Het RCP 8.5-klimaatmodel: een hoog-uitstoot-scenario

Het klimaat staat onder immense druk door de vervuiling van de mens. Hoge waarden van uitlaatgassen, luchtvervuiling, bodemverontreiniging, waterverontreiniging en het broeikaseffect zijn slechts enkele voorbeelden van de impact die de menselijke activiteiten heeft op het milieu. Het is echter moeilijk om bewustzijn aangaande het klimaat op te wekken bij mensen. Om deze reden heeft een groep wetenschappers verschillende klimaatmodellen opgesteld die het effect op het klimaat weergeven van de menselijke activiteiten in de toekomst. RCP 8.5 is één van deze klimaatmodellen. RCP 8.5 geeft een duidelijk toekomstbeeld aangaande energieverbruik en uitstoot tegen 2050 en 2100.

Wat is het RCP 8.5-model?

RCP-klimaatscenario

De Representative Concentration Pathways (RCP’s) stellen een serie scenario’s voor die ontworpen zijn om het onderzoek te ondersteunen naar de impact en mogelijke acties in het domein van klimaatbeleid. Zij geven ook de ambitieniveaus weer van atmosferische broeikasgassen. De naam van de verschillende RCP’s komt overeen met de stralingsforcering in het jaar 2100. Het scenario RCP 8.5 komt overeen met een stralingsforcering van 8.5W/m². Met de stralingsforcering bedoelen we de mate waarin een broeikasgas infraroodstraling absorbeert en uitstraalt. Dit wil dus zeggen de mate waarin een gas bijdraagt tot het broeikaseffect.

Landgebruik

De verschillende modellen geven weer in welke mate grondstoffen geproduceerd en verbruikt worden. Dit model geeft eveneens weer hoe deze grondstoffen aangewend worden en hoe zij gebruikt worden in import, export en in de handel. Tevens geeft dit model weer op welke manier grondstoffen bijdragen tot final energy. In dit model worden mogelijke scenario’s voorgeschreven voor de landbouw. Deze zijn opgedeeld in drie onderdelen: de oppervlakte waarop men aan landbouw kan doen, de mate waarin er een verminderde hoeveelheid land ter beschikking is voor de teelt van biofysische grondstoffen en het algemeen model voor het wereldvoedselsysteem.We krijgen informatie over het gebruik van het land. Het basisjaar waarop men zich heeft gebaseerd, is het jaar 2000. Het gebruik wordt namelijk onderverdeeld in vijf categorieën:

1. verstedelijkt land
2. verbouwd land
3. bossen
4. graslanden
5. anderen: rotsen, ijslandschappen, …

Luchtvervuiling

De factoren die voornamelijk gebruikt worden in de analyse zijn: de krachtcentrales, exploitatie van fossiele brandstoffen, het transport, … Er wordt een onderscheid gemaakt tussen bovengenoemde factoren en lucht- of vaartransport. Deze worden tegenwoordig gezien als belangrijke factoren van de luchtvervuiling. Men verwacht dat er, op lange en middellange termijn, een duidelijk verband te zien zal zijn tussen extra verlaging van de luchtvervuiling en de hogere omgevingskwaliteit die samengaat met een stijgende welvaart. Volgens verschillende theorieën zal er eerst een stijging zijn in de uitstoot om daarna gevolgd te worden door een daling. Er kan aangetoond worden dat er een verband is tussen de inspanningen om de luchtvervuiling te verminderen en de momenten dat discussies over gezondheid terug boven komen. Men besteedt het meest aandacht aan de luchtvervuiling in “ontwikkelingslanden” omdat de luchtkwaliteit daar een van de prioritaire zorgen is.

Assumpties en resultaten van het klimaatmodel RCP 8.5

Er wordt in dit scenario verondersteld dat de wereldbevolking continu aan hetzelfde percentage zou blijven stijgen tot een totaal van twaalf miljard in 2100. Tevens zou de economische groei eerder beperkt zijn, wat in combinatie met de stijgende bevolking leidt tot een hoge energievraag. De beschikbaarheid van grondstoffen moet niet noodzakelijk een beperking zijn voor de economische groei. De conventionele grondstoffen zoals olie en kolen worden schaarser in vergelijking met de niet-conventionele.

