Natuurwonder Poolgebieden: Zuidelijke Oceaan

De Zuidelijke Oceaan, een gebied wat bijna geheel uit water bestaat. Tevens bezit het eilanden, zoals Macquarie, met de Schlegelpinguïns, het Heardeiland, McDonaldeiland en het Zavodovski eiland, waar in de zomer miljoenen pinguïns komen.

Macquarie

Het afgelegen, winderige eiland Macquarie ligt in de ‘furious fifties’, op ongeveer 55˚ zuiderbreedte, en is van oorsprong een vulkanisch eiland. Het eiland is waarschijnlijk tussen de 11 en 30 miljoen jaar geleden begonnen als richel op de oceaanbodem. Toen de richel niet breder kon worden en de korst begon te krimpen, werd rotsgesteente omhoog geduwd en prikte zo’n 600.000 jaar geleden door het zeeoppervlak. Sindsdien is het door de woeste en meedogenloze golven gebeeldhouwd, in tegenstelling tot andere eilanden in de buurt van Antarctica, die door gletsjers zijn gevormd. Het kustterras rondom het eiland bestaat uit een golfvormig platform met voor de kust prehistorische zeebergen. Achter dit terras liggen hellingen die 200 meter omhoog reiken naar het centrale plateau, dat wordt gedomineerd door Hamilton. Op de rand van het plateau, uitkijkend over de eindeloze watervlakte, liggen talloze meren en poelen.

Schlegelpinguïns
Macquarie is de enige plek waar schlegelpinguïns voorkomt, de kolonie telt 850.000 exemplaren. Er zijn ook konings- en ezelpinguïns, rotsspringers, albatrossen en zeeolifanten te vinden. Voor de kust patrouilleren zeeluipaarden.

Heard- en McDonaldeilanden

De eilanden Heard en McDonald liggen op het onderzeese Kerguelen-Heardplateau en rijzen op uit de Zuidelijke Oceaan net onder de grens tussen de ijzige zuidelijke en warmere noordelijke wateren: de Antarctische Convergentie. De permanent met ijs bedekte Big Ben domineert het eiland Heard. De piek heet de Mawson, een actieve, hoge, met sneeuw en gletsjers bedekte vulkaan, wat sterk contrasteert met het zwarte vulkanische gesteente. De berg is nog maar drie keer beklommen. De gletsjers worden gezien als de meest dynamische ter wereld en de ijskliffen hangen vervaarlijk boven de ijzige zee.

De McDonaldeilanden liggen 44 kilometer ten westen van Heard en zijn ook van vulkanische oorsprong. De eilanden vormen ene habitat voor subantarctische planten en dieren. Halverwege de 19e eeuw ontdekten zeehondenjagers de zeehonden op Heard en binnen dertig jaar wisten ze bijna de hele populatie uit te roeien. De kolonies beginnen zich nu, 150 jaar later, weer te herstellen.

Zavodovski

Zavodovski, een actief vulkaaneilandje met een doorsnede van slechts 6 kilometer, waar elke zomer tot wel 21 miljoen pinguïns samenkomen. Het ligt op ongeveer 1.609 kilometer van het puntje van het Antarctische Schiereiland. De meeste vogels zijn keelbandpinguïns, die te herkennen zijn aan de zwarte band met veren onder hun snavel. Ook komen hier macaronipinguïns, met hun gele verenkuif. De vogels komen naar deze afgelegen plek in de Zuidelijke Oceaan om op de vulkanische as te nestelen van de Asphyxia, de verstikkingsdood. Elk nest ligt op nog geen 80 centimeter van de buren, zodat het eiland er op een afstandje uitziet al een zwartwit geblokt tapijt. De vulkaan waarop de vogels nestelen, komt bijna dagelijks licht tot uitbarsting, wat voor een grote rook- en stoomwolken zorgt. Door de warmte ligt hier het grootste deel van het jaar geen sneeuw, zodat de pinguïns langer kunnen broeden.