Pyriet in de spotlights

Pyriet in de spotlights Pyriet is een gift van de natuur. Als je pyriet van dichtbij aanschouwt, zou je niet zeggen dat het een zo goed als waardeloos mineraal is. 'Het is niet alles goud wat er blinkt' gaat bij pyriet dan ook zeker op. Maar pyriet is een gesteente met een verhaal en ziet er ook op jouw kastje peperduur uit. En dat terwijl de glimmende kubusvormen slechts ijzer en zwavel bevatten. Behalve als decoratie kan de steen ook helpen bij de gezondheid. En wie wil er niet snel rijk worden? Probeer pyriet!

Pyriet als mineraal

Pyriet is een mineraal. Een van de circa vierduizend op onze planeet! Onze aarde is uit vele soorten gesteenten en mineralen opgebouwd. Wat is een mineraal? Welnu, dat is niets anders dan een scheikundige verbinding. Als scheikundige bouwstenen van zo'n verbinding steeds op dezelfde manier met elkaar verbonden zijn noemen we dat een mineraal. En die krijgt een naam. Zo wordt bijv. de verbinding SiO2 kwarts genoemd, en FeS2 staat voor pyriet ofwel ijzersulfide. Als het mineraal de ruimte krijgt om uit te groeien, ontstaan er vormen die door mooie rechte vlakken worden begrensd. Dat noemt men kristallen Alle mineralen hebben een vorm die voor dat mineraal karakteristiek is, en dat heet de kristalvorm.

Goud der dwazen

'Pyr' betekent 'vuur' in het Grieks. De oude Grieken gebruikten het mineraal om er vuur mee te maken. Er met metaal hard op slaan veroorzaakt namelijk vonken. Een bijnaam van pyriet is 'Fool's gold' ook wel het goud der dwazen, het gekkengoud, apachengoud, vals goud of kattengoud, omdat het door de metalige glans en messinggele kleur veel op goud lijkt. In de 19e eeuw, toen indianen op 'goldrush' gingen troffen ze in plaats van goud het veel minder waardevolle pyriet en meenden dat het om goud ging. Aanvankelijk speelde het een rol in de oude tradities, later werd het ook als nepgoud verkocht. Maar het verschil met goud is groot, want als je goud kantelt blijft de glans gelijk, en bij pyriet verandert het. Pyriet heeft hoekige kristallen, is hard met scherpe randjes, terwijl goud een rond en 'zacht' materiaal is dat gemakkelijk is te pletten en te vervormen. Ook is pyriet wat minder geel dan goud. In het Nederland van vroegere tijden heette het materiaal zwavelijzer, ijzerkies, ijzerblende of zwavelkies.

Waar komt pyriet voor?

Pyriet heeft gelijke hoeveelheden ijzer en zwavel. Om precies te zijn: Het vormt zich als ijzer en zwavel van zuurstof verstoken blijven. Het komt veel voor in allerlei gesteenten en is niet bepaald zeldzaam. Het is zelfs het meestvoorkomende zwavelleverende mineraal. Samen met andere stoffen komt pyriet in Nederland vooral voor in de kalksteengroeves in Winterswijk en in de Limburgse mijnen. In de rijke goudertsen in Zuid-Afrika vind je pyriet en goud vaak samen., maar de belangrijkste producenten van pyriet zijn vooral Spanje, Japan, Duitsland, Tsjechië, Slowakije, Zweden, Frankrijk, Italië (Elba), Australië, de VS (Colorado), Peru, Chili en Mexico.

De steen komt verder vrijwel overal ter wereld voor. Tegenwoordig wordt pyriet gebruikt bij de fabricage van zwavelzuur, dat een belangrijk hulpmiddel is bij de productie van kunstmest, plastics, medicijnen en explosieven. Het wordt tevens gebruikt in de elektrochemie en bij de winning van ertsen en ruwe olie. Soms ook bij de delving van koper, kobalt, goud, seleen en andere elementen die ingesloten in pyriet voorkomen. Pyriet wordt daarnaast gebruikt bij het fabriceren van verf, vernis en fijne poetsmiddelen.

