De berk en heel veel berkenzaad buiten en binnen
Wie dicht in de buurt een berkenboom heeft staan weet dat het soms kan sneeuwen in augustus. Geen witte sneeuw maar wel duizenden minikleine bruine vlokjes. De minivlokjes zijn de zaden van de berkenboom die door de wind verspreid worden. Om de woning en zelfs tot in de woning. De de kleinste kieren komt het zaad zelfs tot in de slaapkamer. Het is de natuur maar leuk is wat anders want de berkenzaden zitten zelfs in bed.
De berk
Berken zijn bomen die tot het geslacht Betula horen. In ons land komen er in de wilde natuur drie soorten voor. De:- ruwe berk of zilverberk (B. verrucosa of pendula)
- zachte berk (B. pubescens)
- kruising van de ruwe berk en zachte berk
De ruwe berkenboom versus de zachte berkenboom
De berk is een bladverliezende, eenhuizige boom. De mannelijke en vrouwelijke bloemen komen op dezelfde boom voor. Het duidelijkste verschil tussen de ruwe berk en de zachte berk, is dat bij de zachte berk de onderkant van het blad behaard is en bij de ruwe berk glad. De zachte berk is te vinden op vochtige plaatsen zoals in broekbossen, moerasarme gronden en langs vennen.
De ruwe berk staat liever wat droger op een zonnige tot licht beschaduwde plek in bossen, op heide, houtwallen en kap- en stormvlakten.
Soorten
Er zijn vele cultivars (gekweekte soorten) in ons land. Bijvoorbeeld de:- Chinese berk
- Goudberk
- Suikerberk
- Grootbladige berk
- Dwergberk
- Zwarte berk of rode berk
- Papierberk
- Aziatische berk
- Populierbladige berk
Mannelijk katje hangendHet zaad
De mannelijke katjes zijn langer dan de vrouwelijke katjes en zitten aan de uiteinden van de twijgen. De vrouwelijke katjes zitten in de oksels van de bladeren. De berk is eenhuizige, wat betekent dat zowel de mannelijke als vrouwelijke bloemen aan de boom zitten.De mannelijke katjes
De mannelijke katjes ontwikkelen zich in de herfst om volgend jaar pas te bloeien. In de winter zorgen de schutbladen ervoor dat de katjes gesloten blijven en beschermd zijn tegen sneeuw en vorst. In voorjaar, wanneer de bladeren gaan uitlopen, rijpen ook de mannelijke katjes van de berk. Het stuifmeel wordt door de wind verspreid en zorgen (eind maart tot half april) voor verschijnselen bij hooikoortspatiënten. Slechts één berkenkatje bijvoorbeeld kan meer dan vijf miljoen stuifmeelkorrels loslaten, en een doorsneeberkenboom heeft waarschijnlijk enkele duizenden katjes. De rupsachtige gele mannelijke katjes kunnen tot 8 centimeter lang kunnen worden en hangen naar beneden. De overdracht van stuifmeel naar de stamper vindt plaats met hulp van de wind en dat maakt de berk een windbloeier. In de herfst, rond augustus/september, zijn de vruchten, die er uitzien als gele, doorzichtige en platte noten met vleugels rijp. Ze kunnen door de hoeveelheid van berkenzaadjes veel overlast veroorzaken.
Vrouwelijk katje rechtopDe vrouwelijke katjes
De vrouwelijke katjes verschijnen eveneens in het voorjaar, zijn geel/groen, ongeveer 1 cm groot, staan rechtop en bloeien in het voorjaar wanner het blad zich ontplooit. De gele vrouwelijke katjes staan eerst rechtop en staan onder de mannelijke de katjes en in de zomer vindt de bevruchting plaats zo rond augustus. Na de bevruchting, zijn de vruchten of nootjes rijp en hangen dan naar beneden. Veel berkenzaad geeft in tuinen en huizen veel overlast en zullen nooit een berkenboompje worden.Sneeuw
En dan lijkt het te gaan sneeuwen eind augustus. De wind komt in Nederland meestal uit het westen en er staan twee berkenbomen drie meter noord-oostwaarts van de schutting. Het zal voor iedereen met berkenbomen in de buurt anders zijn, want berkenbomen ten westen van een terras en woning zullen bij oostenwind juist minder last geven. Een windvlaag geeft echter een lucht vol dwarrelende minikleine voorwerpen. Net als sneeuw. Het is echter geen sneeuw maar berkenzaad.
