Vulkaan in Nederland: Zuidwalvulkaan

Nederland heeft een vulkaan! Een heuse stratovulkaan, die zich ruim 2 kilometer onder de aardoppervlak bevindt, onder de Waddenzee en tussen het waddeneiland Vlieland en de Friese stad Harlingen in. Ten westen van het eilandje Griend bevind zich voor Nederland een zeer bijzonder natuurverschijnsel: de Nederlandse vulkaan de Zuidwalvulkaan. De top van de Nederlandse vulkaan werd in 1970 ontdekt tijdens een boring in de Waddenzee naar gasvelden. Wanneer was de Nederlandse vulkaan actief?

Een vulkaan in Nederland?

De vulkaan die in de Nederlandse Waddenzee is gevonden is een dode vulkaan. Hij ligt letterlijk begraven in de aardoppervlak van de Waddenzee, een vuurspuwer die nooit meer zal uitbarsten. De Nederlandse vulkaan was zo´n 1000 meter hoog en had een omtrek bij zijn voet van zo´n enkele kilometers.

Actieve jaren Zuidwalvulkaan

Ondanks dat de Nederlandse vulkaan niet meer actief is, heeft deze Zuidwalvulkaan 12 miljoen jaar lange actieve jaren achter de rug. De Zuidwalvulkaan was actief tijdens de late Jura (zo´n 160 a 145 miljoen jaar geleden, het tijdperk van de dinosaurussen). De uitbarstingen en erupties van de Nederlandse vulkaan kenmerkte zich tot korte en heftige uitbarstingen, met veel explosies. Ondanks dat het nu om een dode vulkaan gaat, is de temperatuur rond de vulkaan in de Waddenzee zo´n 30º hoger dan gemiddeld op de zeebodem. Metingen en boringen in de vulkaanpijp hebben uitgewezen dat de vulkaan nog nagloeit.

Hoe is de Nederlandse vulkaan ontstaan?

Vulkanisme, zoals de vulkaan in Nederland is waarschijnlijk ontstaan tijdens de gebergtevorming rond de Jura tijd. Microplaten in Turkije en Iran bewogen zich langzaam naar het noorden en kwamen in botsing met het Euraziatische continent, wat tot schokgolven in het continent leidden. Het resultaat van deze botsing en schokgolven zou het vulkanisme in Nederland en vermoedelijk ook in de Alpen hebben doen ontstaan.

Kenmerk stratovulkaan

Typische kenmerken van een stratovulkaan zijn:

• De vulkaan is opgebouwd uit verschillende lagen gestolde lava afgewisseld met gesteente (gelaagdheid),
• Lava uit een stratovulkaan koelt snel af waardoor de lava dicht bij de vulkaan blijft liggen,
• De symmetrie,
• Een stratovulkaan is kegelvormig, steil en hoog,
• Een eruptie en een uitbarsting van een stratovulkaan is zeer explosief,
• Stratovulkanen zijn gevaarlijk, hoe langer geleden een uitbarsting hoe dodelijker de volgende eruptie zal zijn,
• Een eruptie van een stratovulkaan gaat gepaard met het uitstoten van as, zwavel, gassen en stenen,
• Modderstromen zijn levensbedreigend die na een uitbarsting van een stratovulkaan de helling komt af stromen.

Kenmerk dode vulkaan

De Nederlandse vulkaan is inmiddels een dode vulkaan, met als belangrijkste kenmerk:
Een dode vulkaan heeft vele duizenden en soms zelf vele miljoenen jaren geen uitbarstingen en erupties meer gehad. De Zuidwalvulkaan is een dode vulkaan die al miljoenen jaren geen uitbarstingen heeft gehad.

Beroemde stratovulkanen

De Nederlandse vulkaan is een stratovulkaan, beroemde stratovulkanen zijn onder meer:

• De Vesuvius (Pompei, Italië),
• De Fuji (Japan),
• De El Arenal (Costa Rica).

Ontdekking Zuidwalvulkaan

Hoe is de Nederlandse vulkaan ontdekt? De Zuidwalvulkaan is in 1970 ontdekt tijdens een zoektocht naar gasvelden en gasbellen in de Waddenzee door de Franse oliemaatschappij Elf Petroland. De oliemaatschappij stuitte tijdens de boringen op vulkanisch gesteente. Bovendien was de temperatuur op de bodem van de Waddenzee vlak bij het gevonden vulkanisch gesteente te warm dan normaal.

Zuidwal gasleverancier

Toen de Nederlandse vulkaan minder actief werd en uiteindelijk een dode stratovulkaan werd, werden de geologische processen rond de vulkaan dusdanig afgerond, dat de vulkaan in Nederland nu onze gasleverancier is. De vulkaan heeft door de vele miljoenen jaren heen de gasvelden weten te breken, de vele gasbellen en gasvelden omhoog weten te duwen, zodat wij nu de beschikking hebben over gas in de Waddenzee.

Over de Nederlandse vulkaan varen

Iedereen die met de boot van Harlingen naar het Waddeneiland Vlieland gaat, vaart over een uniek natuurverschijnsel in Nederland heen: over de Zuidwalvulkaan.

Uniek natuurverschijnsel in Nederland

Nederland is een heel bijzonder land, maar dat Nederland een heuse Stratovulkaan in zijn bezit heeft, zal menigeen doen verbazen. De Nederlandse vulkaan is een zeer zeldzaam natuurverschijnsel en een vrij onbekende!