Gevolgen uitbarsting supervulkaan

Wat zijn de gevolgen op aarde als een supervulkaan explosief uitbarst? Hoe krachtig zal een uitbarsting van een supervulkaan zijn? Vergaat de wereld? Kan een vulkaanuitbarsting het einde van de wereld betekenen? Hoe denken wetenschappers en vulkanologen er over? Wat kan er gebeuren op aarde volgens geologen en vulkanologen als een supervulkaan uitbarst?

Wat is een supervulkaan?

Een definitie van een supervulkaan bestaat niet. Vulkanen die in staat zijn tot een explosieve supervulkaanuitbarsting worden supervulkanen genoemd. Een supervulkaan is in staat enorme hoeveelheden as en lava uit de vulkaan te stoten, hoeveelheden in de orde van duizend kubieke kilometer. De magmakamers van een supervulkaan is extreem groot. Deze kamers kunnen in zeer korte tijd leeg raken wat gepaard gaat met gewelddadig geweld. De volume uitbarsting van een supervulkaan heeft een schaalaanduiding van VEI8 (Vulkanische Explosiviteit Index), dat is de hoogste schaal qua sterkte van een vulkaanuitbarsting. Ter vergelijking met de vulkaanuitbarsting van de Mount St. Helens in 1980: deze had een hoeveelheid van “slechts” 0.4km3.

Hoe groot kan een supervulkaan zijn?

Een supervulkaan kan enorm groot zijn. Om een klein voorbeeldje te geven: de grootste stad op aard, Tokyo, past in de krater van de supervulkaan Yellowstone.

Zeldzaam

Supervulkanen zijn zeldzaam, er bestaan zo´n 40 supervulkanen op aarde, waarvan supervulkaan Yellowstone de bekendste is. Hoe explosiever de vulkaanuitbarsting, hoe minder vaak zo´n uitbarsting zal plaatsvinden. Maar ook in de buurt van Nederland en België bevinden zich vier supervulkanen:

• Glen Coe, Schotland,
• Laacher See, Duitsland
• Scafells, Engeland, en de
• Campi Flegrei, Italië.

Wereldwijd effect

Wat zijn de gevolgen als een supervulkaan een supereruptie heeft? Hoe ernstig de gevolgen precies zijn, weet niemand. Zeker weten de wetenschappers en de vulkanologen wel dat de effecten van de gevolgen van een uitbarsting van een supervulkaan wereldwijd zullen zijn. De gevolgen op aarde zullen catastrofaal zijn en volgens sommige geleerden zal een uitbarsting van een supervulkaan wel eens het begin kunnen worden van een nieuwe ijstijd. Supervulkanen staan in de top drie van wereldwijde catastrofale natuurrampen.

Wat kan er gebeuren?

Geologen vulkanologen zoals bijvoorbeeld Prof. Bill Mc Guire van het Greig Hazard Research Centre (Universiteit Londen) en Prof. Steve Sparks van de universiteit van Bristol, geloven dat supervulkanen wereldwijd om de 50.000 jaar een uitbarsting hebben. De laatste superuitbarsting was 74.000 jaar geleden, hoog tijd voor een nieuwe superuitbarsting van een supervulkaan. Wat kan er volgens hen gebeuren op aarde tijdens een nieuwe uitbarsting van een supervulkaan?

• Een superuitbarsting zal per seconde van de eruptie een kracht hebben van 1000 maal Hiroshima,
• Een uitbarsting van een supervulkaan zal overal ter wereld te horen zijn,
• Door de enorme hoeveelheid as in de lucht zullen alle vliegvelden wereldwijd noodgedwongen gesloten zijn,
• Binnen een straal van 1000 km zal 90% van de mensen de dood vinden,
• Niet de magma of de lava zulen veel mensenlevens eisen, maar het as. Mens en dier zullen stikken door de as,
• Water en het drinkwater zullen vol zitten met as en daardoor ondrinkbaar zijn,
• Planten en de vegetatie zullen onder het as zitten en daardoor oneetbaar zijn,
• Door alle as zullen er modderstromen ontstaan die veranderen in het levensgevaarlijke lahars,
• Door de eruptie van een supervulkaan zullen er enorme hoeveelheden zwavelzuur vrijkomen waardoor wereldwijd de temperatuur flink zal dalen,
• Binnen 3 a 4 dagen zal Europa bedekt zijn onder een laag as.

Historische uitbarstingen

Uitbarstingen van supervulkanen zijn nooit waargenomen. Om een zinnig woord te kunnen zeggen over superuitbarstingen onderzoeken wetenschappers, geologen en vulkanologen de vulkanische restanten van superuitbarstingen. De resultaten van de explosieve kracht van een superuitbarsting zijn te vinden door:

• De dikte van de vulkanische afzetting,
• De grootte van de brokstukken tijdens de uitbarsting en
• De grootte van het spreidingsgebied van de vulkanische restanten tijdens de uitbarsting te meten.

Onderzoekers

Uit de verzamelde gegevens van historische superuitbarstingen, kunnen de onderzoekers berekenen waar het eruptiepunt was van de supervulkaan, kunnen ze de baan berekenen waarin de brokstukken en vulkanische restanten rondvlogen en kunnen ze de hoogte van de aswolk uitrekenen.

Nucleaire winter

Er zijn wetenschappers die na het bestuderen van de gegevens van historische vulkaanuitbarstingen van supervulkanen, beweren dat een toekomstige superuitbarsting te vergelijken zal zijn als een nucleaire winter. Een nucleaire winter die ook kan ontstaan na een kernoorlog: door de asdeeltjes van de vulkaanuitbarsting die in de stratosfeer terechtkomen, kan de temperatuur wel eens tot 10 graden gaan dalen. Daarbij: doordat zonlicht amper het aardoppervlakte nog kan bereiken, zullen vele planten afsterven met als gevolg: honger en dood. Er zal een hongernood ontstaan die de aarde nooit eerder gekend heeft.

Laatste superuitbarsting

Door de historische uitbarstingen van supervulkanen te onderzoeken, hebben wetenschappers, geologen en vulkanologen welke supervulkanen als laatste een superuitbarsting hadden en welke gevolgen van de eruptie er toentertijd plaatsvond:

1. Supervulkaan Toba (Sumatra) had de laatste superuitbarsting zo´n 74.000 jaar geleden. De hoeveelheid as en lava dat uit de vulkaan gestoten werd bedroeg zo´n 3000 kubieke kilometer. Een groot gebied met een grootte van half Europa, ten noordwesten van de vulkaan, was bedolven onder een dikke laag as van zo´n 10 cm dik en de temperatuur op aarde daalde. Wetenschappers zijn het niet met elkaar over eens hoeveel de temperatuur daalde. Schijnbaar ontstond er een ijstijd die enkele tientallen eeuwen voortduurde. Door de langdurige afkoeling op aarde zou dat gevolgen kunnen hebben voor enkele rassen en voor de gevolgen van de evolutie van de mens.
2. Supervulkaan Taupo van het Noordereiland van Nieuw Zeeland had de laatste superuitbarsting zo´n 22.600 jaar geleden en ligt op de Ring van Vuur. De Taupo had een vulkanische kracht index (VEI) 8 en er kwam ruim eenduizend kubieke kilometer hoeveelheden as en lava uit de vulkaan. Dit was een van de meest gewelddadige vulkaanuitbarsting ter wereld. De volgende superuitbarsting van deze Taupo vulkaan kan wel eens de begintijd van de eindtijd worden.