Onder het schutblad ligt het zaadjeNa dagen van Noord-Oostenwind ligt de veranda en het terras vol met een laag van berkenzaadjes van de berkenboom ten Noord-Oosten van de schutting. Ook in het gras en in de moestuin. De kroppen sla moeten dubbel zo goed schoongemaakt worden maar een enkel zaadje komt toch terecht in de slabak. Wat doet het zaad in een mensenmaag? Niet alleen buiten ligt veel berkenzaad maar ook binnen is het berkenzaad te vinden. Op de slaapkamer, in bed, in de badkamer en gewoon: in alle vertrekken. Bij mooi weer en weinig kleding aan zitten ze zelfs achter het T-shirt en vinden hun weg nog lager. En overal buiten zijn de resultaten zichtbaar van de zaadjes van vorig jaar. Kleine boompjes in de tuin waar ze niet horen! Wat is de natuur toch wonderlijk.
Gerelateerde artikelen
Spaans: Persoonlijke voornaamwoorden en werkwoordenSpanje, voor veel mensen een geliefd land. In dit artikel vindt u de regelmatige werkwoorden vervoegd met daarbij de per…
Spaans zelfstandig naamwoord (el sustantivo)Bent u bezig met het leren van de mooie Spaanse taal dan loopt u er toch weer tegen aan! Het zelfstandig naamwoord is er…
Ruwe berk, Betula pendulaDe Betula pendula, ook wel bekend onder de namen ruwe berk en zilverberk, is een opvallende boom door zijn witte bast. V…
Amanieten: soorten en giftigheid van deze paddenstoelenWie kent hem niet: de Amanita muscaria. De vliegenzwam, de rood met witte stippen-paddenstoel. Daar waar kabouter Spille…
Hoe voorkom je dat je door de bliksem wordt geraakt?Kun je veilig op zolder slapen? Wat doe je als je aan het fietsen bent tijdens een onweersbui? Beschermt een auto tegen…Bronnen en referenties
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Berk
- http://waarneming.nl/soort/info/196507
- http://www.soortenbank.nl/index.php
Reacties
Carla, 15-10-2019
Ik heb een zilverberk in de tuin, die sommige buren overlast bezorgt. Het rare is dat hij om de paar weken of zelfs dagen zaad verliest. Dat is normaal gesproken toch alleen eind augustus? Ook nú is het weet zover. Is deze boom in de war?
Reactie infoteur, 15-10-2019
Hoi Carla,
Neen, de boom is niet in war. In het voorjaar vindt de bevruchting plaats en in het najaar laat het zaad los. Vooral met een beetje wind kunnen de zaden massaal naar beneden komen en echt leuk is dit natuurlijk niet. Wat wel leuk is zijn de vele vogels die er een plekje en een nestje zoeken.
Groet, Ria.
Maria, 07-07-2019
Ik geniet van de berken in mijn tuin, en ik hoop heel wat zaad te kunnen verzamelen dit jaar om een basis voor een bos te krijgen. Hoe kan ik het zaad het makkelijkst verzamelen?
Reactie infoteur, 08-07-2019
Hallo Maria,
Gewoon opvegen en opkweken in potjes lijkt me. Een handvol berkenzaad of bewust geteld 10 zaadjes per potje. Kijk ook even of er van vorige jaren geen opslag staat tussen andere planten.Die zijn al gekiemd namelijk.Wij hebben het berkenzaad massaal in de moestuin en is niet echt leuk. Zelfs binnen komt het overal dus weet waar je aan begint.Een voedselbos kan ook met notenbomen (hazelaar, walnoot) en vruchtenbomen.
