nieuws uitgelicht

Basiskustlijn en zandsuppletie op strand van Ameland

Basiskustlijn en zandsuppletie op strand van Ameland Nederland heeft een Basiskustlijn afgesproken die gehandhaafd moet worden om de veiligheid van het achterliggende land te kunnen garanderen. Dreigt de basiskustlijn overschreden te worden, dan volgen er maatregelen. Een van de maatregelen om de kust te beschermen is het aanbrengen van grote hoeveelheden zand. Op Ameland vindt met enige regelmaat zo'n zandsuppletie plaats. Dit kan op het strand van Ameland gebeuren of op de voeroever, tegen de kust van het eiland aan. Zandsuppletie wordt uitgevoerd om het gebied te beschermen tegen de zee. Om de paar jaar is er weer een suppletie nodig. De bescherming van de Basiskustlijn geldt niet alleen voor Ameland maar voor de gehele Nederlandse kust.
Duinafslag / Bron: Persbureau AmelandDuinafslag / Bron: Persbureau Ameland

De lijn die niet overschreden mag worden


BKL - Basiskustlijn

De basiskustlijn, afgekort de BKL, is de uiterste kustlijn die Nederland - met Rijkswaterstaat in de uitvoering - wil handhaven. Als die lijn wordt overschreden dan is de kust van Nederland in gevaar, dan brokkelt het land af of verdwijnt deels in de zee. In 1993 werd de BKL vastgesteld door de toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat Hanja Maij-Weggen). De kustlijn wordt jaarlijks bekeken en gemeten en de BKL is dan de norm. De jaarlijkse kustmeting heet JARKUS. Als bij die meting blijkt dat er ergens langs de Nederlandse kust een zwakke plek is en de BKL dreigt te worden overschreden, dan volgt er een ingreep. Meestal is dat in de vorm van een zandsuppletie.

Ameland

De BKL is voor bijna de hele kust van Nederland bepaald, behalve voor de grote strandvlakten zoals die op bijvoorbeeld de Waddeneilanden liggen. De oostpuntjes van alle Waddeneilanden zijn dynamische gebieden. Daar kan de kustlijn fluctueren.
Voor Ameland geldt de strook tussen paal 12 en 17, de kilometerpalen op het strand, als een zwakke kuststrook. Rijkswaterstaat (RWS) besloot daar in 2014 weer zand op te spuiten.

Waterschap en Rijkswaterstaat

Samen met de waterschappen onderhoudt RWS de Nederlandse kust. De Waterschappen houden zich bezig met de dijken en RWS met de duinenkust. De beschermende maatregelen zijn nodig om Nederland geen land te laten verliezen aan de zee. Achter de duinen en dijken wonen veel mensen en staan bedrijven die veilig moeten kunnen wonen en onbezorgd hun werk moeten kunnen doen. Door het opspuiten van zand op en vlak voor de kust houdt RWS de kustlijn op zijn plaats. Zo blijft Nederland goed beschermd tegen de zee.

Kust Waddeneilanden

De suppletie van augustus 2014 werd uitgesteld naar voorjaar 2015. In januari startte RWS met de onderhoudstaak aan de kust van Ameland. Tussen paal 12 en paal 17 volgde een zandsuppletie. Baggerschepen stortten 2.000.000 kubieke meter zand op de zeebodem op 500 tot 1.000 meter uit de kust, een vooroeversuppletie. Hierdoor versterkt dat kustvak en houdt Ameland een krachtige kust. Om de hele kust van Nederland te onderhouden gebruikt RWS 12 miljoen kubieke meter zand. Omgerekend is dat ongeveer acht keer een voetbalstadion als De Kuip vol met zand. Tot de rand toe gevuld. In 2014 - 2015 pakte RWS bijna alle Waddeneilanden aan en in de jaren daarna werden op de Noordzeekust van Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland op diverse plekken gesuppleerd.

Hinder op strand

Het strand van Ameland is tijdens de werkzaamheden gewoon toegankelijk. Je kunt wandelen en zitten op het strand en er kan als altijd gezwommen worden in de Noordzee. Daarbij kunnen de strandbezoekers de interessante werkzaamheden van de baggeraars volgen en de opspuiting van het zand; dat is de bonus. Watersporters moeten wel een veilige afstand houden tot het baggerschip dat voor de kust van Ameland ligt. De werkzaamheden gaan dag en nacht, zeven dagen per week door.