Ontwikkeling van het energiesysteem

Zoals hierboven reeds gemeld zorgen de stijging van de bevolking en economie voor een vraag naar finale energie die driemaal zo groot is. Fossiele brandstof blijft de primaire bron van energie en economisch aantrekkelijk in dit scenario. Ook de beschikbaarheid van niet-conventionele grondstoffen wordt heel belangrijk. Er wordt nadrukkelijk gezocht en onderzoek verricht naar een oplossing of vervanging voor fossiele brandstoffen, dit omdat de olievoorraad zeer schaars wordt in de toekomst. De enorme prijsverhogingen die hiermee gepaard gaan, zorgen voor de groei in vraag naar nucleaire en hydro-energie. Maar uiteindelijk zullen de fossiele brandstoffen de basis blijven vormen in dit scenario.

Impact van de verzachtingsmaatregelen

Door verandering in energiesystemen en een enorme verlaging in luchtvervuiling wil men komen tot een stabilisatie van het klimaat. Om die veranderingen in energie te kunnen bekomen zal men manieren moeten vinden voor de overgang van fossiele brandstoffen naar niet-conventionele grondstoffen zoals nucleaire energie, … In dit worstcasescenario stelt men dat slechts 30% van de gebruikt grondstoffen niet-fossiele brandstoffen zijn. Men kan dit door een versneld gebruik van niet-fossiele brandstoffen optrekken naar een aandeel van 60% in de finale energie.

Uitstoot broeikasgassen

De uitstoot van broeikasgassen stijgt naarmate de intensiteit van het gebruik van fossiele brandstoffen. Dit komt door de stijgende populatie met bijkomende vraag naar voedsel. De uitstoot zal in het scenario RCP 8.5 verdubbelen tegen 2050 en verdriedubbelen tegen 2100, vooral voortkomend uit de energiesector.

Uitstoot van luchtverontreinigende stoffen

De wetgevingen omtrent de luchtkwaliteit spelen een belangrijke rol in de bepaling van de mogelijke uitstoot van luchtverontreinigende stoffen. De uitstoot in 2016 is al redelijk laag en er wordt verwacht dat dit door de wetgeving enkel nog maar zal verminderen. RCP 8.5 veronderstelt een mix van de wetgeving, economische groei en technologische vooruitgang die ervoor gaan zorgen dat dit nog lager zal zijn. Uit onderzoeken blijkt dus dat de huidige wetgevingen niet voldoen om de groeiende energievraag te counteren en de vervuilingsniveaus te verlagen. Niet-fossiele brandstoffen worden vaak gezien als minder verontreinigend. Vergeleken met de RCP 8.5 basis, zal de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen lijden tot de verbetering van het gebruik en de efficiëntie van non-fossiele brandstoffen.

RCP 8.5: een worstcasescenario voor het klimaat

RCP 8.5 is een hoog-uitstoot-scenario. Het is een worstcasescenario dat weergeeft wat er tegen 2050 en 2100 zou gebeuren als er op het gebied van verbruik van grondstoffen, uitstootgassen, etc niets zou veranderen in de toekomst. Hier worden de assumpties gemaakt dat de economie slechts een trage vooruitgang boekt, terwijl het bevolkingsaantal snel blijft stijgen en er een trage technologische vooruitgang zal zijn. De bevoorrading van grondstoffen blijft in RCP 8.5 gedomineerd door de fossiele brandstoffen. Ondanks de hoge uitstootwaarden in RCP 8.5 zal er een trend ontstaan en blijven bestaan waarin de wetgevingen zorgen voor steeds lagere uitstootwaarden en dit zal zeker grote effecten hebben op korte termijn, tot 25% minder uitstoot op een termijn van 30 jaar (2000-2030).