Succes ermee,
Groet Ria.
G. L. de Puy Nouel, 23-09-2017
Wij hebben een 45 jaar oude Berk in de tuin staan. De laatste jaren valt er rond deze tijd een grote hoeveelheid git-zwarte pitjes uit de boom. Deze pitjes hebben een grootste lengte van ± 3 - 6mm, dikte van ± 3 mm, hebben aan de zijkant vast gezeten aan de tak. Vruchtvlees is wit gelig. Ik zie op de foto's hier niets dat lijkt op de pitjes in mijn tuin. Ze vallen uit de boom alsof het strooi-snoepjes zijn! Kunt u mij vertellen wat dit zijn?
Reactie infoteur, 25-09-2017
Hallo,
Ik ken het niet en na enig zoeken vond ik dit: vaak heeft berkenhout zwarte pitjes, de zogenaamde mergvlekken. Deze ontstaan door aantasting van het cambium door een langpootmug. De larven van langpootmuggen voeden zich met levend plantaardig materiaal Men noemt het dan berkenwortel. Ik hoop dat jullie hiermee verder kunnen?
Groet, Ria
Heusschen, 06-09-2016
Beste Ria.
Sorry dat we pas zo laat reageren op uw antwoord. We hebben zojuist een mail gestuurd naar de gemeente en hopen dat het wat oplevert. In ieder geval bedankt voor uw antwoord.
Met vriendelijke groet Math en Marjo Heusschen
Reactie infoteur, 07-09-2016
Math en Marjo,
succes. Ik denk veel aan jullie.
Heusschen, 23-08-2016
Wij hebben drie papierberken achter onze tuin staan, deze zijn van de gemeente. Wij hebben het hele jaar last van deze zaden, die bruine schilvers. Mijn vrouw heeft reuma en ik ben rugpatient. Wij hebben een stofzuiger aangeschaft om buiten te zuigen, want met een bezem krijgen wij het niet meer weg. Heeft iemand een andere oplossing. Wij worden er gestrest van ieder dag weer. De gemeente doet er niks aan, na vele verzoeken. Wij houden echt van bomen. Maar wij zijn van mening dat een berkenboom niet in een woonwijk thuis hoort. Hebben tegen de gemeente gezegd, iedere andere boom prima maar krijgen geen gelijk. Als je de handen helemaal kapot hebt van de reuma, en een echtgenoot hebt die twee ruggenwervels gebroken heeft gehad en moet revalideren dan haat je een berkeboom. Hopelijk begrijpt ons iemand en geeft een goede tip. Bij voorbaat dank.
Reactie infoteur, 23-08-2016
Ja, daar heb je veel last van. Niet alleen buiten maar binnen komen de zaden ook door de kieren van ramen of je loopt ze mee naar binnen. Bij ons is het erg bij noordoosten wind. Kijk en benoem het hoe de wind waait (in ons land waait de wind het meest uit het westen). De groentetuin ligt vol met zaad van de berken en zelfs op het toilet liggen zaadjes. Ik snap de ergernis volkomen maar heb geen oplossing. Nog een brief naar de gemeente met deze het benoemen en onderbouwen waarom de berk zoveel last geeft? Bovendien is het waterpeil minder omdat berken echte waterdrinkers zijn (denk aan het berkenwater). Ook misschien iets om te benoemen? Ook zijn de pollen in het voorjaar erg allergeen en hooikoorts-patiënten hebben er veel last van wanneer de mannelijke katjes bloeien. Ik ben ook tegen bomen opruimen maar de nadelen wegen soms niet op tegen de voordelen, vooral wanneer de bomen niet op eigen grond staan.
Veel succes, Ria
Laatste update: 05-06-2020
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Natuur
Bronnen en referenties: 3