Badstrand

Waar het kan, brengt RWS zand onder water aan, en waar het moet, op het strand. Onder water is meestal goedkoper en geeft minder overlast voor strandbezoekers. Bij Ameland tussen paal 12 en 17, dat is het strand links en rechts van de badstranden Nes en Buren, wordt het zand van onder water aangebracht. In 2015 bracht Rijkswaterstaat ook zand aan op het strand.

Gevolgen voor natuur

Bij het kustonderhoud wordt rekening gehouden met de natuur, zodat niet het ene wordt afgebroken waar het andere wordt versterkt. In het broed- en zoogseizoen doet RWS een stapje terug en probeert ze vogels en zeehonden zo weinig mogelijk te verstoren. Samen met natuurbeschermingsorganisaties wordt onderzocht wat de gevolgen zijn van het weghalen en aanbrengen van grote hoeveelheden zand.

Suppletie 2010

Op 9 september 2010 startte een eerdere zandsuppletie van het strand van Ameland. Die werkzaamheden waren toen nodig om de veiligheid van de kust te garanderen. Op zwakke plekken werd zand aangebracht dat de kust moest versterken. Tussen paal 11 en 16 op het Noordzeestrand bracht RWS dat jaar in totaal 3.500.00 m³ zand aan, bijna dezelfde plek als waar in 2015 zand werd aangebracht. De levensduur van een suppletie is een jaar of vijf. Boskalis voerde de werkzaamheden uit.

Gebroeders Bunicich met Bos - Foto Dirk Visser / Bron: Persbureau AmelandGebroeders Bunicich met Bos - Foto Dirk Visser / Bron: Persbureau Ameland

Bos en Kalis

In november 2010 vonden drie gebroeders Bunicich (Adriaan, Ben en Mario) op het Noordzeestrand twee zieke jonge zeehonden, aan weerszijden van het suppletiegebied. Het bedrijf dat de zangsuppletie uitvoerde adopteerde beide dieren. Sindsdien heet de ene rob Bos en de andere Kalis. Bos en Kalis zijn opgevangen in de Zeehondencrèche in Pieterburen. Ze hadden last van longworm. Toen ze daar van gezen waren zijn ze, twee maanden later, weer uitgezet op Ameland.

Vooroever 2015

Op 6 januari 2015 startte Rijkswaterstaat met de suppletie die voor augustus 2014 gepland stond. De bagger- en spuitboten lagen voor de kust van Ameland-Midden. Tussen paal 12 en paal 17 werd in vier maanden tijd 2 miljoen kuub zand gespoten op de vooroever, op 500 tot 1.000 meter uit de kust. Er werd ook zand op het strand aangebracht. De werklui op de baggerboten werkten vierentwintig uur per dag en zeven dagen per week door. De vooroeversuppletie moet voorkomen dat de kustlijn landinwaarts opschuift. Bij elke storm snoept het water enkele meters van het eiland. In datzelfde jaar werd er ook extra zand aangebracht op het strand bij Ameland-Noordwest tussen paal 1 en 3. De duinenrij was hier erg smal geworden. Daarnaast werd in 2015 of 2016 Ameland-Zuidwest tussen paal 46 en 48 onder handen genomen. Daar werd zand aangebracht tegen de geulwand van het Borndiep.

Januaristorm 2015
Tijdens de storm op 10 en 11 januari 2015 vreet een noordwesterstorm grote happen uit de duinenrij waar Rijkswaterstaat al een suppletie had gepland. Tussen paal 1 en 3, aan de noordwestkant van het eiland, wordt ter hoogte van natuurgebied Lange Duinen-Noord over een paar honderd meter de laatste duinenrij bijna geheel weggeslagen. Rijkswaterstaat meldt dat het geen gevaar voor het eiland oplevert, zelfs wanneer de doorbraak honderd procent wordt. Het zand blijft in de buurt liggen, voorspelt de beheerder van de kustrand van Ameland, en zal, als het weer mooier wordt, nieuwe duinen doen ontstaan door opstuivend zand. In de jaren ‘20 en ‘80 van de vorige eeuw groeide de kust op die plek en onder invloed van een geul die in de richting van de kust beweegt, neemt die kustontwikkeling weer af. Het is de dynamiek van de natuur die RWS nauwlettend in de gaten houdt.

