Het leven rond koraalriffen

In de zeeën op aarde zijn vele koraalriffen te vinden. In deze bijzondere en vaak kleurige wereld komen allerlei soorten dieren voor. Ook koraalriffen zelf bestaan uit dieren, namelijk uit koraalpoliepen. De koraalriffen worden echter ook bedreigd in hun voortbestaan. Lees in dit artikel hoe het leven rond de koraalriffen eruit ziet en waarom ze bedreigd worden.

Koraalriffen

Wat is een koraalrif?

Koraalriffen bestaan uit miljoenen kleine diertjes, koraalpoliepen. Deze dieren hebben een week lichaam met een uitwendig skelet om het te beschermen. Dit skelet wordt gemaakt van kalkachtige mineralen die koraalpoliepen uit het zeewater opnemen. Soms leven poliepen alleen, vaak leven ze in grote kolonies. Wanneer een poliep sterft blijft het skelet over. Daarvóór heeft hij echter al nieuwe poliepen gevormd, die later ook weer sterven. De skeletten hopen zich op en vormen na vele jaren reusachtige koraalriffen.

Waar zijn koraalriffen te vinden?

Koraalriffen zijn vooral te vinden in tropische en subtropische wateren. Ze hebben namelijk warm, schoon en helder zeewater nodig. Ze zijn te vinden in ondiep water waar veel licht kan doordringen. Er zijn drie hoofdtypen koraalriffen. Ten eerste franje- of kustriffen, die zich dicht langs de kust vormen en daardoor gemakkelijk te bereiken zijn. Dan zijn er de barrièreriffen, die zich verder van de kust in de zee bevinden. Wel lopen ze evenwijdig aan de kust. Als derde zijn er atollen, die de vorm van een ring hebben. Ze ontstaan op de hellingen van vulkanen die in de zee zijn gezakt.

Voedsel

Koraaldieren kunnen zich niet zelf door de oceanen bewegen, maar ze hebben wel voedsel nodig om te leven. Daarvoor gebruiken ze hun tentakels, waarmee ze voedsel dat langskomt vangen. Dit delen ze vervolgens met andere poliepen in de kolonie, omdat sommige poliepen niet in staat zijn voedsel te vangen. Ze eten plankton en eencellige diertjes. Daarnaast leven er op elke poliep algen. Algen maken voedsel door middel van fotosynthese. Een deel hiervan krijgt de poliep, die een leefplek biedt aan de algen.

Voortplanting

Koralen moeten zich uitbreiden en voortplanten om voort te bestaan. Koraalpoliepen maken daarom vele kopieën van zichzelf, waarna die kopieën zich ook weer delen enzovoort. De verdere voortplanting vindt meestal plaats in nachten met een volle maan. Koraalkolonies laten hun ei- en zaadcellen vrij in de zee. De eicellen worden bevrucht door de zaadcellen en blijven eerst drijven. Na een paar dagen of weken zinken de bevruchte eitjes naar de bodem waar ze zich vastzetten op de riffen. Als een eitje daarin slaagt kan een poliep zich ontwikkelen om uiteindelijk een nieuwe kolonie te vormen.

Grootste koraalrif

Eén van de bekendste koraalriffen ter wereld is het Groot Barrièrerif (Great Barrier Reef) dat voor de noordoostkust van Australië ligt. Het is het grootste koraalrif op deze aarde en is, zoals de naam al zegt, een barrièrerif. Het bevindt zich dus verder bij de kust vandaan dan kust- of franjeriffen, op sommige plekken zelfs 250 kilometer. Eigenlijk bestaat het Groot Barrièrerif uit vele kleinere riffen, die samen een koraalrif vormen van ruim 2000 kilometer lang.

Dieren rond de koraalriffen

Aan de achterkant van koraalriffen ligt meestal een rustig gebied met weinig golfslag. Hier leven allerlei dieren zoals vele soorten vissen, kreeften, schelpdieren, octopussen, slakken, zeesterren, en garnalen.

Octopussen

Octopussen zijn weekdieren, wat betekent dat ze een zacht lichaam hebben. Ze hebben acht lange tentakels die ze gebruiken om hun voedsel te vangen, dat bestaat uit onder meer krabben, wormen en vissen. Vaak jagen ze ’s nachts terwijl ze zich overdag verborgen houden in spleten in de rotsen. Wanneer ze bedreigd worden kunnen ze een inktachtige vloeistof spuiten. Deze zorgt ervoor dat de aanvaller niet meer goed kan zien waar de octopus is, zodat de octopus kan vluchten.

