De Noordzee en het continentale plat

Nederland ligt aan de Noordzee, een bijzonder stuk water. Een zee die ook wel de randzee van de Atlantische oceaan wordt genoemd. Een randzee wordt tot het vaste land gerekend. Men noemt een randzee ook wel continentale plat. Wat is het continentale plat precies? Wat maakt de Noordzee zo bijzonder ten opzichte van andere zeeën en oceanen?

Continentale plat

Slechts 7% van de zeebodem op onze aarde wordt tot het continentale plat gerekend. Continentale plat betekent dat de diepte flauw toeneemt in de richting van de oceaan. De helling is 1:500. Over 500 meter wordt de zee maar 1 meter dieper. Dit loopt door tot de zee een diepte van 200 meter heeft bereikt, daarna loopt de bodem steil naar beneden. Deze helling die door loopt tot de bodem van de oceaan, noemt men de continental slope. Deze continental slope is eigenlijk de scheiding tussen het vaste land en de oceaan. Deze helling loopt dan ook door tot op ongeveer 4000 meter diepte. Deze continentale helling heeft een afloop van minimaal 1:30 (over 30 meter 1 meter dieper) en maximaal 1:15 (over 15 meter 1 meter dieper). De Noordzee is een randzee die gerekend wordt tot het continentale plat. Randzeeën zitten vol met voedselbronnen (plankton) en bevatten rijke visgronden. Dit komt doordat de diepte relatief gering is.

Noordzee

De Noordzee beslaat een oppervlakte van 575.000 vierkante kilometer. De gemiddelde diepte is 94 meter. De bodem van het continentale plat loopt van zuid naar noord richting de Noord-Atlantische oceaan. De diepte voor de Nederlandse, Belgische, Deense en de Duitse kust is gemiddeld 40 meter diep. De Doggersbank is een bank middenin de Noordzee deze bank is op sommige plekken nog geen 20 meter diep. Ten noorden van de Doggersbank wordt het dieper tot ongeveer 80 meter. Bij de Noorse kust loopt een diepe geul, deze geul (Noorse diep) is 200 tot 300 meter diep. De Noordzee wordt begrensd door de volgende lijnen.

• In het zuiden de lijn tussen Dover en Calais.
• In het noorden de lijn tussen de Noorse kust (61 graden N.B.) tot een punt ten noorden van de Shetland (1 graad W.L.), over de Shetlandeilanden en de Orkney's naar de Schotse kust.
• In het oosten de lijn van Jutland via het Skagerrak naar Noorwegen.

De zeebodem

In het verleden hoorde grote delen van de Noordzee tot het land. Dit kan men zien aan de bodem van de zee, resten van bomen en dieren worden hier nog aangetroffen. De gesteldheid van de zeebodem kan men onderverdelen, zo zijn er:

• Harde gronden. Dit bestaat uit vlakke zandgronden.
• Zachte gronden. Dit bestaat uit slib, klei en modder.
• Steengronden. Dit bestaat uit zwerfstenen (ijstijd) rotsen en soms koraal.
• Scherpe gronden. Deze bestaat uit veel schelpen.

Stroming en beweging van het zeewater

Zeewater is altijd in beweging, golven, getijden en stroming zijn hier de oorzaak van. Eb en vloed brengen de watermassa in beweging, maar verplaatsen het water niet in horizontale richting. Zeestromen daar in tegen wel. Zeestromingen worden veroorzaakt door wind, de draaiing van de aarde, temperatuurverschillen van zeewater en het verschil van het zoutgehalte. Stromingen zorgen ervoor dat het water in beweging blijft. Zij zorgen voor de verplaatsing van plankton, vis eieren en larven. Voor de Noordzee is dit van groot belang. De Noordzee is door de grote aanwezigheid van plankton, één van de visrijkste zeeën ter wereld. Het patroon van de stromingen in de Noordzee is als volgt:

• Brede tot bij de bodem doorgaande stroom uit de Atlantische oceaan trekt om de Shetlands heen de Noordzee binnen.
• Deze stroom splits zich ten noorden van de Doggersbank in drieën. Naar het zuidwesten, zuidoosten en het Skaggerak.
• Uit het Kanaal komt ook een stroming de Noordzee binnen

Op de plek waar deze stromingen elkaar ontmoeten ontstaan "neren'. Neren zijn gebieden waar het water een langzaam draaiende beweging maakt. Het opkomen van dieptewater noemt men een opwelling,de oorzaak van een opwelling zijn:

• Constante aflandige wind (ondiepe zeeën).
• Als twee stromen elkaar wijken.

Opwelling gebieden zijn van groot belang in de Noordzee, zij zorgen ervoor dat het plankton door de gehele watermassa verdeeld wordt.

Lees verder

• De Noordzee Schol
• Wat is discardban?