Zieke kubussen

Als de mooie kubusvormen van pyriet precies zes gelijke vlakken heeft, dan heet de steen duivelsdobbelsteen of Spaanse dobbelsteen. Maar er zijn wel zestig verschillende uiterlijke vormen, zo ook twaalfvaks of achtvaks. Op de zijkanten bevinden zich soms parallelle strepen, zijn deze meer straalvormig, dan heet de steen pyrietzon. Over zon gesproken, wil je echt genieten van je pyriet leg hem dan buiten in de zon zodat hij zijn geglinster echt kan ontvouwen. Maar let wel: Het echte pyriet is keihard, maar het kan roesten als het in contact komt met water. Het kan zelfs voorkomen dat het materiaal plotseling uit elkaar valt en er niets anders overblijft dan een stofhoopje. Dit uiteen vallen van pyriet noemt men ook wel de pyrietziekte. Om het tegen te gaan kan er een dun luchtdicht laagje op worden aangebracht. Een andere oplossing is impregneren met paraffine of lijm oplossen in aceton en dit op de steen aanbrengen. De aceton verdampt en een uiterst dun laagje lijm beschermt het materiaal.

De betekenis van pyriet

Pyriet wordt in de persoonlijke sfeer voor diverse doeleinden gebruikt. Zo is het behalve als vuursteen, geschikt om sieraden en amuletten van te maken, of het te verwerken in spiegels. Pyriet is sterk aardend. Draag je het bij je, dan geeft het vitaliteit, warmte, opgewektheid en zelfvertrouwen. Het maakt innerlijk wijs en 'aards'. Pyriet helpt je jezelf te accepteren, het geeft inzicht. En er zijn meer goede eigenschappen. Het versterkt hart en longen, bloedsomloop en de lever, en harmoniseert de maag en darmen. Ook is het van nut bij hoest, keelontsteking, blaasontsteking en hoge koorts (vooral als gevolg van abcessen en zweren).

Het materiaal neutraliseert gifstoffen, stimuleert celvorming, verhoogt de weerstand, versterkt het immuunsysteem en zenuwstelsel, stilt pijn en neemt (menstruatie)krampen weg. Het hoge ijzergehalte heeft een herstellend vermogen, vooral na ziekte en vermoeidheid, maar ook bij bloedarmoede, stress en depressies. Wie stottert heeft er ook baat bij, maar moet wel meer geduld hebben en de steen constant op zak hebben. In Zwitserland noemt men pyriet ook wel de 'Gezondheidssteen', mede omdat pyriet het vermogen heeft droog en warm te houden.

Pyriet magisch

Gelukzoekers opgelet. Wil je rijkdom en welvaart aantrekken leg dan vijf stukken pyriet op een altaar en omring ze met vijf groene kaarsen. Steek die kaarsen aan en visualiseer dat er bakken geld binnenstromen, zoveel je maar wilt. Daarna is het een kwestie van afwachten...

“There is no exquisite beauty… without some strangeness in the proportion.” ~ Edgar Allan Poe

Lees verder

© 2010 - 2024 Astrid-d-g, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Edelstenen - pyriet, rozenkwarts en tijgeroogEdelstenen - pyriet, rozenkwarts en tijgeroogDe schoonheid van edelstenen bestaat uit verschillende kenmerken zoals kleur, glans en vorm. Pyriet met zijn gouden glan…
De hardheidsschaal van MohsDe hardheidsschaal van MohsWe vergelijken de hardheid van vaste stoffen door met de ene stof op de andere te krassen. Hierop is de hardheidsschaal…
Stenen en mineralen (bodemschatten)Stenen en mineralen (bodemschatten)Stenen en Mineralen. Wat is het verschil tussen (kiezel)steen, erts en mineraal? Hoeveel soorten gesteente zijn er en ho…

Biodiversiteit en de bescherming ervan2010 is uitgeroepen tot het ‘jaar van de biodiversiteit’. Natuurbeleid krijgt zowel nationaal als internationaal steeds…
Vulkaan in Nederland: ZuidwalvulkaanNederland heeft een vulkaan! Een heuse stratovulkaan, die zich ruim 2 kilometer onder de aardoppervlak bevindt, onder de…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Stux, Pixabay
Astrid-d-g (270 artikelen)
Laatste update: 06-06-2015
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Natuur
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.