Zeeslakken en zeenaaktslakken

Zeeslakken en zeenaaktslakken zijn eveneens weekdieren. Zeeslakken hebben een harde schelp die het zachte lichaam beschermt, zeenaaktslakken hebben over het algemeen geen schelp. Zowel zeeslakken als zeenaaktslakken hebben vaak allerlei felle kleuren waarmee ze aangeven dat ze giftig zijn. Ze hebben kieuwen om adem te kunnen halen in de zee, in tegenstelling tot landslakken die longen hebben. Er zijn vele soorten, zoals zeehazen, alikruiken en schaalhorens. Wat ze eten verschilt per soort. Zo staan bij de ene soort wieren op het menu, terwijl andere soorten schelpdieren (ook weekdieren) zoals oesters en mosselen eten.

Zeekomkommers en zeesterren

Zeekomkommers en zeesterren zijn beide stekelhuidigen, omdat ze vaak stekels hebben. Zeekomkommers hebben een zacht lichaam met een stevige huid en tentakels rond de mond. Wanneer ze bedreigd worden kunnen ze een deel van hun ingewanden naar buiten duwen zodat het aanvallende dier hierin verward raakt. Daarna zorgt de zeekomkommer ervoor dat zijn ingewanden weer op de juiste plek komen. Zeesterren hebben vaak vijf armen, soms zeven, veertien of zelfs meer. Vaak hebben ze felle kleuren. Er zijn vele soorten zeesterren, die onder andere kreeften, wormen, schelpdieren en koraaldieren eten. Een grote zeester die een doorsnede tot veertig centimeter en meer dan twintig armen kan hebben, is de doornenkroon. Deze stekelige zeester eet koraalpoliepen en kan elk jaar een behoorlijk stuk koraalrif opslokken.

Vissen

Verder leven er natuurlijk vele soorten vissen in en bij de koraalriffen. Papegaaivissen hebben tanden waarmee ze algen van de riffen schrapen en koralen opeten. Wanneer deze vissen geboren worden, zijn het meestal vrouwtjes, later in hun leven veranderen ze in mannetjes. Sommige soorten krijgen dan ook een andere kleur. Anemoonvissen leven tussen de stekelige tentakels van zeeanemonen (een holtedier). Ze hebben een slijmlaag over hun lichaam om zich te beschermen tegen de giftige tentakels van de zeeanemoon. Hier heeft de anemoonvis een prima plek om zijn leven door te brengen. Mogelijk houdt de anemoonvis in ruil de zeeanemoon schoon of lokt hij prooien naar de zeeanemoon. Murenen zijn agressieve vissen met een reeks tanden waarmee ze hun prooien grijpen. Er zijn vele soorten; de grootste is ruim 3,5 meter lang. Een haaiensoort die bij de koraalriffen leeft, is de Caribische zwartpunthaai. Hij eet vissen, zeevogels en andere dieren.

De koraalriffen bedreigd

Mensen vormen om verschillende redenen een bedreiging voor het voortbestaan van koraalriffen. Een eerste reden is dat mensen allerlei vissen en andere dieren die rond de koraalriffen leven, vangen. Sommige dieren worden gevangen omdat ze eetbaar zijn, andere worden gevangen omdat mensen bijvoorbeeld kleurige vissen in hun aquarium willen hebben. Deze dieren zijn echter nodig voor het in vorm blijven van koraalriffen, omdat algen de riffen kunnen overgroeien wanneer er te weinig vissen overblijven. Soms wordt ook vergif gebruikt om vissen te vangen, wat ook een negatieve invloed heeft op het koraal.

Een tweede reden is vervuiling, veroorzaakt door mensen. De kap van bossen, landbouwgrond die uitgeput is door intensief gebruik en bouwprojecten aan kusten zorgen ervoor dat vervuilde grond in de zee terechtkomt. Zonlicht kan dan niet meer door het water heendringen, waardoor koralen sterven. Ook olie van schepen kan een enorme vervuiling veroorzaken en vormt hiermee een gevaar.

Een volgende reden is dat veel toeristen graag een stuk koraal als souvenir mee naar huis willen nemen. Hierdoor is er een grote handel in koraal ontstaan. Tot slot worden koraalriffen bedreigd door een opwarmende aarde. Wanneer het te warm wordt, kunnen koralen niet meer leven. Als de temperatuur de komende jaren verder stijgt, zullen veel koraalriffen afsterven.