Veranderend klimaat
Het klimaat op aarde verandert. Onderzoekers hebben al vele onderzoeken gedaan naar het klimaat, en hoe ze dit nou kunnen oplossen. Enkele theorieën zijn namelijk, door die verandering van het klimaat, dat de aarde gaat ontploffen of in ieder geval weg is. De laatste honderd jaar kruipt de gemiddelde temperatuur op aarde namelijk omhoog.
Vroeger
Vroeger, voor de 17e eeuw, was er nog niets om de temperatuur mee te meten. Om erachter te komen hoe het klimaat toen was, gebruiken onderzoekers klimaatbronnen met verschillende reikwijdte:
Bron | Toelichting | Reikwijdte |
Weerkundige waarnemingen | Geregistreerde waarnemingen van o.a. temperatuur en neerslag | tot 17e eeuw |
Historische bronnen | Schilderijen; verslagen over o.a. droogte en oogstdata | tot 10e/11e eeuw |
Jaarringen | Temperatuur en neerslag beïnvloeden dikte en houtstructuur van een jaarring | tot enkele duizenden jaren geleden |
Stuifmeel/Pollen | Voorkomen van stuifmeelkorrels van bepaalde boomsoorten in gesteente geeft informatie over klimatologische omstandigheden | tot ongeveer 125 000 jaar geleden |
IJs | Diep in de ijskappen van Antarctica en Groenland zit oud ijs; de samenstelling ervan geeft informatie over het klimaat tijdens het ontstaan | tot ongeveer 400 000 jaar geleden |
Oceaansedimenten | Sedimenten op de oceaanbodem bevatten kleine fossiele schelpjes die informatie geven over de temperatuur van het oceaanwater | tot honderden miljoenen jaren geleden |
Er zijn bijvoorbeeld winterlandschappen uit 1600 die aangeven dat er rond die tijd een koele periode was: de kleine ijstijd.
Geen enkele bron levert een 100% betrouwbaar beeld van het klimaat in het verleden. Maar door verschillende klimaatbronnen te combineren kun je wel de betrouwbaarheid vergroten.
Het klimaat voorspellen
Vanaf ongeveer 1970 stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde relatief snel. Onderzoekers maken klimaatmodellen zodat ze duidelijkheid kunnen geven over hoe deze stijging verder gaat. In een klimaatmodel breng je factoren die het klimaat bepalen met elkaar in verband. Enkele factoren:
Klimaatfactoren | Toelichting |
Geologische factoren | Op een tijdschaal van miljoenen jaren veranderen ligging en verhouding van land en oceanen. Hierdoor verschuiven ook stromingen en atmosfeer en oceaan. |
Astronomische factoren | Er is variatie in de instraling en de verdeling van de zonnewarmte. In tienduizenden jaren schommelt de helling van de aardas namelijk tussen 22,5 en 24,5 graden. Ook schommelen de vorm van de aardbaan en de gemiddelde afstand van de aarde tot de zon. En de hoeveelheid straling die de zon uitzendt is niet constant. |
Atmosferische factoren | Als de hoeveelheid broeikasgassen verandert verschuift de 'stand van de thermostaat'. Uit ijsmonsters van Antarctica konden onderzoekers het kooldioxide- en methaangehalte van de atmosfeer in het verleden afleiden. Deze bleken al even variabel als de temperatuur. Ook voordat de mens op grote schaal de aarde bevolkte. Sinds de industriële revolutie en het ontstaan van de intensieve veehouderij heeft de mens in relatief korte tijd veel extra kooldioxide en methaan aan de atmosfeer toegevoegd. Dit zorgt voor een versterking van het natuurlijke broeikaseffect. |
Plotselinge gebeurtenissen | Meteorietinslagen en vulkaanuitbarsteningen kunnen het klimaat veranderen. Deze zijn slecht voorspelbaar, maar hebben op lange termijn meestal weinig invloed. |
Een klimaatmodel kun je op verschillende manieren testen. Een plotselinge gebeurtenis, zoals een vulkaanuitbarsting, komt dan goed van pas. Het klimaatmodel moet de tijdelijke klimaatverandering na de uitbarsting goed kunnen nabootsen. Ook kun je gegevens over het klimaat van het verleden invoeren en het model laten voorspellen hoe het klimaat zich ontwikkelt.