Geulwandsuppletie

In het najaar van 2017 voert Rijkswaterstaat een geulwandsuppletie uit in de geul van het Borndiep. De diepe en snelstromende geul tussen Terscheling en Ameland komt op de zuidwestpunt van Ameland te dicht op de kust en ondermijnt de oever. Om verdere erosie tegen te gaan stort Rijkswaterstaat 2,5 miljoen m³ zand tegen de geulwand om daarmee de stroom van het strand af te dirigeren. Het gebied dat zodoende beschermd wordt krijgt in 2017 verschillende malen een strandval voor de kiezen, maar dat heeft niets met de geulwandsuppletie te maken, zegt Rijkswaterstaat.

Duindoorbraak

Tijdens de tweede januaristorm van het jaar breekt op 18 januari 2018 het zwakke stukje duin aan de noordwestkant van Ameland door. Rijkswaterstaat hanteert voor het beheer van dit stukje zeereep het principe van dynamisch kustbeheer, dat betekent dat RWS geen helm aanplant en de duinafslag niet herstelt. Zolang de veiligheid van het eiland niet in het geding is kijkt RWS de situatie aan.
Om de drie tot vier jaar staat er op die locatie een suppletie op het programma. In 2019 staat er weer een op de planning.

Duinen bijna weg 11-1-15 / Bron: Persbureau AmelandDuinen bijna weg 11-1-15 / Bron: Persbureau Ameland
Duindoorbraak januari 2018 / Bron: Persbureau AmelandDuindoorbraak januari 2018 / Bron: Persbureau Ameland
De springvloed ondermijnt de oude NAM-locatie en maakt de duindoorbraak groter 8-1-2019 / Bron: Persbureau AmelandDe springvloed ondermijnt de oude NAM-locatie en maakt de duindoorbraak groter 8-1-2019 / Bron: Persbureau Ameland

Springtij

Bijna precies een jaar na de duindoorbraak hapt een storm met springtij nog meer duinen weg ter hoogte van paal 3. Op 8 januari 2019 wordt de duindoorbraak breder en komt er een bats zout water in de Lange Dunen, het natte stuk duingebied dat direct achter de zeereep ligt. Naast de duindoorbraak ligt de oude NAM-boorlocatie HOA1. In de loop van 2018 zijn de duinen tussen locatie en strand steeds smaller geworden. Op 8 januari 2019 spoelt het water een stuk van de locatie weg. De NAM was in november 2018 begonnen met de sanering van HOA1. Met boorspoeling en diesel vervuild zand spoelt in zee. Wat nog over is van de locatie wordt beschermd met big bags, containers met zand en een in de haast geplaatste stalen wand op het strand. De sanering wordt vervolgens in versneld tempo uitgevoerd.

Bron: RijkswaterstaatBron: Rijkswaterstaat

Suppleties 2019

In 2019 staan twee suppleties op Ameland op het programma. Ten eerste een strandsuppletie op de noordwest kant van het eiland, daar waar het strandpaviljoen op het badstrand van Hollum staat tot voorbij de duindoorbraak bij paal 3. Het totale traject loopt van paal 1.2 tot 4.2. De strandsuppletie, die eind februari 2019 begint en begin augustus van dat jaar klaar is, spuit 2.760.000 m³ zand op het strand. De suppletie is bedoeld om zand aanbrengen zodat de zeereep niet meer landinwaarts verplaatst. Het zand is een voorraad waaruit nieuwe duinen kunnen groeien.

Ten tweede wordt met een vooroeversuppletie van paal 13 tot paal 23 ongeveer 4.600.000 m³ zand gespoten op de vooroever van het strand.

Suppleties 2023

In 2023 vindt tussen mei en augustus een suppletie plaats tussen paal 1 en 5.

