater, wat een belangrijk onderdeel is van schelpen voor vele schelpdieren, plankton en skeletten van koraal. Je kunt het in principe vergelijken met de ziekte 'osteoporose' bij menselijke botten.

5. De watercyclus

Veel deskundigen zijn van mening dat verdroging een van de meest dringende problemen van de 21e eeuw zal worden. Momenteel heeft 1/3e van de wereldbevolking onvoldoende toegang tot schoon drinkwater. Dit zal naar verwachting alleen maar stijgen. Zo wordt er verwacht dat rond 2025 2/3e van de wereldbevolking niet aan schoon drinkwater kan komen. Hierbij komen vele factoren kijken zoals bijvoorbeeld waterverontreiniging, klimaatverandering en verdroging door niet-duurzaam watergebruik.

4 en 3. De fosfor en stikstof cycli

Hoewel het menselijke effect op de koolstofkringloop slecht is, is het effect van menselijke activiteiten op de stikstofcyclus nóg dramatischer.

Door menselijke activiteiten verdwijnt er enorm veel stikstof uit de atmosfeer en een groot deel van deze stikstof eindigt als een verontreinigde stof in de aardbodem. Een probleem wat hierbij vervolgens komt kijken is de enorme verontreiniging door nitraten. Denk bijvoorbeeld aan de agrarische afvoer van afvalstoffen in grond- en oppervlaktewater. Dit is niet alleen giftig voor mensen en dieren, maar kan ook een aanzienlijk gevaar voor zoetwater ecosystemen. In de Golf van Mexico is zelfs een zogenaamde "Dead Zone" ontstaan. Deze werd veroorzaakt door massale vervuiling door nitraat en fosfaat, voornamelijk afkomstig uit agrarische afvoer in de grote rivieren. Deze stoffen leidden tot een enorme algenbloei, die alle zuurstof in het water verbruikten, wat leidde tot een massadood van veel levende organismen.

2. Verlies van biodiversiteit

Het verlies van biodiversiteit is een van de grootste gevaren waar de mens tegenover staat. De aarde zit op dit moment in het midden van de grootste massa-extinctie sinds de dood van de dinosaurussen 65 miljoen jaar geleden. Maar liefst de helft van alle planten- en diersoorten die er vandaag de dag zijn, kunnen tegen het jaar 2100 uitgestorven zijn.

Dit katastrofale verlies aan biodiversiteit is al waarschijnlijk in een ver gevorderd stadium en het zal nu al 50 miljoen jaar duren om de volledige diversiteit terug te krijgen. De meerderheid van deze moderne extincties worden direct of indirect veroorzaakt door menselijke activiteit.

Naast deze massale uitsterving, dreigt dit ook te leiden tot een ineenstorting van hele ecosystemen, waarvan de mensheid afhankelijk is om zelf te kunnen overleven.

1. Klimaatverandering

Klimatologie is een complexe wetenschap en er zijn velen die geloven dat de veranderingen van de afgelopen decennia niets anders zijn dan natuurlijke variaties. Het overgrote deel van de klimaatwetenschappers is echter van mening dat de menselijke activiteiten momenteel het klimaat beïnvloeden. Als het atmosferische koolstofdioxide niveau nog altijd blijft stijgen, dan zal de huidige wereld voor gigantische veranderingen staan. Denk bijvoorbeeld aan het smelten van de Groenlandse ijskap, die op dit moment al aan het smelten is met een snelheid van bijna 200 kubieke kilometer per jaar.

Beperking van de atmosferische uitstoot is waarschijnlijk een van de moeilijkste uitdagingen in deze eeuw. Dit vereist een wereldwijde verbetering van de energie-efficiëntie en energiebesparing, en een enorme druk om meer koolstof neutrale vormen van energieopwekking te ontwikkelen.

Het goede nieuws is dat de klimaatverandering nauw verbonden is met elk van de andere milieuproblemen die eerder in dit product beschreven zijn. Door het oplossen van het klimaatprobleem, worden ook veel andere milieuproblemen opgelost.