De Atlantische Oceaan

De Atlantische Oceaan is 's werelds tweede grootste Oceaan. Het bevat ongeveer een kwart van het water oppervlakte van de Aarde. Het is een belangrijke route voor de handel in de afgelopen eeuwen. De Atlantische Oceaan ligt tussen de Amerika's in het westen en de continenten van Europa en Afrika in het oosten. De Noord-Atlantische Oceaan heeft veel kleinere zeeën die een deel ervan uitmaken, zoals bijvoorbeeld de Golf van Mexico tussen Noord- en Midden-Amerika en de Noordzee tussen de Britse eilanden en het Europese vasteland zijn de grootste. De Atlantische Oceaan is verbonden met de Middellandse Zee via de 14 kilometer brede Straat van Gibraltar.

Geologie

De Atlantische Oceaan werd gevormd toen het supercontinent Pangea ongeveer 200 miljoen jaar geleden in tweeën brak. Europa en Afrika begon weg te drijven van het Amerika van vandaag.

De oceaan is verdeeld in drie gebieden. Het continentale gebied, welke uitstrekt tot enkele honderden kilometers vanaf de kusten en is ongeveer 100 tot 200 meter diep. Buiten dit gebied daalt deze continentale helling langzaam tot een diepte van ongeveer 4000 meter, waar de oceaanbodem zich verspreidt over het grootste deel van de Atlantische Oceaan.

Er zijn heel veel eilanden die zijn gelegen in de Atlantische Oceaan. De grootste hiervan zijn onder andere Cuba, Groot-Brittannië, Ierland en Newfoundland, welke allen in de buurt liggen van de kustgebieden.

Een gigantische bergketen, de Midden-Atlantische Rug, stijgt in noord-zuidelijke richting langs het midden van de Atlantische Oceaan. Dit is de grens tussen de Europese en de Amerikaanse platen. Nieuwe zeebodem wordt voortdurend aangemaakt in dit gebied door het magma dat omhoog stijgt door de korst van de aarde heen. De zeebodem wordt verspreidt in buitenwaartse richting en duwt de Amerika enerzijds en Europa en Afrika anderzijds van elkaar. De platen bewegen met een snelheid van ongeveer 3 centimeter per jaar.Het gebied rond de nok wordt gedomineerd door vulkanische activiteit en aardbevingen. Wanneer de bergketen ontstaat boven het oppervlak van de oceaan zal het uiteindelijk eilanden vormen. IJsland, de grootste van deze vulkanische eilanden, werd slechts 20.000 jaar geleden gemaakt.

Het klimaat

Het grootste deel van de Atlantische Oceaan heeft een mild en gematigd klimaat omdat het oceaanwater een balancerend effect heeft op de temperatuur. Als koude lucht wordt gemengd met warm water veroorzaakt dit mist, dat soms een groot probleem vormt voor schepen. Bij de Noordelijke Atlantische ijsbergen breken ijskappen weg en drijven deze zuidwaarts. Er is constant een wind aanwezig in alle delen van de Atlantische Oceaan. Passaatwinden waaien uit de Kreeftskeerkring en Steenbok tot aan de evenaar. Tussen 35 ° en 60 ° noorderbreedte waaien westenwinden constant in oostelijke richting. Ze beïnvloeden het weer in Europa en andere de werelddelen.

Tropische stormen vormen in de buurt van de evenaar, waardoor er orkanen en cyclonen ontstaan, welke richting de kust gaan en veel schade veroorzaken.

Het oceaanwater

De Belangrijkste stromingen controleren de stroming van het water in de Atlantische Oceaan. De Golfstroom begint in de Golf van Mexico en voert warm water over de noordelijke Atlantische Oceaan naar de westelijke en noordelijke Europese kusten. De Stroom van Labrador brengt koud water uit de poolgebieden langs de oostkust van Canada en de Verenigde Staten naar Washington. De Benguela stroming komt van de Antarctische wateren en brengt koud water naar de West-Afrikaanse kust.

Veel kustgebieden worden beïnvloed door de verschillende getijden. De krachtigste zijn in het noorden van Canada, waar het verschil tussen eb en vloed kan oplopen tot wel 15 meter. In de Golf van Mexico is dit veel minder.

Het leven in de Atlantische Oceaan

Er is een grote diversiteit aan dieren en planten in de Atlantische Oceaan. Plankton is de basis factor in alle regio’s. Het verstrekt voedsel voor vissen en de andere zeedieren. Koralen komen voornamelijk voor in de Caribische Zee en andere warme gebieden.

Meer dan de helft van 's werelds vissoorten leven in de Atlantische Oceaan. Al vele jaren heeft de overbevissing veel van deze vissoorten bedreigd in de oceaan. Sommigen van deze dieren worden zelfs bedreigd in hun voortbestaan. De meeste van de vissen leven in de buurt van de kust.

Veel dieren migreren van de warmere wateren van de Atlantische Oceaan naar koudere plaatsen. Walvissen wonen vooral in de noordelijke gebieden, in de buurt van Groenland en IJsland.

Vervuiling van de Atlantische Oceaan

Vervuiling is een van de grootste problemen van de oceanen en de Atlantische Oceaan is geen daarin absoluut geen uitzondering. Tankers maken hun oliecontainers schoon op volle zee. Grote rampen met de tankers zijn de afgelopen decennia vaak genoeg voorgekomen. In 2010 explodeerde een olieplatform in de Golf van Mexico veroorzaakt, waardoor er drie maanden lang miljoenen liters olie de zee in lekte. Ook is er veel vervuiling vanuit de grote fabrieken en industrieën langs de grote rivieren, welke weer uitmonden in de Atlantische oceaan. Dit komt voornamelijk vanuit de dichtbevolkte gebieden langs de Rijn in Europa en de Mississippi in Noord-Amerika. Schepen vervoeren vaak zware metalen, chemicaliën en radioactief afval in vaten en dump ze in de zee.

De ontdekkingstochten van de Atlantische Oceaan

De Atlantische Oceaan is al lange tijd een gebied van menselijke nieuwsgierigheid geweest sinds de Vikingen meer dan duizend jaar geleden begonnen om de noordelijke helft van de oceaan verkennen.

Tijdens de Middeleeuwen waren de Europese kooplieden op zoek naar nieuwe routes naar Azië. Tegen het einde van de 15e eeuw Europese onderzochten zeevaarders de westkust van Afrika. In 1498 was Vasco da Gama, een Portugese ontdekkingsreiziger, de eerste die voer rond Kaap de Goede Hoop om zijn weg te vinden naar India.

In 1492 was Christoffel Columbus de eerste ontdekkingsreiziger die naar de nieuwe wereld voer. Vele volgden in de eeuwen daarna. In de 16e en 17e eeuw brachten de transatlantische slavenhandel duizenden Afrikanen naar deze Nieuwe Wereld.