Zandsuppletie

Legenda
A. Ameland
B. Zandhaak
C. Suppletie 1992
D. Suppletie 2010
E. Suppletie 2011
F. Dynamische oostpunt
G. Suppletie 2015
H. Suppletie 2015
I. Suppletie 2015/ 2016
J. Borndiep
K. Noordzeestrand
L. Waddenzee
M. Lange Duinen-Noord - de duinen worden op 11-1-15 bijna geheel weggeslagen
N. Geulwandsuppletie 2017
O. Oude NAM-locatie
P. Duindoorbraak
Q. Paal 13
R. Paal 23
S. Strandsuppletie 2019
T. Vooroeversuppletie 2019

Lees verder

© 2014 - 2024 Piejet, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Beleefstrand Ballum - badstrand bij de zandhaakBeleefstrand Ballum - badstrand bij de zandhaakTussen 1991 en 1996 vormde zich aan de noordkant van Ameland, ter hoogte van Ballum een zandhaak. Grote zandplaten landd…
Strandval – zand van het strand zakt weg in zeeStrandval – zand van het strand zakt weg in zeeStrandval, het is een natuurfenomeen dat zo nu en dan aan de zandige kust van Nederland voorkomt. De Waddeneilanden hebb…
Zwemmen in de Noordzee op de WaddeneilandenZwemmen in de Noordzee op de WaddeneilandenAls je op vakantie naar een Waddeneiland gaat is er niets lekkerder dan zwemmen in de Noordzee, spelen in de golven en p…
Naakt recreëren op AmelandNaakt recreëren op AmelandZwemmen en op het strand liggen is een heerlijke bezigheid. Er zijn maar een paar dingen die nog lekkerder zijn en een e…

De zakjeszwammen onder de paddenstoelenDe zakjeszwammen onder de paddenstoelenIn het bos kunnen we de meeste vreemde creaties aan paddenstoelen tegen komen. Paddenstoelen met een hoed en steel, zwam…
Melkgevende paddenstoelen: de melkzwammenMelkgevende paddenstoelen: de melkzwammenMelkzwammen zijn paddenstoelen die een melkachtige vloeistof afscheiden bij kneuzing of beschadiging. Melkzwammen geven…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Persbureau Ameland
  • http://www.persbureau-ameland.nl/pages/nieuws.aspx?id=1edf3e1f-0f3b-41c5-86ea-36f41e055228 geraadpleegd op 28 augustus 2014
  • Rijkwaterstaat
  • http://www.watervragen.nl/water-abc?pid=60&sid=140:Basiskustlijn geraadpleegd op 29 augustus 2014
  • http://www.rijkswaterstaat.nl/water/veiligheid/bescherming_tegen_het_water/veiligheidsmaatregelen/kustlijnzorg/planning_en_aanpak/ geraadpleegd op 29 augustus 2014
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Kabinet-Lubbers_III geraadpleegd op 31 augustus 2014
  • https://www.persbureau-ameland.nl/twee-suppleties-ameland-op-programma geraadpleegd op 7 februari 2019
  • Afbeelding bron 1: Persbureau Ameland
  • Afbeelding bron 2: Persbureau Ameland
  • Afbeelding bron 3: Persbureau Ameland
  • Afbeelding bron 4: Persbureau Ameland
  • Afbeelding bron 5: Persbureau Ameland
  • Afbeelding bron 6: Rijkswaterstaat
Reactie

Piet van Noort, 06-03-2015
Als er om de vijf jaar zand gesuppleerd wordt kan er van enige natuuropbouw geen spraken zijn. De natuur heeft minimaal vijf jaar nodig om te herstellen van een zandbombardement op het strand of voor de kust. Op de plek in zee waar het suppletiezand wordt opgezogen geld natuurlijk het zelfde. De natuur ontwikkeling voor het nageslacht staat dus volkomen stil bij deze manier van werken. Kan het anders? Ja, er is een goedkopere en natuurvriendelijker manier maar dan hoeft RWS niet zo veel geld meer te beheren om deze klussen uit te laten voeren. Kijk naar de Eijerlandsedam op Texel of het Kennemerstrand in de luwte van de pieren van IJmuiden. Met sturing is er zand in te vangen en vast houden zodat de natuur rustig mee kan veranderen. E.e.a. is te lezen in "Strand is meer dan zand" van prof. dr. Gerard Janssen. Werken met natuur hoeft echt niet zo duur! Reactie infoteur, 07-03-2015
Dag Piet van Noort,
Dank voor je reactie.
Wat is er dan gedaan bij de Eijerlandsedam op Texel en bij het Kennemerstrand?
RWS zal dat rapport van Janssen toch ook wel onder ogen hebben gehad?

Groet,
Saan

Piejet (1.232 artikelen)
Laatste update: 23-03-2023
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Natuur
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Artikelen met het label 'Nieuws uitgelicht...' zijn geschreven naar aanleiding van een nieuwsfeit en bevatten mogelijk gedateerde informatie.