Luchtvervuiling
Op een prachtige lentemorgen, bij het openen van de tuindeuren, lijkt ons milieu geweldig! De lucht is stralend blauw - schoon en helder - en er waait een zacht ochtendbriesje die de zoete geuren van de lente al weer met zich meebrengt. Echter, is onze lucht wel zo schoon als dat hij lijkt? Nee, niet echt! Wat draagt er eigenlijk allemaal bij aan de vervuiling van de lucht? Wat zijn de gevolgen? En is het nog wel zo verstandig om naar buiten te gaan, en dus buitenlucht in te ademen, als dit niet strikt noodzakelijk is?Luchtvervuiling is de aanwezigheid van (slechte) stoffen in onze atmosfeer die daar oorspronkelijk niet voorkomen. Je kunt hierbij denken aan zwaveldioxide (SO2), koolstofmono-oxide (CO) en stikstofoxiden (NOx). Iedereen draagt wel een klein beetje bij aan het vervuilen van de atmosfeer; hetzij door het gebruik van allerhande cosmetica of hetzij door het afsteken van flink wat vuurwerk aan het einde van een kalenderjaar. De rijksoverheid heeft uit alle luchtvervuilende stoffen, uiteindelijk de vier grootste boosdoeners geselecteerd, te weten: verzuring en vermesting, fijn stof, smog en zware metalen.
Verzuring en vermesting
Verzuring en vermesting wordt veroorzaakt door het verkeer, de industrie en de landbouw. De stoffen die bij de processen in de hiervoor genoemde drie zaken vrijkomen (denk hierbij aan ammoniak, zwaveldioxiden en stikstofoxiden) komen via de lucht, het water of de neerslag terecht in de planten en de bomen en bedreigen zo de natuur. Bij vermesting komen er te veel voedingsstoffen in de bodem. Voor sommige organismen, zoals algen en brandnetels, zijn deze voedingsstoffen gunstig. Zij gaan hierdoor te hard groeien, waardoor ander planten worden verdrongen en de diversiteit van het milieu afneemt. Bij verzuring wordt de buffer (stoffen zoals kalk en mineralen) die normaal gesproken de boden neutraliseert van zuren uitgeschakeld door het teveel aan toegevoerde zuren. Hierdoor komen er giftige stoffen zoals nitraat en aluminium vrij (de giftige stoffen worden namelijk niet meer geneutraliseerd). Deze stoffen komen terecht in het drinkwater, wat vervolgens weer een aantal gevolgen met zich mee brengt. Een te hoge concentratie nitraat in het drinkwater is schadelijk voor baby’s en een te hoge concentratie aluminium kan leiden tot de ziekte van Alzheimer. Te zure regen tast ook verschillende soorten materialen zoals gesteenten, verf en plastics aan, waardoor wel eens wat cultureel erfgoed verloren zou kunnen gaan. Als laatste zorgt verzuring ook voor de aantasting van gewassen, waardoor ze minder goed groeien en de opbrengst afneemt.Inperking van de gevolgen
Om alle voorgenoemde problemen (enigszins) tegen te gaan zijn er heel wat maatregelen genomen. De Europese NEC-richtlijn geeft maximum waarden aan van bepaalde stoffen die per land mogen worden uitgestoten. Voor de Nederlandse boeren is er tevens een speciaal mestbeleid. Het vee krijgt eiwitarm voedsel dat de vermindering van de uitstoot van ammoniak bevorderd. Er zijn luchtwassers in de veehouderijen en in het verkeer en de industrie moeten de problemen met katalysatoren en speciale afvalverbrandingsinstallaties deels worden opgelost.
Fijnstof
Fijnstof is een verzamelnaam voor kleine, schadelijke deeltjes in de lucht. Deze deeltjes zoals roet, rubber, metalen, zand en zeezout, komen op veel verschillende manieren in de lucht. Niet alleen de grote bedrijven en fabrieken, maar ook zandstormen, houtkachels en auto’s zorgen voor de uitstoot van deze stoffen. Het is niet zo dat kleine deeltjes minder schadelijk zijn dan grotere deeltjes. Hoe kleiner de deeltjes zijn, des te dieper ze in de luchtwegen van organismen door kunnen dringen en des te schadelijker ze voor de gezondheid kunnen zijn.Inperking van de gevolgen
Natuurlijk zijn er ook voor dit probleem wat maatregelen. In de industrie zijn veel regels vastgesteld die de uitstoot van fijnstof moeten beperken. In de landbouw en veeteelt heeft men een milieuvergunning nodig, die pas wordt verkregen wanneer wordt aangetoond niet te veel uitstoot te leveren. Auto's moeten tegenwoordig roetfilters en transportmiddelen, waarmee veel producten in één keer getransporteerd kunnen worden, zorgen voor de vermindering van uitstoot in de transportsector.
